Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2017 | 60 | 4 (124) | 125-143

Article title

Reformacja, której nie było. Przypadek bułgarski (pojęcia — wpływy — idee)

Content

Title variants

EN
A Reformation, Which Never Happend: The Case of Bulgaria (Concepts — Influences — Ideas)

Languages of publication

PL

Abstracts

EN
The article deals with the impact and reception of reformational ideas in Bulgarian culture in the perspective of modernization problems. The subject of the analysis is both the local understanding of the concepts “Reformation” and “Protestant propaganda” as well as the activity of (neo)protestant missions in the Bulgarian lands in the 19th and 20th centuries. The aim is to identify the links between Bulgarian modernity and Protestant thought and to problematize relations between cultural facts and the official discourse on the subject. The “Bulgarian case” illustrates the modern Orthodox-Protestant meeting and, in this sense, the problem of adaptation of “foreign” patterns in the process of the modernization of culture.

Year

Volume

60

Issue

Pages

125-143

Physical description

Dates

published
2017

Contributors

  • Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

References

  • Andreewa-Popowa Nadeżda (1994), Diałogyt w literaturata na nemskata re-formacija i Byłgarskoto wyzrażdane, „Literaturna Misył”. [Андреева-Попова Надежда (1994), Диалогът в литературата на немската реформация и Българското възраждане, „Литературна мисъл“ 4]
  • Angełow Dimityr (1969), Bogomiłstwoto w Byłgarija, Nauka i izkustwo, Sofija. [Ангелов Димитър (1969), Богомилството в България, Наука и изкуство, София]
  • Angełowa Milena (2004), „Kmetyt imasze wryzki s edin amerikanec i toj pod-pomagasze za obrazec”. Amerikanskata blizkoiztoczna fondacija w Byłgarija prez 30-te godini na XX w. i programata „Obrazcowo seło” — słuczajat s. Diwja (Radomirsko) [w:] Byłgaro-amerikanski kulturni wryzki i politiczeski wryzki prez XIX wek — pyrwata polowina na XX wek, syst. I. Iłczew, P. Mitew, UI „Sw. Kliment Ochridski”, Sofija, 215–221. [Ангелова Милена (2004), „Кметът имаше връзки с един американец и той подпомагаше за образец“. Американската близкоизточна фондация в България през 30-те години на ХХ в. И програмата „Образцово село“ — случаят с. Дивля (Радомирско) [в:] Българо-американски културни връзки и политически връзки през XIX век — първата половина на ХХ век, съст. И. Илчев, П. Митев, УИ „Св. Климент Охридски“, София, 215–221]
  • Appadurai Arjun (2005), Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary glo-balizacji, tłum. Z. Pucek, Universitas, Kraków.
  • Aretow Nikołaj (1983), Recepcijata na Benżamin Franklin prez Wyzrażdane-to, „Literaturna misył”, 4. [Аретов Николай (1983), Рецепцията на Бенжамин Франклин в България през Възраждането, „Литературна мисъл“, 4.
  • Asad Talal (2003), Formations of the Secular: Christianity, Islam, Modernity (Cultural Memory in the Present), Stanford UP, Stanford.
  • Augustinos Gerasimos (1986), “Enlightened” Christians and the “Oriental” Churches: Protestant Missions to the Greeks in Asia Minor, 1820–1860, „Journal of Modern Greek Studies“, 4, 2.
  • Bonewa Wera (1998), Amerikanskata meczta w byłgarskoto wyzrożdensko obsztestwo, Istoriczeski muzej — Weliko Tyrnowo, Weliko Tyrnowo. [Бонева Вера (1998), Американската мечта в българското възрожденско общество, Исторически музей — Велико Търново, Велико Търново]
  • Bonewa Wera (2000), Byłgarskoto cyrkownonacionalno dwiżenie 1856–1870, Za bukwite — O pismenech, Sofija. [Бонева Вера (2000), Българското църковнонационално движение 1856–1870, За буквите — О писменехь, София]
  • Bonewa Wera (2004), „Ako metnem pogled prez okeana…”. Amerika i ameri-kanskoto wyw wiziite na wyzrożdenec Petko Sławejkow [w:] Bylgaro-amerikanski kulturni wryzki i politiczeski wryzki prez XIX wek — pyrwa-ta połowina na XX wek, syst. I. Iłczew, P. Mitew, UI „Sw. Kliment Ochrid-ski”, Sofija. [Бонева Вера (2004), „Ако метнем поглед през океана…“ Америка и американското във визиите на възрожденец Петко Славейков [в:] Българо-американски културни връзки и политически връзки през XIX век — първата половина на ХХ век, съст. И. Илчев, П. Митев, УИ „Св. Климент Охридски“, София]
  • Clark James (1971), Bible Societes, American Missionaries and the National Revival of Bulgaria, Arno Press, New York.
  • Danowa Nadja (1997/1998), Obrazyt na Germanija i germancite w byłgarska-ta kniżnina XVI-XIX wek, „Literaturna misył”, 2. [Данова Надя (1997/1998), Образът на Германия и германците в българската книжнина XVI-XIX век, „Литературна мисъл”, 2]
  • Danowa Nadja (2009), Roljata na protestantskata etika za formiraneto na modernija eticzeski kodeks pri byłgarite [w:] Bałkanite. Meżdu tradicija-ta i modernostta. Administratiwni, sociałno-ikonomiczeski i kulturno-proswetni institucii w bałkanskite prowincii na Osmanskata imperija (XVIII-XIX wek), IK „Gutenberg”, Sofija. [Данова Надя (2009), Ролята на протестантската етика за формирането на модерния етически кодекс при българите [в:] Балканите: Между традицията и модерността. Административни, социално-икономически и културно-просветни институции в балканските провинции на Османската империя (XVIII-XIX век), ИК „Гутенберг”, София]
  • Daskałow Rumen (2013), Kak se misli Byłgarskoto wyrażdane. 10 godini po-kysno, Prosweta, Sofija. [Даскалов Румен (2013), Как се мисли Българското възраждане. 10 години по-късно, Просвета, София]
  • Drzewiecka Ewelina (2014), Myśl postsekularna w badaniach slawistycznych. Próba spojrzenia, „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracovien-sis”, 9, 1.
  • Drzewiecka Ewelina (2017a), Byłgarskata reformacija? za chibridizacijata na ideite w procesa na modernizacijata na kulturata, „Slavia Meridionalis”, 17, https://doi.org/10.11649/sm.1370. [Джевиецка Евелина (2017a), Българската реформация? За хибридизацията на идеите в процеса на модернизацията на културата, „Slavia Meridionalis“, 17, https://doi.org/10.11649/sm.1370]
  • Drzewiecka Ewelina (2017b), Za mjastoto na biblejskija tekst w nowata by-łgarska literatura. Recepcii — interpretacii — predizwikatełstwa, „Lite-raturna misył”,1. [Джевиецка Евелина (2017b), За мястото на библейския текст в новата българска литература. Рецепции — интерпретации — предизвикателства, „Литературна мисъл“, 1]
  • Elenkow Iwan (2000), Katoliczeska cyrkwa ot iztoczen obrjad w Byłgarija ot wremeto na nejnoto uczredjawane s prisyedinenieto na czast ot byłgar-skija narod kym Rim prez 1860 g. do sredata na XX wek, Katoliczeska apostoliczeska ekzarchija, Sofija. [Еленков Иван (2000), Католическата църква от източен обряд в България от времето на нейното учредяване с присъединението на част от българския народ към Рим през 1860 г. до средата на ХХ век, Католическа апостолическа екзархия, София.]
  • Evdokimov Paul (2003), Prawosławie, tłum. J. Klinger, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
  • Fessenden Tracy (2006), Culture and Redemption: Religion, the Secular, and American Literature, Princeton UP, Princeton.
  • Fessenden Tracy (2014), The Problem of the Postsecular, „American Literary History”, 26, 1.
  • Fischer-Galati Stephen (1972), Ottoman Imperialism and German Protestant-ism 1521–1555, Octagon Books, New York.
  • Gandew Christo (1939), Ranno wyzrażdane 1700–1860, Pecz. Kultura, Sofija. [Гандев Христо (1939), Ранно възраждане 1700–1860, Печ. Култура, София]
  • Iłczew Iwan, Mitew Płamen (2003), Doskoswanija do Amerika (XIX — nacza-łoto na XX wek), Fondacija Hemimont, Sofija. [Илчев Иван, Митев Пламен (2003), Докосвания до Америка (XIX — началото на XX век), Фондация Хемимонт, София.]
  • Kauffmann Michael (2007), The Religious, the Secular, and Literary Studies: Rethinking the Secularization Narrative in Histories of the Profession, „New Literary History”, 38, 4.
  • Kauffmann Michael (2009), Locating the Postsecular, „Religion & Literature”, 41, 3.
  • Koselleck Reinhart (2009), Dzieje pojęć: studia z semantyki i pragmatyki języ-ka społeczno-politycznego, tłum. J. Merecki, W. Kunicki, Oficyna Nau-kowa, Warszawa.
  • Koselleck Reinhart (2012), Warstwy czasu: studia z metahistorii, Oficyna Na-ukowa, Warszawa.
  • Kuliczew Christo (2008), Zasługite na protestantite na byłgarskija narod, UI „Sw. Kliment Ochridski”, Sofija. [Куличев Христо (2008), Заслугите на протестантите за българския народ, УИ „Св. Климент Охридски“, София]
  • Marsden George (1994), The Soul of the American University: From Protestant Establishment to Established Nonbelief, Oxford UP, New York.
  • Mitew Płamen (2004), Amerikanskijat politiczeski modeł w idejnite płatformi na byłgarskoto nacionalnorewoljucionno dwiżenie [w:] Byłgaro-amerikanski kulturni wryzki i politiczeski wryzki prez XIX wek — pyrwa-ta połowina na XX wek, syst. I. Iłczew, P. Mitew, UI „Sw. Kliment Ochrid-ski”, Sofija. [Митев Пламен (2004), Американският политически модел в идейните платформи на българското националнореволюционно движение [в:] Българо-американски културни връзки и политически връзки през XIX век — първата половина на ХХ век, съст. И. Илчев, П. Митев, УИ „Св. Климент Охридски“, София]
  • Nestorowa Tatjana (1991), Amerikanski misioneri sred byłgarite 1858–1912, UI „Sw. Kliment Ochridski”, Sofija. [Несторова Татяна (1991), Американски мисионери сред българите 1858–1912, УИ „Св. Климент Охридски“, София]
  • Nikołow Jordan (1967), Borbata na Matej Preobrażenski protiw prote-stantskata propaganda, „Izwestija na Instituta za istorija”, 18. [Николов Йордан (1967), Борбата на Матей Преображенски против протестантската пропаганда, „Известия на Института за история“, 18]
  • Nikołow Jordan (1972), Nemskite reformatori, bałkanski prowincii na osman-skata imperija i misija na Dimityr Mizieca w Germanija [w:] Byłgarsko-germanski otnoszenija i wryzki, red. W. Chadżinikołow, t. 2, BAN, Sofija. [Николов Йордан (1972), Немските реформатори, балканските провинции на османската империя и мисията на Димитър Мизиеца в Германия [в:] Българско-германски отношения и връзки, ред. В. Хаджиниколов, т. 2, БАН, София]
  • Nikołowa Bistra (2007), Predwaritełni istoriografski beleżki za publikaciite wyrhu istorijata na protestantstwoto w Byłgarija i za periodicznija pe`at na bylgarskite protestanti sled 1989 [w:] Reformacijata. Istorija i sywremenni izmerenija, NBU, Sofija. [Николова Бистра (2007), Предварителни историографски бележки за публикациите върху историята на протестантството в България и за периодичния печат на българските протестанти след 1989 [в:] Реформацията. История и съвременни измерения, НБУ, София]
  • Pecora Vincent (2006), Secularization and Cultural Criticism: Religion, Nation, and Modernity, University of Chicago Press, Chicago.
  • Penew Bojan (1921), Osnowni czerti na dnesznata ni literatura, „Złatorog”, 4–5. [Пенев Боян (1921), Основни черти на днешната ни литература, „Златорог“]
  • Religious Studies, Theology, and the University Conflicting Maps, Changing Terrain (2002), eds. L.E. Cady, D. Brown, State University of New York Press, Albany.
  • Solak Elżbieta (1997), Nowo-bułgarska Biblia i jej język, Wydawnictwo UJ, Kraków.
  • Stanew Nikoła (1932), Uczebnik po obszta i byłgarska istorja. Nowi wekowe. Za III kl. na narodna progimnazija, St. Atanasow, Sofija. [Станев Никола (1932), Учебник по обща и българска история. Нови векове. За III кл. на народна прогимназия, Ст. Атанасов, София]
  • Stein Jordan (2014), Angels in (Mexican) America, „American Literature”, 86, 4.
  • Stojanow Manjo (1941), Petko R. Sławejkow i protestantskata propaganda u nas, „Rodina”, 3. [Стоя-нов Маньо (1941), Петко Р. Славейков и протестантската пропаганда у н??ас, „Родина“, 3]
  • Stojanow Manjo (1964), Naczało na protestantskata propaganda w Byłgarija, „Izwestija na Instituta za istorija, XIV–XV. [Стоянов Маньо (1964), Начало на протестантската пропаганда в България, „Известия на Института за история“, XIV–XV]
  • Straszimirowa Swetła (1992), Byłgarinyt pred praga na nowoto wreme. Orien-tiri na wyzrożdenskija swetogled, UI „Sw. Kliment Ochridski”, Sofija. [Страшимирова Светла (1992), Българинът пред прага на новото време. Ориентири на възрожденския светоглед, УИ „Св. Климент Охридски“, София]
  • Szopow Petyr (1974), Propagandata i proswetnata dejnost na amerikanskite biblejski obsztestwa w byłgarskite zemi prez XIX wek, „Izwestija na Insti-tuta za istorija”, 23. [Шопов Петър (1974), Пропагандната и просветна дейност на американските библейски общества в българските земи през XIX век, „Известия на Института за история“, 23]
  • Szwat-Gyłybowa Grażyna (2005), Haeresis bulgarica w bułgarskiej świado-mości kulturowej XIX i XX wieku, SOW, Warszawa.
  • Szwat-Gyłybowa Grażyna (2017), Zamurowana niewiasta, Odyseusz i Bułgar-ska Wielkanoc. Tonczo Żeczew w poszukiwaniu mitu konserwatywnego, „Slavia Meridionalis”, 17.
  • Taylor Charles (2007), A Secular Age, Harvard UP, Cambridge.
  • Taylor Charles (2010), Nowoczesne imaginaria społeczne, tłum. A. Puchejda, K. Szymaniak, Znak, Kraków.
  • Todew Ilija (1995), Nowi oczerci po bylgarska istorija.Triygyłnik na nadeżda-ta. Studii i eseta po bylgarsko Wyzrażdane, IK WEK 21, Sofija. [Тодев Илия (1995), Нови очерци по българска история. Триъгълник на надеждата. Студии и есета по българско Възраждане, ИК ВЕК 21, София]
  • Topenczarow Władimir (19700, Konstantin-Kirił Fiłosof — ABW na Renesan-sa, Narodna mładeż, Sofija. [Топенчаров Владимир (1970), Константин-Кирил Философ — АБВ на Ренесанса, Народна младеж, София]
  • Topenczarow Władimir (1974), Dwe żarawi — edin płamyk. Bugri katari. Zaszto pyrwata obsztoewropejska narodna wyłna protiw feodalizma be nareczna byłgarska eres, Nauka i izkustwo, Sofija. [Топенчаров Владимир (1974), Две жарави — един пламък. Бугри катари. Защо първата общоевропейска народна вълна против феодализма бе наречена българска ерес, Наука и изкуство, София]
  • Trajkow Weselin (1979), Protestantskite misioneri w borbata na byłgarskija narod za cyrkowna swoboda [w:] Byłgarija w sweta ot drewnostta do naszi dni, t. 1, Nauka i izkustwo, Sofija. [Трайков Веселин (1979), Протестантските мисионери и борбата на българския народ за църковна свобода [в:] България в света от древността до наши дни, т. 1, Наука и изкуство, София]
  • Trendafiłow Władimir (1996), Neizliczimijat obraz w ogledałoto. Aktualnata byłgarska recepcija na Anglija, angliczanina i anglijskata misył prez XIX i naczałoto na XX w., Kralica Mab, Sofija. [Трендафилов Владимир (1996), Неизличимият образ в огледалото. Актуалната българска рецепция на Англия, англичанина и английската мисъл през XIX и началото на XX в., Кралица Маб, София]
  • Trendafiłow Władimir (2015), Upotrebite na britanskija mentor. Recepcijata na Czarłs Dikens w Byłgarija, Kolibri, Sofija. [Трендафилов Владимир (2015), Употребите на британския ментор. Рецепцията на Чарлс Дикенс в България, Колибри, София]
  • Wasilew Georgi (2015), Bogomilite — predszestwenici na Reformacijata, „Istorija”, 1. [Василев Георги (2015), Богомилите — предшественици на Реформацията, „История“, 1.]
  • Żeczew Tonczo (1975), Byłgarskijat Welikden ili strastite byłgarski, Narodna mładeż, Sofija. [Жечев Тончо (1975), Българският Великден или страстите български, Народна младеж, София]

Document Type

Publication order reference

Identifiers

ISSN
0084-4446

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-ee55e6ee-bc6e-4507-b0a0-36d291bf3d36
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.