Tygrys: gnoza polityczna

• Authors: Zemła Małgorzata

Title variants

EN

Tiger: Political Gnosis

Abstracts

EN

The article is dedicated to Czesław Miłosz's essay Tiger, analysing the heterodox discourses that it contains, especially the political gnosis. The author analyses the connections between such discourses and the notions of deep crisis of European culture, showing also how Miłosz solved the dialectic argument with his friend Tadeusz Juliusz Kroński, a Hegelian philosopher. Miłosz's solution enabled him to give up both Gnostic catastrophism and a temptation of hermetic utopia by Kroński. Towards the end of the essay the history of mankind regains its value and it is being reintegrated as a history of Salvation.

Keywords

EN

Czesław Miłosz; political gnosis; Hegelianism; Tadeusz Kroński

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Postscriptum Polonistyczne
• Year: 2011
• Issue: 2(8)
• Pages: 161-190

Contributors

author

Zemła Małgorzata

• Uniwersytet w Monachium, Niemcy

References

• Adorno T.W., Horkheimer M., 1994, Dialektyka oświecenia, tłum. M. Łukasiewicz, przekład przejrzał i posłowiem opatrzył M.J. Siemek, Warszawa (wyd. I 1944, Nowy Jork).
• Biedermann H., 1986, Das verlorene Meisterwort. Bausteine zu einer Kultur – und Geistesgeschichte des Freimaurertums, Wien et al.
• Brzeczko J., 2010, Poglądy historiozoficzne pisarzy z kręgu „Kultury paryskiej”. Przezwyciężenie kata-strofizmu – odrzucenie mesjanizmu, Lublin.
• Brzozowski S,. 1913, Pamiętnik, Lwów. Cyt. wg reprintu 1985, Kraków.
• Bocheński J.M., 1994, Podręcznik mądrości świata tego, Kraków.
• Eco U., 1992, Die Grenzen der Interpretation, München–Wien 1992 (wyd. I 1990, Mediolan).
• Eliade M., 1983, Geschichte der religiösen Ideen. Band III/I: Von Mohammed bis zum Beginn der Neuzeit, Freiburg et al.
• Fiut A., 1987, Moment wieczny. Poezja Czesława Miłosza, Paryż.
• Fiut A., 2003, W objęciach Tygrysa, w: Fiut A., W stronę Miłosza, Kraków.
• Garewicz J., 1995, Kroński i jego filozofia dziejów, w: Skoczyński J., red., Kołakowski i inni, Kra-ków.
• Gibbon E., 1995, Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego, t. 1–2, Warszawa (angielski oryginał ukazywał się w latach 1776–1788).
• Groh D., 1988, Russland im Blick Europas. 300 Jahre historischer Perspektiven, Frankfurt am Main (wyd. I ukazało się pod tytułem Russland und das Selbstverständnis Europas. Ein Beitrag zur eu-ropäischen Geschichte, Heidelberg 1960).
• Hansen-Löve A., 1982, Die ‘Realisierung’ und ‘Entfaltung’ semantischer Figuren zu Texten, w: Wiener Slawistischer Almanach 10.
• Hansen-Löve A., 1996a, Diskursapokalypsen: Endtexte und Textenden. Russische Bespiele, w: Sierle K., Warning R., red., Das Ende. Figuren einer Denkform, München.
• Hansen-Löve A., 1996b, Allgemeine Häretik, russische Sekten und ihre Literarisierung in der Moderne, in: Wiener Slawistischer Almanach, Sonderband 41: Orthodoxien und Häresien in den slavischen Li-teraturen.
• Hansen-Löve A., 2003, Hermetik vs. Häretik: Heterodoxien, w: Greber E., Menke B., red., Ma-nier – Manieren – Manierismen, Tübingen.
• Herling-Grudziński G., 1991, Roztopy, cyt. wg Kudelski Z., Pielgrzym świętokrzyski, Lublin (tekst opublikowany po raz pierwszy w 1956 roku).
• Herwig H.J., 1984, Psychologie als Gnosis – C.G. Jung, w: Taubes J., red., Religionstheorie und politische Theologie, Bd. 2: Gnosis und die Politik, München.
• Janion M., 2000, Kroński¬ Miłosz. Epizod z dziejów myśli i poezji, w: Janion M., Do Europy tak, ale razem z naszymi umarłymi, Warszawa.
• Jonas H., 1999, Gnosis. Die Botschaft eines fremden Gottes, Frankfurt am Main und Leipzig (wyd. I Boston 1958).
• Kołakowski L., 2000, Główne nurty marksizmu, t. 1, Poznań.
• Lotman J., 1998, Kultura i eksplozja, Warszawa.
• Mencwel A., 1999a, Progresizm integralny, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej”, 44.
• Mencwel A., 1999b, Dawne granice są nieaktualne. Z profesorem Andrzejem Mencwelem rozmawia Krzysztof Lubczyński, „Bez dogmatu”, 41.
• Miłosz C., 1962, Człowiek wśród skorpionów, Paryż.
• Miłosz C., 1984, Historia literatury polskiej do roku 1939, Kraków (wyd. I 1969, Barclay et al.).
• Miłosz C., 1998a, Traktat moralny. Traktat poetycki. Lekcja literatury z Czesławem Miłoszem, Alek-sandrem Fiutem i Andrzejem Franaszkiem, Kraków.
• Miłosz C., 1998b, Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami 1945–1950, Kraków.
• Miłosz C., 2000, Dzieła zebrane. Człowiek wśród skorpionów. Studium o Stanisławie Brzozowskim, Kraków.
• Miłosz C., 2002, Dzieła zebrane. Wiersze, t. 2, Kraków.
• Tischner Ł., 2001, Sekrety manichejskich trucizn. Miłosz wobec zła, Kraków.
• Schmid W., 1986, Der Textaufbau in den Erzählungen Dostoevskijs, Amsterdam.
• Vardy P., Grosch P., 1995, Etyka, Poznań.
• Voegelin E., 1996, Die politischen Religionen, München (wyd. I Wien 1938).
• Voegelin E., 1999, Hegel – eine Studie über Zauberei, München (wyd. I Studium Generale 24, 1971).
• Walicki A., 1977, Stanisław Brzozowski. Drogi myśli, Warszawa.
• Walicki A., 1993, Zniewolony umysł po latach, Warszawa (wyd. I pod tytułem Spotkania z Miło-szem, Londyn 1981).
• Webster C., 1982, From Paracelsus to Newton, Cambridge.
• Zemła M., 2009, Der polnische Essay und seine kulturmodellierende Funktion (Jerzy Stempowski und Czesław Miłosz), München.