Etyka konsumenta w perspektywie aretologicznej

• Authors: Lewicka-Strzałecka Anna

Title variants

EN

Consumer Ethics from the Virtue-Theoretical Point of View

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł poddaje analizie moralne wybory konsumentów z punktu widzenia etyki cnoty. Tekst rozpoczyna się od zarysowania charakterystyki etyki konsumpcji w kontekście krytyki konsumpcjonizmu zakładającej brak autonomii konsumentów. Zakwestionowanie tego założenia prowadzi do zainteresowania się konsumentem jako podmiotem moralnym i skupienia uwagi na roli, jaką szczególne dyspozycje charakteru mogą odgrywać w wyborach konsumenckich. Pytanie o podmiotowe czy sytuacyjne uwarunkowanie wyborów konsumenckich znajduje rozstrzygnięcie w uznaniu zasadniczej, chociaż ograniczonej swobody decyzji, nie tyle w ramach pojedynczych czynów, ile wolności wyboru stylu konsumpcji. Kolejnym krokiem jest próba zbudowania pewnego wzorca doskonałości konsumenckiej. Tworzą go następujące cnoty: roztropność, aktywność, odpowiedzialność środowiskowa. W ostatniej części artykułu dokonano strukturalizacji tych cnót oraz pogłębionej ich interpretacji

EN

The paper examines the moral choices of consumers from the perspective of virtue ethics. The paper starts with an outline of consumption ethics in the context of a critique of consumerism assuming a lack of consumer autonomy. I dispute the latter assumption, which leads me to consider the consumer as a moral agent and focus on the role that specific dispositions of character can play in consumer choices. The question of subjective or situational conditioning of consumer choices is answered by acknowledging the basic freedom of decision, albeit limited, concerning not individual acts but the possibility of choosing the style of consumption. The next step is an attempt to build a model of consumer excellence. It is constituted by the virtues of prudence, activity, and environmental responsibility. In the last part of the paper, the structure of these virtues is analyzed and their in-depth interpretation offered.

Keywords

PL

etyka konsumenta; etyka cnoty; wybór moralny; MacIntyre; Audi

EN

consumer ethics; virtue; moral choice; MacIntyre; Audi

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2018
• Issue: 56
• Pages: 87-107

Dates

published

2018-06

Contributors

author

Lewicka-Strzałecka Anna

• Instytut Filozofii i Socjologii PAN

References

• Adamczyk G. (2013), Moralność i konsumpcja we współczesnym społeczeństwie polskim, Wydawnictwo KUL, Lublin.
• Ahuvia A.C. (2005), Beyond the Extended Self: Loved Objects and Consumers' Identity Narratives, „Journal of Consumer Research” 32 (1): 171–184.
• Al-Khatib J., Vitell S.J., Rawwas M.Y.A. (1997), Consumer Ethics: A Cross-Cultural Investigation, „European Journal of Marketing” 31 (11/12): 750–767.
• Arnould E.J., Thompson C.J. (2005), Consumer Culture Theory (CCT): Twenty Years of Research, „Journal of Consumer Research” 31 (4): 868–882.
• Anscombe E. (1958), Modern Moral Philosophy, „Philosophy” 33 (124): 1–19.
• Arystoteles (2007), Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, PWN, Warszawa.
• Audi R. (2010), Etyka cnót w teorii i praktyce, [w:] Współczesna etyka cnót: możliwości i ograniczenia, N. Szutta (red.), Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa: 39–66.
• Audi R. (2012), Virtue Ethics as a Resource in Business, „Business Ethics Quarterly” 22 (2): 273–291.
• Bauman Z. (2009), Konsumowanie życia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Barnett C., Cafaro P., Newholm T. (2005), Philosophy and ethical consumption, [w:] The Ethical Consumer, R. Harrison, T. Newholm, D. Shaw (red.), Sage, London: 11–24.
• Brinkmann J., Peattie K. (2008), Consumer ethics research: Reframing the debate about consumption for good, „EJBO Electronic Journal of Business Ethics and Organizational Studies” 13 (1): 22–31.
• Caruana R., Chatzidakis A. (2014), Consumer Social Responsibility (CnSR): Toward a Multi-Level, Multi-Agent Conceptualization of the Other CSR, „Journal of Business Ethics” 121: 577–592.
• Chatzidakis A., Hibbert S., Mittusis D., Smith A. (2004), Virtue in Consumption?, „Journal of Marketing Management” 20 (5–6): 526–543.
• Cohen M.J., Murphy J. (2001), Exploring sustainable consumption: Environmental policy and the social sciences, Elsevier, Oxford.
• Darley J.M., Batson C.D. (1973), From Jerusalem to Jericho. A Study of Situational and Dispositional Variables in Helping Behaviour, „Journal of Personality and Social Psychology” 27: 100–108.
• Devinney T.M., Auger P., Eckhart G.M. (2010), The Myth of the Ethical Consumer, Cambridge University Press, Cambridge.
• Filek J. (1996), Ontologizacja odpowiedzialności, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków.
• Fukukawa K. (2003), A Theoretical Review of Business and Consumer Ethics Research: Normative and Descriptive Approaches, „The Marketing Review” 3 (4): 381–401.
• Futerra S.C.L. (2005), The Rules of the Game: The Principals of Climate Change Communication, Department for Environment, Food and Rural Affairs, London.
• Gabriel Y., Lang T. (1995), The Unmanageable Consumer, Sage Publications, London.
• Hostyński L. (2006), Wartości w świecie konsumpcji, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Hursthouse R. (2004), Normatywna etyka cnót, tłum. J. Jaśtal, [w:] Etyka i charakter, J. Jaśtal (red.), Aureus, Kraków.
• Isen A.M., Levin P.F. (1972), Effect of Feeling Good on Helping: Cookies and Kindness, „Journal of Personality and Social Psychology” 21: 384–388.
• Jaśtal J. (2006), Etyka cnót wobec wyzwań etyki środowiskowej: spór o granice naturalistycznego dyskursu etycznego, „Diametros” 9: 34–50.
• Kołakowski L. (2014), Jezus ośmieszony, Znak, Kraków 2014.
• Kozinets R.V., Handelman J.M. (1998), Ensouling consumption: A netographic exploration of boycotting behaviour, „Advances in Consumer Research” 25: 475–480.
• Luedicke M.K., Thompson C.J., Giesler M. (2010), Consumer Identity Work as Moral Protagonism: How Myth and Ideology Animate a Brand-Mediated Moral Conflict, „Journal of Consumer Research” 36 (6): 1016–1032.
• MacIntyre A. (1996), Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, tłum. A. Chmielewski, PWN, Warszawa.
• Milgram S. (2008), Posłuszeństwo wobec autorytetu, tłum. M. Hołda, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• von Mises L. (2000), Mentalność antykapitalistyczna, tłum. J.M. Małek, Arcana, Kraków.
• Muncy J.A., Eastman J.K. (1998), Materialism and Consumer Ethics: An Exploratory Study, „Journal of Business Ethics” 17 (2): 137–145.
• Muncy J.A., Vitell S.J. (1992), Consumer Ethics: An Investigation of the Ethical beliefs of the final Consumer, „Journal of Business Research” 24 (4): 297–311.
• Oakley J., Cocking D. (2001), Virtue Ethics and Professional Roles, Cambridge University Press, Cambridge.
• Polonsky M.J., Brito P.Q., Pinto J., Higgs-Kleyn N. (2001), Consumer Ethics in the European Union: A Comparison of Northern and Southern Views, „Journal of Business Ethics” 31 (2): 117–130.
• Priem R., Worrell D., Walters B., Coalter T. (1998), Moral Judgment and Values in a Developed and Developing Nation: A Comparative Analysis, „Journal of Business Ethics” 17 (2): 491–501.
• Rawwas M.Y.A. (1996), Consumer Ethics: An Empirical Investigation of Ethical beliefs of Austrian Consumers, „Journal of Business Ethics” 15 (9): 1009–1119.
• Romaniszyn K. (2011), O sile konsumpcjonizmu, [w:] Nowa droga do zniewolenia? O życiu w społeczeństwie konsumpcyjnym, K. Romaniszyn (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Ruiz P.G., Lluesma C.R. (2014), Consumption Practices: A Virtue Ethics Approach, „Business Ethics Quarterly” 24 (4): 509–531.
• Segal J. M. (1999), Graceful simplicity: Toward a philosophy and politics of simple living, H. Holt and Co., London.
• Sklair L. (2002), Globalization: Capitalism and its alternatives, Oxford University Press, Oxford.
• Strelau J. (2014), Różnice indywidualne. Historia – determianty – zastosowania, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Szutta N. (2004), Status współczesnej etyki cnót, „Diametros” 1: 70–84.
• Szutta N. (2012), Dyskusja z sytuacyjną krytyką etyki cnót. Odpowiedź na zarzuty Gilberta Harmana, „Diametros” 31: 88–112.
• Vitell S.J. (2015), A Case for Consumer Social Responsibility (CnSR): Including a Selected Review of Consumer Ethics/Social Responsibility Research, „Journal of Business Ethics” 130 (4): 767–774.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.1208