Tatar kazański. Reportażowe zainteresowania Fatiha Kerimîego

• Authors: Filipowska Sylwia

Title variants

EN

Kazan Tatar. Reportage interests of Fatih Kerimî

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule omówiona została reportażowa twórczość Fatiha Kerimîego, ze szczególnym uwzględnieniem Kırım’a Seyahat [Podróż na Krym], jednego z jego trzech reportaży książkowych, napisanych i wydanych w początkach XX w. Reportaże te stanowią ogniwo pośrednie między działalnością literacką Kerimîego, uważanego za jednego z pionierów nowoczesnej literatury tatarskiej, a działalnością publicystyczną, na której skupił się w drugiej połowie swego życia. Kırım’a Seyahat to książka napisana z wyraźnym zamysłem reportażowym, mocno nacechowana ideologicznie. Pod pretekstem opisu podróży na Krym, odbytej na przełomie kwietnia i maja 1903 roku, Kerimî, Tatar kazański, próbował zaszczepić w swych rodakach idee dżadidyzmu, obecne wśród Tatarów krymskich za sprawą działalności Ismaila Gasprinskiego. Tematem przewodnim książki jest potrzeba dokonania reformy szkół muzułmańskich w duchu europejskim. Kerimî, który sam w latach 1896-98 pracował jako nauczyciel w okolicach Jałty, zachwala zreformowane szkoły muzułmańskie, prezentuje korzyści wynikające z nowoczesnego wykształcenia.

EN

The article discusses the documentary work of Fatih Kerimî, with particular emphasis on Kırım’a Seyahat [Journey to Crimea], one of his three book reports, written and published in the early twentieth century. These reports are an indirect link between Kerimî’s literary activity, considered one of the pioneers of modern Tatar literature, and a journalistic activity on which he focused in the second half of his life. Kırım’a Seyahat is a book written with a clear reportage intent, highly ideological. Under the alleged reason of a description of the trip to Crimea, which took place at the turn of April and May 1903, Kerimî, Kazan Tatar, tried to instill the ideas of Jadidism among the Crimean Tatars through the work of Ismail Gasprinski. The theme of the book is the need to reform Muslim schools in a European spirit. Kerimî, who himself worked as a teacher in the Yalta area in 1896-98, praises reformed Muslim schools presenting the benefits of modern education.

Keywords

PL

reportaż; Tatarzy; Krym; Fatih Kerimî; dżadidyzm

EN

reportage; Tatars; Crimea; Fatih Kerimî; Jadidism

• Publisher: Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2019
• Issue: 2
• Pages: 66-78

Dates

published

2019-12-31

Contributors

author

Filipowska Sylwia

References

• Ataş H., 2004, Sunuş, [w:] tenże (red.), Fatih Kerimî, Kırım’a Seyahat, İstanbul, s. 7-15.
• Chazbijewicz S., 2005, Ruch ideowy muzułmanów rosyjskich w początkach XX w., [w:] R. Bäcker (red.), Islam a świat, Shakir Kitab, Toruń, s. 138-169.
• Çakmak C., 2014, İsmail Gaspıralı’nın Ceditçi Aydın Fatih Kerimî Üzerindeki Etkisi, „Modern Türklük Araştırmaları Dergisi”, nr 4, s. 284-293.
• Gökçek F., 1998, Tatar Edibi Fatih Kerimî ve „İstanbul Mektupları” Adlı Eseri, „Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi”, nr 5, s. 77-85.
• Gökçek F., 2001a, Önsöz, [w:] tenże (red.), Fatih Kerimi, Avrupa Seyahatnamesi, İstanbul, s. 7-8.
• Gökçek F., 2001b, Fatih Kerimî ve İstanbul Mektupları, [w:] tenże (red.), Fatih Kerimî, İstanbul Mektupları, İstanbul, s. IX-XIV.
• Jankowski H., 2010, Język krymskotatarski, Warszawa.
• Kaźmierak A., 2010, Media Tatarów krymskich – historia rozwoju, struktura, rola, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia”, nr 17/1, s. 131-158.
• Kerimi F., 2001a, Avrupa Seyahatnamesi, F. Gökçek (red.), İstanbul.
• Kerimî F., 2001b, İstanbul Mektupları, F. Gökçek (red.), İstanbul.
• Kerimî F., 2004, Kırım’a Seyahat, H. Ataş (red.), İstanbul.
• Kırımlı H., 1996, National Movements and National Identity among the Crimean Tatars (1905-1916), Leiden-New York-Köln.
• Kończak, I., 2007, Dżadidyzm, czyli islam po rosyjsku, [w:] Rosja, Chiny, Japonia w polityce globalnej, Piotrków Trybunalski, s. 221-231.
• Mostafin R., Davutov R., 1997, Repressiya Kurbanı Tatar Yazarları, tłum. M. Öner, „Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi”, nr 3, s. 135-168.
• Niedzielski Cz., 1966, O teoretycznoliterackich tradycjach prozy dokumentarnej (podróż-powieść-reportaż), Toruń.
• Rejter A., 2000, Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej, Katowice.
• Reportaż. Wybór tekstów z teorii gatunku, 1992, wybór i oprac. K. Wolny, Rzeszów.
• Sejdamet Dż., 2016, Wspomnienia (16), przeł. A. Sarkady, „Przegląd Tatarski”, nr 4, s. 27-32.
• Sztachelska J., 1997, „Reporteryje” i reportaże. Dokumentarne tradycje polskiej prozy w 2. poł. XIX i na początku XX wieku, Białystok.
• Türkoğlu, İ., 2002, Fâtih Kerîmî, [w:] İslam Ansiklopedisi, t. 25, s. 289-290 [on-line], https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/25/C25008238.pdf [dostęp: 20.08.2019].

Identifiers

ISSN

1233-9717