Omniworyzm jedzenia i stratyfikacja społeczna

• Authors: Henryk Domański

Title variants

EN

Social Stratification and Omnivorism in Eating

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Opierając się na danych z badań przeprowadzonych w 2013 roku na próbie ogólnopolskiej próbuję ustalić, w jakim stopniu omnioworyzm, czyli różnorodność zwyczajów jedzenia, koncentruje się w kategoriach struktury społecznej o wyższym statusie, podobnie jak stwierdzono to w krajach zachodnich. Po drugie, czy zjawisko to zastąpiło wymiar hierarchicznego podziału na kategorie o wysokim statusie, które reprezentują najbardziej „prestiżowe” wzory kultury, i kategorie reprezentujące kultury popularno-ludowe. Uzyskane wyniki potwierdzają, że omniworyzm jedzenia okazuje się stopniowalnym zjawiskiem, które najsilniej dochodzi do głosu w kategorii określanej mianem inteligencji, wyprzedzającej właścicieli, niższe klasy średnie i znacznie poniżej – robotników i kategorie rolników. Potwierdza się również występowanie zbieżności między omniworycznością i stratyfikacją kultury, co wskazywałoby, że omniworyczność jest jednym z czynników sprzyjających odtwarzaniu się stratyfikacji klasowej pod względem stylu życia.

EN

The idea of the cultural omnivore is increasingly popular. Research that embraces this idea suggests that upper-class individuals prefer an above-average diversity of cultural products, and that this diversity of tastes is a new marker of high status. Using the data from the 2013 Polish national survey, the current study replicates the studies carried out in Western societies with respect to the patterns of eating. By analyzing the preferences of tastes I aim (1) to establish whether omnivorism in eating is mostly displayed among representatives of highbrow culture, and (2) to examine to what extent it replaces hierarchical distinction between highbrow and lowbrow categories. The analysis confirms that omnivorism in eating in Poland exists and that it prevails among higher managers and specialists. It slightly displays among owners and members of lower middle class, and is relatively least represented among working class and farmers. Furthermore, although the cultural omnivorism is a new pattern of taste, it correlates strongly with the cultural division in a highbrow and lowbrow categories.

Keywords

PL

wzory jedzenia; stratyfikacja; pochodzenie społeczne; hierarchie stylów życia

EN

social stratification; omnivorism; patterns of eating; highbrow and lowbrows; lifestyle

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2016
• Issue: 2(221)
• Pages: 123-143

Contributors

author

Henryk Domański

• Instytut Filozofii i Socjologii PAN, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa

References

• Alderson, Arthur S., Junisbai Azamat i Isaac Heacock. 2007. Social Status and Cultural Consumption in the United States. „Poetics” 35: 191–212.
• Bauman, Zygmunt. 2000. Liquid Modernity. Cambridge: Polity Press.
• Bihagen, Erik i Tally Katz-Gerro. 2000. Culture Consumption in Sweden: The Stability of Gender Differences. „Poetics” 27: 327–349.
• Bourdieu, Pierre. 1984. Distinction: A Social Critique on the Judgment of Taste. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Bryson, Bethany. 1997. What About the Univores? Music Dislikes and Group-Based Identity Construction among Americans with Low Levels of Education. „Poetics” 25: 141–156.
• Brzostek, Błażej. 2010. PRL na widelcu. Warszawa: Baobab.
• Cebula, Michał. 2013. Społeczne uwarunkowania gustów i praktyk konsumpcyjnych. Zbieżność pozycji społecznych i stylów życia czy autonomizacja kultury. „Studia Socjologiczne” 2(209): 97–125.
• Chan, Tak Wing i John H. Goldthorpe. 2007. Social Stratification and Cultural Consumption: Music in England. „European Sociological Review” 23,1: 1–19.
• Chan, Tak Wing i Heather Turner. 2015. „Where Do Cultural Omnivores Come From? The Implications of Educational Mobility For Cultural Consumption”. Referat na konferencji International Sociological Association RC28 w Budapeszcie na wiosnę w 2014 roku.
• DiMaggio, Paul. 1987. Classification in Art. „American Sociological Review” 52 (Au- gust): 440–455.
• DiMaggio, Paul i Toquir Mukhtar. 2004. Arts Participation as Cultural Capital in the United States, 1982–2002: Signs of Decline? „Poetics” 32, 2: 169–194.
• Domański, Henryk. 2000. Hierarchie i bariery społeczne w Polsce w latach 90-tych. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Domański, Henryk i Dariusz Przybysz. 2007. Homogamia małżeńska a hierarchie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Domański, Henryk, Zbigniew Karpiński, Dariusz Przybysz i Justyna Straczuk. 2015. Wzory jedzenia a stratyfikacja społeczna. Warszawa: Scholar.
• Emmison, Michael. 2003. Social Class and Cultural Mobility: Reconfiguring the Cultural Omnivore Thesis. „Journal of Sociology” 39, 3: 211–230.
• Erickson, Bonnie. 1996. Culture, Class, and Connections. „American Journal of Sociology” 102(1): 217–251.
• Erikson, Robert E. i John H. Goldthorpe. 1992. The Constant Flux. Oxford: Clarendon Press.
• Featherstone, Mike. 1991. Consumer Culture and Postmodernism. London: Sage.
• Fisher, Timothy i Stephen Preece. 2003. Evaluation, Extinction, or Status Quo? Canadian Performing art Audiences in the 1990s. „Poetics” 31: 69–86.
• Gdula, Maciej i Przemysław Sadura. 2012. Style życia i porządek klasowy w Polsce. Warszawa: Scholar.
• Grodny, Seweryn, Jerzy Gruszka i Kamil Łuczaj. 2013. O zawężeniu gustu estetyczne- go. Analiza zjawiska wszystkożerności kulturowej w Polsce. „Studia Socjologiczne” 2(209): 126–148.
• Meier Jager, Mads i Tally Katz-Gerro. 2008. The Rise of the Cultural Omnivore 1964–2004. Social Policy and Welfare Services Working Paper Danish National Centre for Social Research.
• Kern, Roger. 1997. Boundaries in Use: The Deployment of Personal Resources by the Upper Middle Class. „Poetics” 25: 177–193.
• Lamont, Michele. 1982. Money, Morals and Manners: The Culture of the French and the American Upper-Middle Class. Chicago and London: University of Chicago Press.
• Levine, Lawrence W. 1998. Highbrow/Lowbrow: The Emergence of Cultural Hierarchy in America. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• López-Sintas, Jordi i Ercillia García-Álvarez. 2002. Omnivores Show up Again: The Segmentation of Cultural Consumers in the Spanish Social Space. „European Sociological Review” 18, 3: 353–368.
• López-Sintas, Jordi i Tally Katz-Gerro. 2005. From Exclusive to Inclusive Elitists and Further: 20 Years of Omnivorousness and Cultural Diversity in Arts Participation in the USA. „Poetics” 33: 299–319.
• Ostrowska, Antonina. 2008. Nierówności społeczne a zdrowie. W: H. Domański (red.). Zmiany stratyfikacji społecznej w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 181–210.
• Palska, Hanna. 2002. Bieda i dostatek. O nowych stylach życia w Polsce końca lat 90. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Peterson, Richard A. 2005. Problems in Comparative Research: The Example of Omnivorousness. „Poetics” 33: 257–282.
• Peterson, Richard A. i Albert Simkus. 1992. How Musical Tastes Mark Occupational Status Groups. W: M. Lamont i M. Fournier (red.). Cultivating Differences: Symbolic Boundaries and the Making of Inequality. The University of Chicago Press, Chicago and London, s. 152–186.
• Peterson, Richard A. i Roger M. Kern. 1996. Changing Highbrow Taste: From Snob to Omnivore. „American Sociological Review” 61: 900–907.
• Szlendak, Tomasz. 2010. Aktywność kulturalna. W: W. Burszta (red.). Kultura miejska w Polsce. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, s. 112–143.
• Takaki, Ronald. 1993. A Different Mirror: A History of Multiculturalism in America. Boston, MA: Little, Brown.
• Van Eijck, Koen. 2001. Social Differentiation in Musical Taste Patterns. „Social Forces” 79(3): 1163–1184.
• Veenstra, Gerry. 2015. Class Position and Musical Tastes: A Sing-Off between the Cultural Omnivorism and Bourdieusian Homology Frameworks. „Canadian Sociological Association/La Soci´et´e canadienne de sociologie” 52(2): 134–159.
• Warde, Allan, Shu-Li Cheng, Wendy Olsen i Dale Southerton. 1997. Changes in the Practice of Eating. A Comparative Analysis of Time-Use. „Acta Sociologica” 50(4): 363–385.
• Warde, Allan, L. Martens i Wendy Olsen. 1999. Consumption and the Problem of Variety: Cultural Omnivorousness, Social Distinction and Dining Out. „Sociology” 33(2): 105–24.
• Warde, Allan i Lydia Martens. 2000. Eating Out: Social Differentiation, Consumption and Pleasure. Cambridge University Press.
• Zavisca, Jane. 2005. The Status of Cultural Omnivorism: A Case Study of Reading in Russia. „Social Forces” 84(2): 1233–1255.