Tożsamość płci od poczęcia – spojrzenie genetyka

• Authors: Midro Alina T.

Title variants

EN

Gender identity from conception – the point of view of the geneticist

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Kobiecość i męskość przynależna ludzkiej tożsamości jest determinowana genetycznie od początku istnienia indywidualnej istoty ludzkiej. W chwili poczęcia, po wniknięciu plemnika do komórki jajowej jest wprowadzony zróżnicowany materiał genetyczny wraz z odpowiednim oprogramowaniem epigenetycznym charakterystycznym dla danej płci. Wtedy zostaje zapoczątkowany proces zmian molekularnych, które różnicują płeć komórek, a tym samym całego organizmu osoby ludzkiej. W kształtowaniu cech żeńskich lub męskich organizmu człowieka oraz form jego zachowania biorą udział różne geny i ich regulatory ujawniające swoją aktywność w zależności od wieku rozwojowego organizmu i funkcji poszczególnych tkanek i organów, tworząc powiązany system określany mianem seksomu. Do jego elementów działania w sieci powiązań należą też mechanizmy regulacyjne oprogramowania genomu zwane epigenomem reagującym również na wpływy środowiskowe. Z tego względu dymorfizm płciowy człowieka uwarunkowany genetycznie i epigenetycznie stanowi naturalną drogę rozwoju społecznego człowieka i jego rozwoju kulturowego.

EN

Femininity and masculinity associated with human identity is genetically determined from the beginning of the individual human being. The diverse genetic material with the appropriate software epigenetic characteristic of a particular gender is introduced at the moment of conception due to sperm penetrating to the egg. It is then that the process of molecular changes that differentiate sex of cells and thus the whole organism of the human person is initiated. Different genes and regulators are involved in shaping the characteristics of the female or male human body and forms of their behavior. They reveal their activity depending on the developmental age of the body and the functions of individual tissues and organs forming a related system known as sexome. Regulatory mechanisms of the genome software called the epigenome responding well to environmental influences belong to the elements performing in a network of links. Therefore, the genetically and epigenetically determined sexual dimorphism of human beings is a natural way of their social and cultural development.

Keywords

PL

dymorfizm płciowy; epigenom; genom; seksom; chromosomy płci X i Y

EN

epigenome; genome; sexual dimorphism; sexome; sex chromosomes X and Y

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Family Forum
• Year: 2016
• Issue: 6
• Pages: 19-29

Contributors

author

Midro Alina T.

• Wydział Lekarski, Zakład Genetyki Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

References

• Arnold A.P., The end of gonad-centric sex determination in mammals, „Trends Genet”, 2012a, 28, 2, 55–61.
• Arnold A.P., Chen X., Itoh Y., What a difference an X or Y makes: sex chromosomes, gene dose, and epigenetics in sexual differentiation, w: V. Regitz-Zagrosek (red.), Sex and Gender Differences in Pharmacology, Handb Exp Pharmacol, Springer-Verlag Berlin – Heidelberg, 2012b, 214, 67–88.
• Arthold S., Kurowski A., Wutz A., Mechanistic insights into chromosome-wide silencing in X inactivation, „Hum Genet” 2011, 30, 2, 295–305.
• Brown C.J., Ballabio A., Rupert J.L., Lafreniere R.G., Grompe M., Tonlorenzi R., Willard H.F, A gene from the region of the human X inactivation centre is expressed exclusively from the inactive X chromosome, „Nature”, 1991, 349, 6304, 38–44.
• Carrel L., Willard H.F., X-inactivation profile reveals extensive variability in X-linked gene expression in females, „Nature” 2005, 5, 400–404.
• Collins F.S., Patrinos A., Jordan E., Chakravarti A., Gesteland R., Walters L., New goals for the U.S. Human Genome Project: 1998–2003, „Science”, 1998, 282, 682–689.
• Denomme M.M., Mann M.R., Maternal control of genomic imprint maintenance, „Reprod Biomed Online”, 2013, 27, 6, 629–636.
• Goodfellow P.N., Lovell-Badge R., SRY and sex determination in mammals, „Annu Rev” Genet” 1993, 27, 71–92.
• Heard E., Rougeulle C., Arnaud D., Avner P., Allis C.D., Spector D.L., Methy­lation of histone H3 at Lys-9 is an early mark on the X chromosome during X inactivation, Cell”. 2001, 107, 6, 727–738.
• Lander E.S. i in. International Human Genome Sequencing Consortium. Initial sequencing and analysis of the human genome, „Nature” 2001, 409 (6822), 860–921.
• Lyon M.F., Gene action in the X-chromosome of the mouse (Mus musculus L), „Nature” 1961, 190, 372–373.
• Meeks J.J., Weiss J., Jameson J.L., Dax1 is required for testis determination, „Nature Genet” 2003, 34, 32–33.
• Midro A.T., Genetyczne i epigenetyczne uwarunkowania płci człowieka, w: W., Wieczorek (red.), Gender spojrzenie z różnych perspektyw, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin, Katolicka Agencja Informacyjna, Warszawa 2015a, 83–102. http://ekai.pl/wydarzenia/polska/x75017/.
• Midro A.T., Seksom w kształtowaniu różnic płciowych człowieka, „Studium Vilnense A”, 2015b, 12, 81–85.
• Naillat F., Prunskaite-Hyyrylainen R., Pietila I., Sormunen R., Jokela T., Shan, J., Vainio, S.J., Wnt4/5a signalling coordinates cell adhesion and entry into meiosis during presumptive ovarian follicle development, „Hum Mol Genet” 2010, 19, 1539–1550.
• Niakan K.K., McCabe E.R.B., DAX1 origin, function, and novel role, „Mol Genet Metab” 2005, 8, 70–83.
• Nora E.P., Heard E., Chromatin structure and nuclear organization dynamics during X-chromosome inactivation, „Cold Spring Harb Symp Quant Biol” 2010, 75, 333–344.
• Olszewska M., Kurpisz M., Metylacja i jej rola regulacyjna wobec rodzicielskiego piętna genomowego, „Postępy Hig Med Dosw” 2010, 64, 642–664.
• Online Mendelian Inheritance in Man OMIM http://www.ncbi.nlm.nih.gov/omim (15.09.2016).
• Franciszek, Encyklika „Lumen Fidei”, 29.06.2013.
• Quintana-Murci L,, Fellous M., The Human Y Chromosome: The Biological Role of a „Functional Wasteland”, „J Biomed Biotechnol” 2001, 1 (1), 18–24.
• Regitz-Zagrosek V., Seeland U., Sex and Gender Differences in Clinical Medicine, w: V. Regitz-Zagrosek (red.) Sex and Gender Differences in Pharmacology, Handb Exp Pharmacol, Springer-Verlag Berlin – Heidelberg 2012, 214, 4–18.
• Reinius B., Jazin E., Prenatal sex differences in the human brain, „Mol Psychiatry” 2009, 14, 11, 987, 988–989.
• Rice W.R., Friberg U., Gavrilets S., Homosexuality as a consequence of epigenetically canalized sexual development, „Q Rev Biol” 2012, 87, 4, 343–368.
• Rice W.R., Friberg U., Gavrilets S., Homosexuality via canalized sexual development: a testing protocol for a new epigenetic model, „Bioessays” 2013, 35, 9, 764–770.
• Straface E., Gambardella L., Brandani M., Malorni W., Sex Differences at Cellular Level: „Cells Have a Sex”, w: V. Regitz-Zagrosek (red.), Sex and Gender Differences in Pharmacology, Handb Exp Pharmacol, Springer-Verlag Berlin – Heidelberg 2012, 214, 49–65.
• Swain A., Narvaez V., Burgoyne P., Camerino G., Lovell-Badge R., Dax1 antagonizes Sry action in mammalian sex determination, „Nature” 1998, 391, 761–767.
• van Nas A., Guhathakurta D., Wang S.S., Yehya N., Horvath S., Zhang B., Ingram-Drake L., Chaudhuri G., Schadt E.E., Drake T.A., Arnold A.P., Lusis A.J., Elucidating the role of gonadal hormones in sexually dimorphic gene coexpression networks, „Endocrinology”, 2009, 150, 3, 1235–1249.
• VenterJ.P i in., The sequence of the human genome, „Science” 2001, 291 (5507), 1304–1351.
• Zazopoulos E., Lalli E., Stocco D.M., Sassone-Corsi P., DNA binding and trans­criptional repression by DAX-1 blocks steroidogenesis, „Nature” 1997, 390, 311–315.