O problematyce kobiecej na płaszczyźnie językowej w kontekście zagadnienia równych szans w Polsce, Rosji i Bułgarii

• Authors: Satoła-Staśkowiak Joanna Cecylia , Sosnowski Wojciech Paweł

Title variants

EN

On women’s issues in the linguistic sphere from the perspective of equality of opportunity in Poland, Russia and Bulgaria

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule celem obserwacji stały się zagadnienia równego statusu kobiet i mężczyzn obserwowane na płaszczyźnie językowej w Polsce, Rosji i Bułgarii. Dotychczas języki polski, rosyjski i bułgarski nie były ze sobą konfrontowane pod kątem feminatywów. Badania przeprowadzone na podstawie obszernego materiału językowego wskazują na problem asymetrii językowej w tworzeniu nazw żeńskich w trzech językach słowiańskich z grupy zachodniej, wschodniej i południowej. Przeprowadzono konfrontację językową nazw zawodów i funkcji oraz wybrane zwyczaje językowe właściwe analizowanym językom.

EN

This article aims to outline issues related to equal treatment of women and men that can be observed at the language level in Poland, Russia and Bulgaria. So far, the Polish, Russian and Bulgarian languages have not been subjected to a comparative analysis with regard to the use of feminitives. The article provides a contrastive analysis of names for professions and functions as well as certain linguistic conventions in the languages in question. Drawing on extensive linguistic material, the authors’ research exposes the problem of linguistic asymmetry in the creation of female names in the three Slavic languages representing the Western, Western and Southern groups respectively.

Keywords

PL

feminatywa; język bułgarski; język polski; język rosyjski; asymetria językowa; konfrontacja językowa; androcentryzm

EN

feminitives; Bulgarian language; Polish language; Russian language; language asymmetry; contrastive analysis; androcentrism

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2019
• Issue: 33
• Pages: 127-147

Dates

published

2019

Contributors

author

Satoła-Staśkowiak Joanna Cecylia

• Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

author

Sosnowski Wojciech Paweł

• Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

References

• Andrejčin L. 1969: Obrʺŝeniâ kʺm služitelki ženi, Bʺlgarski Ezik XIX, 1.
• Andrejčin L. 1974: Zaŝo prodʺlžavame da nazovavame i tituluvame ženite s forma za mʺžki rod?, Bʺlgarski Ezik XXIV, 5, 440–441.
• Babov K. 1964: Dumite v ruski ezik „kosmonavt — ženŝina-kosmonavt” i tehnite bʺlgarski sʺotvetstviâ, Bʺlgarski Ezik XIV, 2, 209–214.
• Berkutova V. 2017: Feminitivy v russkom âzyke: lingvističeskij aspekt, <https://docplayer.ru/44005004-Feminitivy-v-russkom-yazyke-lingvisticheskiy-aspekt.html> [20.02.2019].
• Bokale P. 2009: Profesor ili profesorka? Rodʺt na imenata, označavaŝi profesii v ukrainskiâ i bʺlgarskiâ ezik, Ezikov svât 7, 1, 7–29.
• Bralczyk J. 2014: Premiera, megiera, hetera. Prof. Bralczyk: już łatwiej być ministrą, 10.09.2014, <https://www.tvp.info/16784222/premiera-megiera-hetera-prof-bralczyk-juz-latwiej-byc-ministra> [21.09.2018].
• Cviková J. 2014: Ako používať rodovo vyvážený jazyk. Možnosti, otázky, príklady. Bratislava: Centrum vzdelávania MPSVR SR, <http://www.ruzovyamodrysvet.sk/chillout5_items/1/5/9/9/1599_8a6542.pdf>[21.09.2018].
• Dembska K. 2012: Tendencje rozwojowe polskich i rosyjskich nazw zawodowych kobiet na tle języka czeskiego, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Denisova А. 2002: Slovar’ gendernyh slov, Moskva: Informaciâ XXI vek.
• Dryjańska A. 2016: Przodkini, reformatorka, twórczyni. Żeńskie nazwy doczekały się własnego słownika, 18.02.2016, <http://natemat.pl/171807,przodkini-reformatorka-tworczyni-zenskie-nazwy-doczekaly-siewlasnego-slownika> [21.09.2018].
• Fufaeva I. 2018: Pani avtorka, ili O nečaânnom èksperimente s russkimi suffiksami, <https://trv-science.ru/2018/07/31/o-nechayannom-eksperimente-s-russkimi-suffiksami/> [31.07.2018].
• Garbackì U. 2016: Gìd pa femìnìzacyì belaruskaj movy, Wilno, < belorusians.co.uk> [21.09.2018].
• Georgiev B. 2012: Mʺžkiât i ženskiât rod pri sʺŝestvitelni za profesii i dlʺžnosti, <https://bogeo.net/2012/03/12/gender2/> [21.09.2018].
• Handke K. 2008: Językowe wyznaczniki płci. Socjologia języka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J. 2010: Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Komander P. 2017: Żeńskie nazwy zawodów, czyli poślica i profesora, 19.03.2017, <http://secundum.pl/zenskie-nazwy-zawodow-czyli-kierownica-albo-elektryczka/> [21.09.2018].
• Koškova M., Satoła-Staśkowiak J. 2017: Všeobecný mužský rod a maskulinizácia v slovenskom, poľskom a bulharskom jazykovom prostredí, Slavica Slovaca 52(1), 3–15.
• Kozak A. 2012: Dorota Sumińska — weterynarka z miłości do zwierząt, 21.06.2012, <http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,96856,11917522,Dorota_Suminska___weterynarka_z_milosci_do_zwierzat.html?disableRedirects=true> [21.09.2018].
• Krawczyk S. 2019: „Gender niszczył nasz język już w XVI wieku”, 4.02.2019, <http://magazynkontakt.pl/gender-niszczyl-nasz-jezyk-juz-w-xvi-wieku.html?fbclid=IwAR2GU5CwtBDbGG7NmV0q7Plz1aIdlMXMM2Ui286-rtcnn2auHRBGn4ro7cI> [2.03.2019].
• Krongauz M. 2018: «Avtorka», «nânʹ» i drugie feminitivy. Intervʹû s lingvistom Maksimom Krongauzom,<https://chrdk.ru/other/feminitivy> [29.03.2018].
• Leszczyńska A. 2001: Feministki o języku, Zadra 1(6), 30–32.
• Łaziński M. 2006: O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Malinowski M. 2006: Psycholożka, socjolożka, reżyserka, Obcy język polski, 20.09.2006,<https://obcyjezykpolski.pl/psycholozka-socjolozka-rezyserka/> [21.09.2018].
• Miodek J. 2010: Socjolożka czy (pani) socjolog?, 24.09.2010, <http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/311691,jan-miodek-socjolozka-czy-pani-socjolog,id,t.html> [21.09.2018].
• Murdarov V. 2011: Tazi prodavač dnes obsluži edna advokat i edna ministʺr. Razvitie na ezika ili osakatâvane na ezika, <http://www.legalworld.bg/25351.tazi-prodavach-dnes-obsluji-edna-advokati-edna-ministyr-*.html> [21.09.2018].
• Murdarov V. 2012: Gramatičeski kolebaniâ pri novozaetite čuždi dumi, [w:] Magiâta na dumite. Ezikovedski izsledvaniâ v čest na prof. d.f.n. Liliâ Krumova-Cvetkova, Sofia: IBE BAN.
• Mycawka M. 2001: Produktywne formanty słowotwórcze we współczesnej polszczyźnie (wybrane zagadnienia), [w:] Machalewski K. (red.), Współczesna leksyka, cz. II, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Piperski А. 2018: «V russkom âzyke mnogim ne hočetsâ sčitatʹmužskoj rod nemarkirovannym»: lingvist Aleksandr Piperski ob ispolʹzovanii feminitivov, <https://takiedela.ru/news/2018/01/22/feminitives_linguo/> [22.01.2018].
• Ritchie Key M. 1975: Male/Female Language, Metuchen, N.J.: The Scarecrow Press.
• Roszko R., Danuta R., Sosnowski W. 2018: Polsko-bułgarskie korpusy IS PAN i CLARIN PL, Slavica Lodziensia 2, 59–70.
• Satoła-Staśkowiak J. 2013: Contemporary Contrastive Studies of Polish, Bulgarian and Russian Neologisms versus Language Corpora, Cognitive Studies / Études cognitives 13, 143–160.
• Satoła-Staśkowiak J. 2018: O imionach i współczesnych nazwach zawodów w perspektywie płci — poglądowy szkic konfrontatywny, Językoznawstwo 1(12), 61–72.
• Šemčuk Û., Andreeva A. 2013: Feminizaciâ leksičeskih izmenenij kak problema gendernoj lingvistiki, Vestnik Baltijskogo federalʹnogo universiteta im. I. Kanta, Vyp. 2, 86–92.
• Sosnowski W. 2016: Forms of address as discrete modal operators, Cognitive Studies / Études cognitives 16, 23–32.
• Sumrova V. 2001–2002: Problemʺt za maskulinizaciâta na sʺŝestvitelnite imena, Bʺlgarski Ezik 1, 120–125.
• Vasilʹeva A. 2016: Naimenovaniâ lic ženskogo pola v russkom âzyke konca XX – načala XXI vekov: semantika, struktura, funkcionirovanie: avtoref.dis. na soiskanie učen. stepeni kand. filol. nauk: spec. 10.02.01, Russkij âzyk, Moskva.
• Vlahova R. 2001: Za nâkoi osobenosti na honorikativnata sistema v SBKE. Bʺlgarskiât Ezik prez XX v., Sofiâ.
• Wierzchoń M. 2012: Język a dyskryminacja ze względu na płeć [5.06.2014].
• Žukova I. 2013: Slovarʹ terminov mežkulʹturnoj kommunikacii, I.K. Žukova, M.G. Lebedʹko, Z.G. Prošina, N.G. Ûzefovič; red. M.G. Lebedʹko, Z.G. Prošina, Moskva: Flinta; Nauka.

Identifiers

DOI

10.17651/SOCJOLING.33.8