Polityka rodzinna dopełnieniem solidarności rodzinnej

• Authors: Małgorzata Szyszka

Title variants

EN

Family Policy as a Complement of Family Solidarity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest wskazanie znaczenia i roli polityki rodzinnej dla solidarności rodzinnej i odpowiedź na pytanie: w jaki sposób polityka rodzinna uzupełnia solidarność rodzinną typu funkcjonalnego? Odwołując się do modeli idealnych polityki rodzinnej Singrid Leitner, do procesów familizacji–defamilizacji opieki oraz genderyzacji–degenderyzacji Stevena Saxonberga, omówiono instrumenty polskiej polityki rodzinnej. Próbowano wskazać, jak działania polityki rodzinnej uzupełniają solidarność rodzinną w odniesieniu do funkcjonującego modelu opieki. Odnosząc się wreszcie do analiz międzynarodowych, próbowano określić typ polskiej polityki rodzinnej w obszarze (de)familizacji–(de)genderyzacji.

EN

The purpose of this article is to indicate the importance and role of family policy for family solidarity and to answer the question of how family policy complements family-type solidarity of the functional type. The instruments of Polish family policy are discussed in reference to S. Leitner’s ideal models of family policies and to S. Saxonberg’s processes of familization–defamilization of care and genderization–egenderization. An attempt is made to indicate how family policy complements family solidarity with respect to the functioning care model and to determine the type of Polish family policy in the area of (de) familization–(de) genderization, in reference to international analyses.

Keywords

PL

polityka rodzinna; solidarność rodzinna; familizacja–defamilizacja opieki; genderyzacja–degenderyzacja opieki; Leitner; Saxonberg

EN

family policy; family solidarity; familization–defamilization of care; genderization–degenderization of care; S. Leitner; S. Saxonberg

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2017
• Issue: 2(225)
• Pages: 241-266

Contributors

author

Małgorzata Szyszka

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Socjologii Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin

References

• Anttonen, Anneli i Jorma Sipilä. 1996. European Social Care Services: Is it possible to identify models?. „Journal of European Social Policy” 6(2): 87–100.
• Balcerzak-Paradowska, Bożena. 2004. Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków. Warszawa: IPiSS.
• Balcerzak-Paradowska, Bożena. 2011. ABC polityki rodzinnej. „Znak” 678 (http://www.miesiecznik.znak.com.pl/6782011bozenna-balcerzak-paradowskaabc- polityki-rodzinnej/, data dostępu 30.11.2016).
• Baranowska, Anna. 2007. Poglądy i preferencje dotyczące ekonomicznych modeli rodziny. W: I. E. Kotowska, U. Sztanderska i I. Wóycicka (red.). Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 404–422.
• Beck, Urlich i Elisabeth Beck. 2013. Całkiem zwyczajny chaos miłości. Tłum. T. Dominiak. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Becker, Gary. 1991. A Treatise on the Family. Cambridge: Harvard University Press.
• Berger, Brigitte i Peter Berger. 1983. The War Over The Family. Capturing the Middle Ground. London: Anchor/Doubleday.
• Błędowski, Piotr, Barbara Szatur-Jaworska, Zofia Szweda-Lewandowska i Paweł Kubicki. 2012. Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
• Brannen, Julia, Peter Moss i Ann Mooney. 2004. Working and Caring over the Twentieth Century. Change and Continuity in Four-Generation Families. New York: Palgrave Macmillan.
• Bukowicka, Stanisława. 2009. Solidarność społeczna – społeczeństwo solidarne, dostępny na: http://www.erazm.edu.pl (dostęp 25.11.2016).
• CBOS. 2012a. Rola dziadków w naszym życiu. Komunikat z badań nr 8/2012. Oprac. K. Kowalczuk.
• CBOS. 2012b. Społeczna solidarność z osobami w starszym wieku. Komunikat z badań nr 83/2012. Oprac. M. Omyła-Rudzka.
• CBOS. 2013a. O roli kobiet w rodzinie. Komunikat z badań nr 30/2013. Oprac. N. Hiszp.
• CBOS. 2013b. Postawy prokreacyjne kobiet. Komunikat z badań nr 29/2013. Oprac. M. Omyła-Rudzka.
• Ciepielewska-Kowalik, Anna. 2014. Współczesne przemiany europejskich modeli opieki nad dziećmi a model Polski (na przykładzie zmian w latach 2007–2012). „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” [„Research Papers of Wroclaw University of Economics”] 364: 145–159.
• Cox, Donald i George Jakubson. 1995. The Connection between Public Transfers and Private Interfamily Transfers. „Journal of Public Economics” 57: 129– 167.
• Daatland, Svein Ofav i Katharina Herlofson. 2003. ‘Lost Solidarity’ or ‘Changed Solidarity’. A Comparative European View of Normative Family Solidarity. „Ageing and Society” 23(5): 537–560.
• Daly, Mary. 2011. What adult Worker Model? A Critical Look at Recent Social Policy Reform in Europe from Gender and Family Perspective. „Social Politics” 18(1): 1–23.
• Durasiewicz, Arkadiusz. 2012. Efektywność polskiej polityki rodzinnej na tle niektórych krajów UE. Radom: Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej.
• Durasiewicz, Arkadiusz. 2013. Ogólnonarodowe rozwiązania w zakresie polityki rodzinnej na przykładzie wybranych krajów – rekomendacje dla Polski. W: K. Głąbicka i M. Kubiak (red.). Umiędzynarodowienie polskiej polityki społecznej – aspekty globalne i europejskie. Gdańsk: Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej, s. 126–151.
• Dyczewski, Leon. 1994. Rodzina – Społeczeństwo – Państwo. Lublin: Wyd. KUL.
• Esping-Andersen, Gösta. 2010a. Społeczne podstawy gospodarki postindustrialnej. Tłum. R. Włoch. Warszawa: Wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP w Warszawie.
• Esping-Andersen, Gösta. 2010b. Trzy światy kapitalistycznego państwa dobrobytu. Tłum. K.W. Frieske. Warszawa: DIFIN.
• Esping-Andersen, Gösta. 1990. The Tree Worlds of Welfare Capitalism. Cambridge: Polity Press.
• Golinowska, Stanisława. 1994. Polityka społeczna państwa w gospodarce rynkowej. Studium ekonomiczne. Warszawa: WN PWN.
• Golinowska, Stanisława. 1999. Starzenie się społeczeństw. „Polityka Społeczna” 9: 1–6.
• Hank, Karsten i Isabella Buber. 2009. Grandparents Caring for Their Grandchildren. Findings from the 2004 Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe, „Journal of Family Issues” 30(1): 53–73.
• Hašková, Hana i Steven Saxonberg. 2016. The Revenge of History – The Institutional Roots of Post-Communist Family Policy in the Czech Republic, Hungary and Poland. „Social Policy and Administration” 50(5): 559–579.
• Hrynkiewicz, Józefina. 2014. Tworzenie warunków sprzyjających integracji w starzejącym się społeczeństwie. W: Rekomendacje Rządowej Rady Ludnościowej w zakresie polityki ludnościowej Polski. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, s. 66–117.
• Igel, Corrinne, Martina Brandt, Kalus Haberkern i Marc Szydlik. 2009. Specialization between Family and State. Intergenerational Time Transfers in Western Europe. „Journal of Comparative Family Studies” 40(2): 203–226 (XV).
• Jak się żyje osobom starszym w Polsce? Raport GUS. 2012. Warszawa: Departament Badań Społecznych i Warunków Życia.
• Jappens, Maaike i Jan Van Bavel. 2012. Regional Family Norms and Child Care by Grandparents in Europe. „Demographic Research” 27: 85–120.
• Kalbarczyk, Małgorzata i Anna Nicińska. 2009. Finansowe i niefinansowe transfery w próbie SHARE. „Polityka Społeczna” 4: 13–19.
• Korpi, Walter. 2000. Faces of Inequality: Gender, Class, and Patterns of Inequalities in Different Types of Welfare States. „Social Politics” 7(2): 127–191.
• Kotlarska-Michalska, Anna. 1990. Funkcja opiekuńczo-zabezpieczająca wielkomiejskich rodzin pracowniczych. Poznań: Wyd. UAM.
• Kotlarska-Michalska, Anna. 2016. Specyfika opieki nad najstarszym pokoleniem a polityka społeczna wobec starości. „Przegląd Socjologiczny” LXV(65): 123–142.
• Kotowska, Irena E. i Irena Wóycicka. 2008. Sprawowanie opieki oraz inne uwarunkowania podnoszenia aktywności zawodowej osób w starszym wieku produkcyjnym. Raport z badań. Warszawa: Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz MIPS.
• Kowalczyk, Olga. 2013. Instrumentarium polityki społecznej. W: O. Kowalczyk i S. Kamiński (red.). Wymiary polityki społecznej. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, s. 42–56.
• Katz, Ruth i Ariela Lowenstein. 2010. Theoretical Perspectives on Intergenerational Solidarity, Conflict and Ambivalence. W: M. Izushara (red.). Ageing and Intergenerational Relations. Family Reciprocity from a Global Perspective. Bristol: Policy Press.
• Kohli, Martin. 1999. Private and Public Transfers between Generations: Linking the Family and the State. „European Societies” 1(1): 81–104.
• Księżopolski, Mirosław. 1996. Modele polityki społecznej. „Opracowania PBZ”. Warszawa: IPiSS.
• Kurowska, Anna. 2016a. (De)familialization and (De)genderization – Competing or Complementary Perspectives in Comparative Policy Analysis?. „Social Policy and Administration”.
• Kurowska, Anna. 2016b. (De)familizacja i (de)genderyzacja – substytucyjne czy komplementarne perspektywy w porównawczej polityce społecznej?. W: A. Kurowska, B. Pieliński, R. Szarfenberg i A. Wójtewicz. Perspektywa gender w polityce społecznej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, s. 109–134.
• Kurzynowski, Adam. 1991. Problemy rodziny w polityce społecznej. Warszawa: Centralny Program Badań Podstawowych.
• Künemund, Harald. 2006. Changing Welfare States and the „Sandwich Generation”. Increasing Burden for the Next Generation?. „International Journal of Ageing and Later Life” 1(2): 11–29.
• Leitner, Sigrid. 2003. Varieties of Familialism. The Caring Function of the Family in Comparative Perspective. „European Societies” 5(4): 353–375.
• Lewis, Jane. (red.). 1998. Gender, Social Care and Welfare State Restructuring in Europe. Aldershot: Ashgate.
• Lewis, Jane. 2002. Gender and Welfare State Change. „European Societies” 4(4): 331–357.
• Lister, Ruth. 1994. She Has Other Duties – Women, Citizenship and Social Security. W: S. Baldwin i J. Falkingham (red.). Social Security and Social Change. New Challenges to the Beveridge Model. London: Wheatsheaf, s. 31–44.
• Matysiak, Anna. 2007. Organizacja czasu pracy i opieki. W: I. E. Kotowska, U. Sztanderska i I. Wóycicka (red.). Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 345–380.
• Michoń, Piotr. 2008. Praca matek w polityce krajów Unii Europejskiej. Poznań: Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
• Michoń, Piotr. 2012. Transfery międzypokoleniowe w rodzinie. „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 3: 237–251.
• Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2014/2015. GUS. 2015. Warszawa: Departament Badań Społecznych i Warunków Życia.
• Pfau-Effinger, Birgit. 2005. Welfare State Policies and Care Arrangements. „European Societies” 7 (2): 321–347.
• Prorok-Mamińska, Lucyna. 2004. Wpływ polityki społecznej na potrzeby rodziny w opiniach respondentów. W: W. Warzywoda-Kruszyńska i P. Szukalski (red.). Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim. Łódź: Wyd. UŁ, s. 175–196.
• Rymsza, Marek. 2016. Polityka rodzinna: cele, wartości, rozwiązania – w poszukiwaniu konsensualnego programu. „Studia BAS” 1(45): 55–76 (www.bas.sejm.gov.pl).
• Saraceno, Chiara. 1997. Family Change, Family Policies and the Restructuring of Welfare. W: Family, Market and Community. Equity and Efficiency in Social Policy. OECD. Paris, s. 81–100.
• Saraceno, Chiara i Matthijs Kalmijn. 2008. A Comparative Perspective on Intergenerational Support. Responsiveness to Parental Needs in Individualistic and Familialistic Countries. „European Societies” 10(3): 479–508.
• Saraceno, Chiara i Wolfgang Keck. 2011. Towards an Integrated Approach for the Analysis of Gender Equity in Policies Supporting Paid Work and Care Responsibilities. „Demographic Research” 25: 371–406.
• Saxonberg, Steven. 2013. From Defamilialization to Degenderization: Toward a New Welfare Typology. „Social Policy and Administration” 47(1): 26–49.
• Saxonberg, Steven. 2015. The Indirect Future Influence of the EU on Post-communist Family Policy. „Social Policy and Administration” 49(4): 512–529.
• Styrc, Marta. 2007. Transfery finansowe i opieki w nieformalnych sieciach wsparcia. W: I. E. Kotowska, U. Sztanderska i I. Wóycicka (red.). Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 306–344.
• Szczepaniak, Joanna. 2011. Miejsce usług społecznych w polityce społecznej wobec rodziny – uwarunkowania i dylematy rozwoju. W: A. Kubow i J. Szczepaniak (red.). Usługi społeczne wobec rodziny. Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, s. 56–72.
• Szelewa, Dorota i Michał P. Polakowski. 2008. Who cares? Changing Patterns of Child Care in Central and Eastern Europe. „Journal of European Social Policy” 18(2): 115–131.
• Szukalski, Piotr. 2002a. Solidarność pokoleń. Dylematy relacji międzypokoleniowych. Łódź: Wyd. UŁ.
• Szukalski, Piotr. 2002b. Wewnątrzrodzinne przepływy międzypokoleniowe jako kategoria analityczna. Przegląd badań prowadzonych w krajach rozwiniętych. „Polityka Społeczna” 8: 16–20.
• Titmuss, Richard. 1974. Social Policy. London: Allen and Unwin.
• Wheelock, Jane i Katharine Jones. 2002. ‘Grandparents are the next best thing’. Informal Child Care for Working Parents in Urban Britain. „Journal of Social Policy” 31(3): 441–463.
• Wóycicka, Irena. 2009. Model opieki w Polsce. W: I. E. Kotowska (red.). Strukturalne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej kobiet w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 99–117.