Syndrom oszusta jako składowa doświadczenia awansu społecznego

• Authors: Mikrut Sylwia , Łuczaj Kamil

Title variants

EN

Imposter Syndrome as a Component of the Upward Mobility Experience

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Badania socjologiczne i psychologiczne prowadzone w różnych kontekstach kulturowych wskazują, że zmiana pozycji społecznej często wiąże się z przeżywaniem bólu i cierpienia. Artykuł skupia się na analizie indywidualnego doświadczenia awansu społecznego, jakim jest syndrom oszusta. Autorzy próbują odpowiedzieć na pytanie, jak polscy naukowcy pochodzący z klas ludowych, doświadczają owego, złożonego stanu poczucia intelektualnej fałszywości. Materiał badawczy składa się z kolekcji 25 autobiograficznych wywiadów narracyjnych (BNIM). W tekście wskazano przejawy syndromu oszusta oraz omówiono znaczenie socjalizacji w jego rozwoju. W końcowej części artykułu przedstawiono przykładowe sposoby radzenia sobie z oznakami poczucia intelektualnej fałszywości. Powszechność owego syndromu oraz fragmentaryczność dostępnych informacji na temat tego zjawiska wskazują pilną potrzebę zgłębienia problematyki, która może mieć znaczenie przy interpretacji zbiorów danych empirycznych na temat awansu społecznego.

EN

Sociological and psychological studies conducted in various cultural contexts suggest that the change in social position is often associated with experiencing pain and suffering. The article analyzes individual experiences of upward mobility associated with the impostor syndrome. The authors explore how Polish academics from the working-class background experience this complex state of feeling intellectually fraudulent. The research material comprises a collection of 25 autobiographical narrative interviews (BNIM). The article identifies the manifestations of imposter syndrome and discusses the role of socialization in its development. It concludes with the suggestions of how to deal with its symptoms. The prevalence of this syndrome and the fragmentary nature of the available information related to it suggest an urgent need to explore the issue, which may play a significant role in interpreting qualitative empirical data associated with upward mobility.

Keywords

PL

szkolnictwo wyższe; awans społeczny; klasa społeczna; syndrom oszusta; kultury klasowe

EN

higher education; upward mobility; social class; impostor syndrome; class cultures

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2023
• Issue: 2(249)
• Pages: 81-109

Contributors

author

Mikrut Sylwia

• Akademia Górniczo-Hutnicza

author

Łuczaj Kamil

• Uniwersytet Łódzki

References

• Andrejuk, Katarzyna. 2016. Awans społeczny kobiet w czasach PRL. Przegląd Socjologiczny, 65, 3: 157–179.
• Berger, Peter, Thomas Luckmann. 1983. Społeczne tworzenie rzeczywistości. Traktat z socjologii wiedzy. Przekład Józef Niżnik. Warszawa: PWN.
• Bernardi, Fabrizio, Moris Triventi. 2020. Compensatory advantage in educational transitions. Acta Sociologica, 63: 40–62.
• Binns, Carole. 2019. Experiences of Academics from a Working-Class Heritage. Ghosts of Childhood Habitus. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing.
• Bokszański, Zbigniew. 1976. Młodzi robotnicy a awans kulturalny. Warszawa: PWN.
• Bothello, Joel, Thomas Roulet. 2019. The Imposter Syndrome, or the Mis‐Representation of Self in Academic Life. Journal of Management Studies, 56: 854–861.
• Bourdieu, Pierre. 1988. Homo Academicus. Stanford: Stanford University Press.
• Bourdieu, Pierre. 2006. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Przekład Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bourdieu, Pierre, Jean-Claude Passeron. 1979. The Inheritors. French Students and Their Relation to Culture. Chicago: University of Chicago Press.
• Bourdieu, Pierre, Loïc Wacquant. 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Przekład Anna Sawisz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Bourdieu, Pierre, eds. 1993. La Misère du monde. Paris: Seuil.
• Braz, Adelino. 2011. Bourdieu et la démocratisation de l’éducation. Paris: Presses Universitaires de France.
• Brown, Brené. 2021. Atlas of the heart. Penguin Random House.
• Case, Kim. 2017. Insider Without: Journey across the Working-Class Academic Arc. Journal of Working-Class Studies, 2, 2: 16–35. DOI: 10.13001/jwcs.v2i2.6081.
• Clance, Pauline, Suzanne Imes. 1987. The impostor phenomenon in high achieving women. Psychotherapy: Theory Research, Practice, 15, 3: 241–247.
• Colby, King, Sean McPherson. 2021. Class Beyond the Classroom: Supporting working-class and first generation students, faculty, and staff. In: M. Fazio, Ch. Launius, T. Strangleman, eds. Routledge International Handbook of Working-Class Studies, 91–106.
• Dębska, Katarzyna. 2020. Doświadczenie awansu klasowego jako kontekst kształtowania się relacji między braćmi i siostrami. Studia BAS, 2, 62: 111–128.
• Domański, Henryk. 2015. Czy są w Polsce klasy społeczne? Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Eglitis, Daina. 2011. Class, Culture and Consumption: Representations of Stratification in Post-communist Latvia. Cultural Sociology, 5, 3: 423–446. DOI: 10.1177/1749975510379963.
• Ferenc, Maria. 2012. „Jak by to powiedzieć, to już nie moje życie jest”. Relacje rodzinne osób awansujących. W: M. Gdula, P. Sadura, red. Style życia i porządek klasowy w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 233–251.
• Filarowska, Monika, Katarzyna Schier. 2018. Zespół impostora, czyli o poczuciu intelektualnej fałszywości. Psychoterapia, 2, 185: 35–45.
• Friedman, Sam. 2016. Habitus clivé and the emotional imprint of social mobility. The Sociological Review, 64, 1: 129–147. DOI: 10.1111/1467-954X.1228.
• Glaser, Barney. 1964. Comparative Failure in Science. Science 143: 1012–1012.
• Goor, Dafna et al. 2020. The Impostor Syndrome from Luxury Consumption. Journal of Consumer Research, 46: 1031–1051.
• Gottlieb, Michael et al. 2020. Impostor Syndrome among Physicians and Physicians in Training: A Scoping Review. Medical Education, 54, 3: 116–124. DOI: 10.1111/medu.13956.
• Góralewska-Słońska, Anna. 2011. Poczucie własnej wartości jako potencjał jednostki. Problemy Profesjologii, 2: 97–112.
• Grochalska, Monika. 2011. Transgresyjne trajektorie. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Hoser, Jan. 1974. Środowisko zawodowe inżynierów. W: J. Kulpińska, red. Socjologia przemysłu. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 274–307.
• Jaquet, Chantal. 2014. Les transclasses ou la non-reproduction. Paris: Presses Universitaires de France.
• Jensen, Barbara. 2012. Reading Classes: On Culture and Classism in America. ILR Press.
• King, Colby, Sean McPherson. 2021. Class beyond the Classroom: Supporting working-class and first generation students, faculty, and staff. In: M.Fazio, Ch. Launius, T. Strangleman, eds. Routledge International Handbook of Working-Class Studies, 91–106.
• Kuleta, Małgorzata, Monika Wasilewska. 2014. Konsekwencje zdrowotne zjawiska parentyfikacji. W: A. Borzęcki, red. Higiena i środowisko a zdrowie człowieka. Lublin: Norbertinum, 29−37.
• Kurek-Ochmańska, Olga, Kamil Łuczaj. 2021. ‘Are you crazy? Why are you going to Poland?’ Migration of Western Scholars to Academic Peripheries. Geoforum 119, 5: 102–110. DOI: 10.1016/j.geoforum.2020.12.001.
• Kwiek, Marek. 2015. Międzypokoleniowa ruchliwość społeczna. Szkolnictwo wyższe a drabina edukacyjna i zawodowa w Polsce. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 2, 46: 183–213.
• Lahire, Bernard. 1993. La raison des plus faibles: rapport au travail, écritures domestiques et lectures en milieux populaires. Presses universitaires de Lille.
• Lejzerowicz, Magda. 2003. Koncepcja jaźni George’a Herberta Meada a teoria innego Alfreda Schütza. Studia Philosophiae Christianae, 39, 2: 303–328.
• Łuczaj, Kamil. 2021. Doznawanie klasy w perspektywie mikrosocjologicznej. Przypadek pracowników naukowych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 17, 2: 6–25.
• Łuczaj, Kamil. 2023a. How Do Geographical Imaginaries Shape Academic Migration to Global Centres and Peripheries? In: R. Bolgov, red. Proceedings of Topical Issues in International Political Geography. Springer, Cham. DOI: 10.1007/978-3- 031-20620-7_33.
• Łuczaj, Kamil. 2023b. Upwardly mobile biographies, Advances in Life Course Research 56, OnlineFirst.
• Łuczaj, Kamil, Olga Kurek-Ochmańska. 2023. Awans społeczny a relacje rodzinne w biografiach akademików z klas ludowych. Studia Humanistyczne AGH, w druku.
• Łuczewski, Michał. 2003. W stronę teorii czynników rozwoju edukacyjnego. Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. Antoniego Sułka. Uniwersytet Warszawski.
• Metzgar, Jack. 2021. Bridging the Divide: Working-Class Culture in a Middle-Class Society. Cornell University Press.
• Miller, Alice. 2007. Dramat udanego dziecka. Wydawnictwo: Media Rodzina.
• Musilek, Karel, Tomáš Katrňák. 2015. The Notion of Social Class in Czech Political Discourse. Czech Sociological Review, 51, 3: 387–416.
• Nawrocki, Tomasz. 2001. Pomiędzy rodziną, szkołą i uniwersytetem: refleksje socjologa o barierach edukacyjnych na Górnym Śląsku. W: W. Jacher, red. Eseje socjologiczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 121–135.
• Ost, David. 2009. The Invisibility and Centrality of Class after Communism. International Journal of Politics, Culture and Society, 22, 4: 497–515.
• Popiel, Agnieszka, Ewa Pragłowska. 2008. Psychoterapia poznawczo-behawioralna. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Paradygmat.
• Rakowski, Tomasz. 2016. Sztuka w przestrzeniach wiejskich i eksperymenty etnograficzne. Teksty Drugie, 4, 66–87.
• Rapley, Tim. 2014. Sampling strategies in qualitative research. In: U. Flick, ed. The SAGE Handbook of Qualitative Data Analysis. London: Sage, 1–21.
• Reay, Diane. 2005. Beyond Consciousness? The Psychic Landscape of Social Class. Sociology 39, 5: 911–928. DOI: 10.1177/0038038505058372.
• Rek-Woźniak, Magdalena. 2012 Młodzi dorośli–wzory mobilności społecznej w okresie transformacji systemowej na przykładzie mieszkańców miasta średniej wielkości. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Ryan, Jake, Charles Sackrey. 1996. Strangers in Paradise: Academics from the Working Class. Boston: South End Press.
• Sadowski, Ireneusz. 2012. Poza wiedzą i majątkiem: nierówności w kapitale w okresie transformacji systemowej. Studia Socjologiczne, 205, 2: 101–127.
• Schwarz, Ori. 2016. The symbolic economy of authenticity as a form of symbolic violence: the case of middle-class ethnic minorities. Distinktion: Journal of Social Theory, 17: 2–19. DOI: 10.1080/1600910X.2016.1156007.
• Słodka, Monika, Dagna Skrzypińska. 2016. Perfekcjonizm i myślenie dychotomiczne w paradygmacie poznawczo-behawioralnym. Psychiatria i Psychoterapia, 12, 2: 20–41.
• Słomczyński, Kazimierz. 2000. Pozycja społeczna a cechy osobowości: o wzajem- nych relacjach w okresie transformacji systemowej. Warszawa: Wydawnictwo IFiS Pan.
• Sorokin, Pitrim. 2009 [1959]. Ruchliwość społeczna. Przekład Jerzyna Słomczyńska. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Stradomska, Marlena. 2022. Strategie radzenia sobie w trakcie pandemii i nie tylko. Łódź: ArchaeGraph.
• Streib, Jessi. 2011. Class Reproduction by Four Year Olds. Qualitative Sociology, 34: 337–352.
• Szatan, Małgorzata. 2012. Strach a lęk w ujęciu nauk humanistycznych. Studia Gdańskie, 31: 325–342.
• Śliwerski, Andrzej. 2016. Trzy generacje terapii poznawczo-behawioralnej – rozwój i założenia teoretyczne. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 20: 5–30.
• Tomescu-Dubrow, Irina, Kazimierz Słomczyński, Henryk Domański, Joshua Kjerulf Dubrow, Zbigniew Sawiński, Dariusz Przybysz. 2018. Dynamics of Class and Stratification in Poland (1945–2015). Central European University Press.
• Waniek, Katarzyna. 2016. Potencjały bezładu i cierpienia w biografiach młodych kobiet wchodzących w świat sztuki i medycyny. Przegląd Socjologii Jakościowej, 12, 2: 114–144. DOI: 10.18778/1733-8069.12.2.07.
• Walkerdine, Valerie. 2003. Reclassifying Upward Mobility. Gender and Education, 15, 3: 237–248.
• Walkerdine, Valerie, Lucey Helen, Melody June. 2001. Growing Up Girl: Psychosocial Explorations of Gender and Class. London: Palgrave.
• Wagner, Izabela. 2011. Becoming Transnational Professional. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Warnock, Deborah. 2014. On the Other Side of What Tracks? The missing discussion of social class in the academy. Rhizomes, 27. http://www.rhizomes.net/issue27/warnock.html.
• Wengraf, Tom. 2001. Qualitative Research Interviewing: Biographic Narrative and Semi-Structured Methods. London: Sage Publications.
• Wengraf, Tom, Prue Chamberlayne. 2006. Interviewing for life-histories, lived situations and personal experience: The Biographic-Narrative Interpretive Method (BNIM) Shortest Short Guide to BNIM interviewing and interpretation (version 6.8). [Online manual]. https://www.scribd.com/document/79633475/BNIM-Shortest-Guide.
• Wengraf, Tom. 2008. Biographic-Narrative Interpretive Method (BNIM). For researching lived experience and whole life. A summary. https://uel.ac.uk/sites/default/files/interviewing-for-life-histories-lived-situations-and-personal-experi-ence-the-biographic-narrative-interpretive-method-bnim-on-its-own-and-as-part-of-a-multi-method-full-spectrum-psycho-societal-methodology.pdf.
• Wright, Erik Olin. 2000. Class counts. Cambridge: Cambridge University Press.
• Young, Valerie. 2011. The Secret Thoughts of Successful Women: Why Capable People Suffer from the Impostor Syndrome and How to Thrive in Spite of It. New York: Crown Business.
• Zabłocka, Małgorzata, Piotr Francuz. 2006. Wpływ zmiennych osobowych na decyzję o sprawowaniu kontroli w sytuacji odpowiedzialności. Przegląd Psychologiczny, 49,1: 37–61.

Identifiers

DOI

10.24425/sts.2023.146170