Poza granicami schematów. Kilka uwag o polskiej refleksji nad przekładem

• Authors: Tokarz Bożena

Title variants

EN

Going beyond schemas Some remarks on the Polish reflection upon translation

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The diversity of Polish voices about translation draws attention to the fundamental problems of translation: 1) the role of the translator in the process of linguistic and cultural transference; 2) the modeling impact of the receiving culture on the target text; 3) respect for the output work and culture in relation to word and text; 4) linguistic and cultural untranslatability; 5) the desire to create a discipline that “would tame” the complex nature of translation in theory and practice. Reflections upon these issues led to interdisciplinary and descriptivity in translation studies. Currently we are dealing with the situation of the repealing of faithfulness in translation as an impossible and unnecessary task. The voices of Polish translators, among others, growing over the centuries, were confirmed by this theoretical reflection. Researchers have announced it in Polish translatory reflection. They represented different methodological, phenomenological and structuralist ‑semiotic options (for example, Stefania Skwarczyńska and Edward Balcerzan in the years 1965—1981). In their reflections on translation, an essential role has been played by the adoption of two basic assumptions. The first one concerns the autonomy of a literary work, whereas the other one is about interpretation, that is, its full implementation in the process of read‑ ing. Within their borders, they pointed to the inevitability of the gradable identity of translation with respect to the original.

Keywords

EN

Polish translatory reflection; identity; transformations of the original; needs of the receiving literature; repealing of fidelity

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2016
• Volume: 7
• Issue: 1
• Pages: 15-33

Dates

published

2016

Contributors

author

Tokarz Bożena

• Uniwersytet Śląski, Instytut Filologii Słowiańskiej

References

• 50 lat polskiej translatoryki. Red. Krzysztof Hejwowski, Anna Szczęsna, Urszula Topczewska. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2009.
• Balcerzan, Edward. Literatura z literatury. Katowice: Śląsk, 1998.
• Balcerzan, Edward. Styl i poetyka twórczości dwujęzycznej Brunona Jasieńskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968.
• Balcerzan, Edward. Tłumaczenie jako „wojna światów”. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2009.
• Barańczak, Stanisław. Ocalone w tłumaczeniu. Poznań: Wydawnictwo a5, 1992.
• Barańczak, Stanisław. Tablica z Macondo. Londyn: Aneks, 1990.
• Bilczewski, Tomasz. Komparatystyka i interpretacja. Kraków: Universitas, 2010.
• Grosbart, Zygmunt. Teoretyczne problemy przekładu literackiego w ramach języków bliskopokrewnych. Łódź: Wydawnictwo UŁ, 1984.
• Hejwowski, Krzysztof. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
• Hoffman, Eva. Zagubione w przekładzie. Tłum. Michał Roniker. Londyn: Aneks, 1995.
• Kraskowska, Ewa. Twórczość Stefana Themersona - dwujęzyczność w literaturze. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989.
• Kuhn, Thomas S. Struktura rewolucji naukowych. Tłum. Helena Ostromęcka. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2001.
• Langacker, Ronald W.Gramatyka kognitywna. Tłum. Elżbieta Tabakowska. Kraków: Universitas, 2009.
• Legeżyńska, Anna. Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1986.
• Mała encyklopedia przekładoznawstwa. Red. Urszula Dąmbska-Prokop. Częstochowa: Educator, 2000.
• O sztuce tłumaczenia. Red. Michał Rusinek. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1955.
• Poetyka i stylistyka słowiańska. Red. Stefania Skwarczyńska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973.
• Polska myśl przekładoznawcza. Red. Piotr de Bończa, Magda Heydel. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2013.
• Problemy translatoryki i dydaktyki translatorycznej. Red. Franciszek Grucza. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 1986.
• Skwarczyńska, Stefania. „Przekład i jego miejsce w literaturze i kulturze narodowej.” O współczesnej kulturze literackiej. Red. Stefan Żółkiewski, Maryla Hopfinger. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973. 287-330.
• Steiner, George. Po wieży Babel. Tłum. Olga i Wojciech Kubińscy. Kraków: Universitas, 2000.
• Tabakowska, Elżbieta. „Polish Tradition.” Routledge Encyclopaedia of Translation Studies. Ed. Mona Baker. London-New York: Psychology Press, 1998. 523-532.
• Tabakowska, Elżbieta. Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu. Tłum Agnieszka Pokojska. Kraków: Universitas, 2001.
• Współczesne teorie przekładu. Red. Piotr Bukowski, Magda Heydel. Kraków: Znak, 2009.

Identifiers

ISSN

1899-9417