Obowiązek wzajemnej pomocy małżonków z art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

• Authors: Zdzisław Jancewicz

Title variants

EN

The Obligation of the Mutual Spousal Assistance under Article 23 of the Family and Guardianship Code

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto zagadnienie jednego z obowiązków, zawartego w art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jakim jest wzajemna pomoc małżonków. Celem artykułu jest analiza powstania, charakterystyka oraz wskazanie treści obowiązku wzajemnej pomocy między małżonkami. Przedmiotowy obowiązek powstaje wraz z chwilą zawarcia przez mężczyznę i kobietę związku małżeńskiego. Wynika on ze stosunku rodzinnoprawnego, jakim jest zawarcie małżeństwa; posiada złożoną konstrukcję prawną, jest więc obowiązkiem występującym po stronie jednego małżonka, a prawem po stronie współmałżonka; jest on normą o charakterze bezwzględnie obowiązującym, a jako prawo podmiotowe, wzajemna pomoc jest prawem względnym, posiadającym skuteczność inter partes; zasadniczo ustaje wraz z ustaniem i unieważnieniem małżeństwa, a może istnieć w określonych okolicznościach po orzeczeniu separacji; może być on powiązany z innymi prawami i obowiązkami małżonków. Obowiązek wzajemnej pomocy obejmuje wszystkie czynności faktyczne małżonka wspierające współmałżonka w wykonywaniu przez niego praw i obowiązków wynikających z małżeństwa. Są one bardzo różnorodne i mogą mieć charakter majątkowy i niemajątkowy. Jednocześnie należy stwierdzić, iż nie istnieje katalog czynności, które stanowiłyby treść obowiązku wzajemnej pomocy, ze względu na różnorodność stosunków, jakie panują między małżonkami.

EN

The paper discusses one of the obligations included in Article 23 of the Family and Guardianship Code, i.e. the mutual spousal assistance. The objective of the paper is to analyse the origin, characterise and outline the substance of the obligation of mutual spousal assistance. The obligation arises upon entering into a marriage, and it stems from the family-law relationship of contracting a marriage. This obligation is a complex legal construct, i.e. it constitutes an obligation of one spouse and a right of the other. Mutual assistance is a peremptory norm and a subjective right with inter partes effect. In principle, the obligation ceases to apply once marriage is dissolved or annulled, but can remain valid in specific circumstances after separation; it can be linked with other spousal rights and responsibilities. The obligation of mutual spousal assistance includes all actual activities of a spouse to support the other spouse in exercising the rights and fulfilling the responsibilities related to marriage. These are substantially varied and can be financial or non-financial in nature. It should also be noted that due to the diversity of relationships between spouses, there is no catalogue of activities that would encompass all the aspects of mutual spousal assistance.

Keywords

PL

prawa i obowiązki małżonków; wzajemna pomoc; treść obowiązku wzajemnej pomocy; zawarcie małżeństwa

EN

rights and responsibilities of spouses; mutual assistance; substance of the obligation of mutual assistance; contracting a marriage

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Prawnych
• Year: 2015
• Volume: 25
• Issue: 4
• Pages: 7-28

Contributors

author

Zdzisław Jancewicz

• Katedra Prawa Rodzinnego i Praw Rodziny, Instytut Prawa, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

References

• Andrzejewski Marek, Dolecki Henryk, Haberko Justyna, Lutkiewicz-Rucińska Anita, Olejniczak Adam, Sokołowski Tomasz, Sylwestrzak Anna, Zielonacki Andrzej: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2013, LEX.
• Dyoniak Andrzej: Praca świadczona przez małżonka w zakładzie współmałżonka albo przy wykonywaniu przez niego zawodu, „Studia Prawnicze” 1992, nr 3-4, s. 55-65.
• Goettel Mieczysław: Koncepcja podstawowych praw i obowiązków małżonków w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, [w:] Tadeusz Płoski i Justyna Krzywkowska (red.), Małżeństwo i rodzina w prawie kanonicznym, polski i międzynarodowym. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. Ryszardowi Sztychmilerowi, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2008, s. 343-355.
• Grzybowski Stefan, Czachórski Witold (red.): System prawa cywilnego, t. I: Część ogólna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1985.
• Halberda Jan: Separacja – wybrane zagadnienia materialnoprawne (przesłanki, skutki), „Rejent” 2001, nr 11, s. 85-114.
• Jędrejek Grzegorz: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Małżeństwo. Komentarz do art. 1-61(6), Wolters Kluwer, Warszawa 2013, LEX nr 8753.
• Ignatowicz Jerzy, Mirosław Nazar: Prawo rodzinne, wyd. II, LexisNexis, Warszawa 2006.
• Kliś Maciej: Źródła obowiązku gwaranta w polskim prawie karnym, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 1999, z. 2, s. 169-196.
• Kotłowski Dariusz Erwin: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Wybór orzecznictwa, Wolters Kluwer, Warszawa 2014, LEX nr 9080.
• Kucwaj Monika: Wybrane przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jako źródła obowiązku gwaranta, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2010, t. 82, s. 125-148.
• Lech-Chełmińska Magdalena, Przybyła Violetta: Praktyczny komentarz z orzecznictwem. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników Polskich, Warszawa 2006.
• Piątowski Józef. S. (red.): System prawa rodzinnego i opiekuńczego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1985.
• Pietrzykowski Krzysztof (red.): Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, C.H. Beck, Warszawa 2006.
• Pikus Szymon: Równość mężczyzny i kobiety w małżeńskim prawie osobowym, [w:] Tadeusz Rakoczy (red.), Małżeństwo jako zawarty związek mężczyzny i kobiety, Wydawnictwo KUL, Lublin 2015, s. 93-102.
• Radwański Zbigniew: Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2002.
• Skąpski Michał: Świadczenie pracy podporządkowanej w ramach małżeńskiego obowiązku pomocy (art. 23 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), „Państwo i Prawo” 1999, z. 12(646), s. 56-68.
• Smyczyński Tadeusz: Prawa i obowiązki małżonków, „Studia Prawa Prywatnego” 2007, z. 2(5), s. 1-21.
• Smyczyński Tadeusz: Prawo rodzinne i opiekuńcze, C.H. Beck, Warszawa 1999.
• Smyczyński Tadeusz: Prawo rodzinne i stosunki rodzinnoprawne, „Studia Prawa Prywatnego” 2007, z. 1(4), s. 15-39.
• Telusiewicz Piotr: Zasada wspólnoty małżeńskiej w polskim prawie rodzinnym, Drukarnia Diecezjalna w Sandomierzu, Stalowa Wola 2008.
• Sylwestrzak Anna: Skutki prawne separacji, Wolters Kluwer business, Warszawa 2007.
• Urbańska-Łukaszewicz Anna: Zakres uprawnienia małżonka do mieszkania będącego własnością współmałżonka, „Studia Prawnicze” 2013, nr 4, s. 95-128.
• Wolter Aleksander, Ignatowicz Jerzy, Stefaniuk Krzysztof: Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, wyd. II, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1999.
• Zieliński Andrzej: Prawo rodzinne i opiekuńcze w zarysie, wyd. II, Wolters Kluwer business, Warszawa 2011.

Identifiers

DOI

10.18290/rnp.2015.25.4-1