W stronę Nowej Szczerości. Konceptualizowanie przemian wrażliwości w najnowszym kinie polskim

• Authors: Kiełpiński Łukasz

Title variants

EN

Towards New Sincerity: Conceptualisation of Sensibility Transformations in New Polish Cinema

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą przeszczepienia wywodzącej się z literaturoznawstwa anglosaskiego kategorii Nowej Szczerości na grunt refleksji o przemianach kina polskiego ostatnich kilku lat. Rozpoznania zostały przedstawione w świetle trendów współczesnej humanistyki i sztuki, by było możliwe udzielenie odpowiedzi na pytanie, jak wobec nich sytuuje się kino polskie. Na przykładzie filmów Cicha noc (reż. Piotr Domalewski, 2017), Zabij to i wyjedź z tego miasta (reż. Mariusz Wilczyński, 2019) oraz Wszystkie nasze strachy (reż. Łukasz Ronduda, Łukasz Gutt, 2021) autor stara się pokazać rosnące zainteresowanie takimi dyspozycjami afektywnymi bohaterów filmowych jak czułość, podatność na zranienie i troska. Proponowane rozumienie Nowej Szczerości w kontekście kina polskiego odnosi się do filmów, których twórcy podzielają obecne w polskiej debacie publicznej przekonanie o polaryzacji społecznej i kryzysie wspólnoty, a zarazem sugerują inny – reparacyjny, niosący nadzieję – model relacyjności.

EN

The article is an attempt to transplant the category of New Sincerity, which originates from Anglo-Saxon literary studies, to the reflection on the changes in recent Polish cinema. The author's diagnoses are discussed in the context of new trends in the humanities and arts in order to answer the question how Polish cinema is positioned in relation to them. Using the examples of such films as Cicha noc (Silent Night, dir. Piotr Domalewski, 2017), Zabij to i wyjedź z tego miasta (Kill It and Leave This Town, dir. Mariusz Wilczyński, 2019) and Wszystkie nasze strachy (All Our Fears, dir. Łukasz Ronduda, Łukasz Gutt, 2021), the author tries to show the filmmakers' growing interest in such affective dispositions of the protagonists of the movies as sensitivity, vulnerability, and care. The proposed understanding of New Sincerity in the context of Polish cinema refers to films by directors who share the conviction, present in the Polish public debate, about the social polarisation and crisis of community, and at the same time offer a different – reparative and hopeful – model of relationality.

Keywords

PL

Nowa Szczerość; teoria afektów; współczesne kino polskie

EN

New Sincerity; affect theory; contemporary Polish cinema

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2022
• Issue: 119 (Nowa) teoria filmu
• Pages: 115-134

Contributors

author

Kiełpiński Łukasz

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000-0003-4977-9089

References

• Berlant, L. (2011). Cruel Optimism. Durham – London: Duke University Press.
• Collins, J. (1993). Genericity in the 90s: Eclectic Irony and the New Sincerity. W: J. Collins, H. Radner, A. Collins (red.), Film Theory Goes to the Movies (ss. 242-263). New York: Routledge.
• Cykorz, K. (2021, 20 listopada). „Wszystkie nasze strachy”: pępek i krzyż. KrytykaPolityczna.pl. https://krytykapolityczna.pl/kultura/film/klara-cykorz-wszystkie-nasze-strachy-pepek-i-krzyz/
• Czapliński, P., Bednarek, J. (2018). Prognozowanie teraźniejszości. Myślenie z wnętrza kryzysu. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Czerkawski, P. (2017). Być ze wszystkimi. Filmweb.pl. https://www.filmweb.pl/reviews/recenzja-filmu-Cicha+noc-20791
• Czerkawski, P. (2017). Nikt w tej rodzinie nie jest z grunty zły. Kino, (11), ss. 22-24.
• Derrida J. (2021). W końcu nauczyć się żyć (fragment) (tłum. P. Sadzik). MachinaMysli.org. http://machinamysli.org/w-koncu-nauczyc-sie-zyc-fragment/?fbclid=IwAR1i7kzCUnhfGiEseoS3nDwdGxchlgpHFe9aJoyQSfCB-pJMQjIgdj-FcOw
• Eve, M. P. (2019). Sincerity. W: D. O’Gorman, R. Eaglestone (red.), The Routledge Companion to Twenty-First Century Literary Fiction (ss. 36-47). London – New York: Routledge.
• Groys, B. (2012). Under Suspicion: A Phenomenology of Media (tłum. C. Strathausen). New York: Columbia University Press.
• Kelly, A. (2017). David Foster Wallace and New Sincerity Aesthetics: A Reply to Edward Jackson and Joel Nicholson-Roberts. Orbit: A Journal of American Literature, (5), ss. 1-32. doi: https://doi.org/10.16995/orbit.224
• Kubera, J. (2013). Metamodernistyczna oscylacja lub podmiot i tożsamość po postmodernizmie. Teksty Drugie, (1-2), ss. 293-304.
• Majmurek, J. (2021, 6 marca). Film, którego nie da się przeżyć bezkarnie. KrytykaPolityczna.pl. https://krytykapolityczna.pl/kultura/film/jakub-majmurek-zabij-to-i-wyjedz-z-tego-miasta-recenzja/
• Massumi, B. (2013). Autonomia afektu (tłum. A Lipszyc). Teksty Drugie, (6), ss. 112-135.
• McGowan, T. (2008). Realne spojrzenie. Teoria filmu po Lacanie (tłum. K. Mikurda). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Mouffe, C. (2005). Paradoks demokracji (tłum. W. Jach, M. Kamińska, A. Orzechowski). Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Mouffe, C. (2015). Agonistyka. Polityczne myślenie o świecie (tłum. B. Szelewa). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Piepiórka, M. (2021). Site-specific. Filmweb.pl. https://www.filmweb.pl/reviews/recenzja-filmu-Wszystkie+nasze+strachy-24011
• Sikora, S. (2020). Szczerość. O wyłanianiu się nowoczesnego porządku komunikacyjnego. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Socha, J. (2017). Polska, kilkadziesiąt kilometrów od Warszawy. Dwutygodnik.com. https://www.dwutygodnik.com/artykul/7503-polska-kilkadziesiat-kilometrow-od-warszawy.html
• Staniszkis, J. (2001). Postkomunizm: próba opisu. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
• Szczekała, B. (2016). Podreperować świat. Postironia i film. Ekrany, 29 (1), ss. 6-13.
• Szymczak, J. (2020, 29 czerwca). „Mową nienawiści polską młodzież zryto”, czyli przebudzenie młodych (rekord frekwencji i więcej). OKO.press. https://oko.press/mowa-nienawisci-polska-mlodziez-zryto-czyli-przebudzenie-mlodych-rekord-frekwencji-i-wiecej/
• Taylor, C. (2001). Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej (tłum. M. Gruszczyński i in.). Warszawa: PWN.
• Taylor, C. (2002). Etyka autentyczności (tłum. A. Pawelec). Kraków: Znak.
• Wallace, D. F. (2016). Rzekomo fajna rzecz, której więcej nie zrobię. Eseje i rozważania (tłum. J. Kozak). Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
• Williams, R. (1989). Marksizm i literatura (tłum. A. Chojnacki, E. Kasperski). Warszawa: PWN.
• Żurawiecki, B. (2021). Wszystkie nasze ofiary. Dwutygodnik.pl. https://www.dwutygodnik.com/artykul/9728-wszystkie-nasze-ofiary.html