Letania more solito dicantur. Przyczynek do badań nad pobożnością maryjną wśród średniowiecznych dominikanów

• Authors: Oleś Piotr

Title variants

EN

Letania more solito dicantur. A contribution to the study of the Marian devotion among medieval Dominicans

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Głównym przedmiotem studium jest prezentacja okoliczności powstania oraz miejsca w pobożności średniowiecznych dominikanów modlitwy zwanej potocznie litanią dominikańską, dominikanów (Litaniae Ordinis Praedicatorum quae dicuntur in omnibus tribulationibus). Dokładny czas powstania tej litanii nie jest znany. Po raz pierwszy wzmianka na jej temat pojawia się w związku z pewnym niezwykle dla zakonu groźnym incydentem, który miał miejsce w latach pięćdziesiątych XIII wieku. 21 listopada 1254 roku papież Innocenty IV ogłosił bullę Etsi Animarum, która w dramatyczny sposób ograniczała przywileje zakonów mendykanckich dotyczące głoszenia kazań, spowiedzi, jałmużny jak i wielu innych. Legenda związana z litanią przekazuje, że wówczas bracia rozpoczęli gorliwe jej odmawianie, w następstwie którego papież Innocenty IV zmarł. Bez względu na zasadność tej opowieści, jest faktem że w 1256 roku kapituła Generalna w Paryżu nakazała całemu zakonowi odmawianie tej litanii. Pierwotny kształt Litanii do Najświętszej Panny, pozostaje nieznany. Poszukiwania najstarszej, zachowanej w całości wersji litanii wiodą do jednego przekazu rękopiśmiennego, pochodzącego dopiero z roku 1500.

EN

The main object of the study is to present the origins of the prayer commonly known as Dominican litany (Litaniae Ordinis Praedicatorum quae dicuntur in omnibus tribulationibus) and its place in the piety of medieval Dominicans. The exact time of the creation of the litany is not known. The first mention of the litany appears in connection with an extremely dangerous incident for the Order, which took place in the 1250s. On 21 November 1254 pope Innocent IV issued a bull Etsi Animarum which considerably limited the privileges of Mendicant orders concerning, inter alia, preaching, confession and alms. The legend associated with the litany has it that the brothers began to recite it passionately. As a consequence pope Innocent IV died. Regardless of whether the litany worked a miracle here or not, the fact is that the General Chapter of Paris, ordered the entire Order to say the litany. The original text of the Litany to the Blessed Virgin remains unknown. The search for the oldest surviving version of the whole prayer leads to a hand-written message, coming only from the year 1500.

Keywords

PL

litania dominikańska; pobożność maryjna

EN

Dominican litany; Marian devotion

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Folia Historica Cracoviensia
• Year: 2013
• Volume: 19
• Pages: 43–57

Dates

published

2013-12-31

Contributors

author

Oleś Piotr

• Kolegium Filozoficzno-Teologiczne oo. Dominikanów w Krakowie

References

• Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum. Vol. 1: Ab anno 1220 usque ad annum 1303. Wyd. B. M. Reichert, A. F. Frühwirth. W: MOPH. T. 3. Romae 1898, s. 82–83.
• Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum. Vol. 2: Ab anno 1304 usque ad annum 1378. Wyd. B. M. Reichert, A. F. Frühwirth. W: MOPH. T. 4. Romae 1899, s. 109.
• Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum. Vol. 3: Ab anno 1380 usque ad annum 1498. Wyd. B. M. Reichert, A. F. Frühwirth. W: MOPH. T. 8. Romae 1900, s. 29.
• W. R. Bonniwell, A history of the dominican liturgy 1215–1945. New York 1945.
• G. Cormier, La Dévotion de S. Dominique a Marie dans ses rapports avec la fondation de l’Ordre. Roma 1905.
• J. Duchniewski, Litania. W: Encyklopedia katolicka. T. 10. Pod red. E. Ziemianina. Lublin 2004, kol. 1169.
• Fratris Galuagni de la Flamma Cronica Ordinis Praedicatorum. Ab anno 1170. usque ad 1333. Wyd. B. M. Reichert. W: Monumenta Ordinis Fratrum Praedicatorum Historica (dalej: MOPH). T. 2. Romae–Stuttgardiae 1897, s. 97.
• P. Glorieux, Répertoire des maitres en théologie de Paris au XIIIe siècle. T. 1. W: Études de philosophie médiévale. T. 17. Paris 1933, s. 42.
• Le litanie domenicane. „Il Rosario – Memorie Domenicane” T. 32: 1915, s. 67–75.
• B. Kochaniewicz, La Vergine Maria nei Sermoni di Pellegrino D’Opole. [Città del Vaticano] 2004.B. Kochaniewicz, Średniowieczni dominikanie o Matce Bożej: wybrane zagadnienia. Kraków 2008.
• B. Kochaniewicz, The Contribution of the Dominicans to the developement of the Rosary. Rome 2004.
• B. Kochaniewicz, Zaśnięcie i Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny w pismach dominikanów XIII w. Rzym 2004.
• G. Meersseman, Les Congrégations de la Vierge. „Archivum Fratrum Praedicatorum” T. 22: 1957, s. 18.
• R. P. Mortier, Histoire des maitres généraux de l’ordre des frères prêcheurs. T. 2: 1263–1323. Paris 1905, s. 411–415.
• R. P. Mortier, Histoire des maitres généraux de l’ordre des frères prêcheurs. T. 3: 1324–1400. Paris 1907, s. 315.
• Teksty o Matce Bożej. Dominikanie średniowieczni. Wyd., przeł. J. Salij. W: Beatam Me Dicent. T. 4. Niepokalanów 1992.
• J. P. Torrell, Tomasz z Akwinu – człowiek i dzieło. Przeł. A. Kuryś. Kęty–Warszawa 2008.

Identifiers

ISSN

0867-8294

DOI

10.15633/fhc.230

URI

http://czasopisma.upjp2.edu.pl/foliahistoricacracoviensia/article/view/230/158