Dopalacze – właściwości chemiczne, skala zagrożeń i przeciwdziałanie rozpowszechnianiu

• Authors: Dariusz Błachut , Bogdan Szukalski

Title variants

EN

Designer drugs – chemical properties, scale of risks and counteracting dissemination

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym opracowaniu poddano charakterystyce związki chemiczne o działaniu psychoaktywnym, których obecność stwierdzono w produktach oferowanych jako tzw. dopalacze. Ze względu na ich strukturę chemiczną o raz pochodzenie (synteza chemiczna lub źródła naturalne), związki te można podzielić na pięć podstawowych grup. Pierwsza z nich to związki chemiczne określane jako pochodne benzyloi fenylopiperazyny. Wiele pochodnych piperazyn identyfikowano w produktach określanych jako tabletki rekreacyjne, które miały za zadanie wywoływać efekt stymulujący i euforyzujący, zbliżony do tabletek zawierających amfetaminy z grupy Ecstasy. Na rynku stwierdzono obecność produktów zawierających różnorodne pochodne piperazyn, w tym TFMPP, mCPP, MDBZP i 4-fluorofenylopiperazynę, których działanie na organizm człowieka przypomina działanie pochodnych amfetaminy i z tego powodu były oferowane na rynku jako legalna i „bezpieczna” alternatywa dla Ecstasy. Druga grupa to produkty roślinne otrzymywane z różnorodnych gatunków roślin o znanym działaniu psychoaktywnym, takie jak Argyreia nervosa, Nymphaea caerulea, Calea zacatechichi, Leonutis leonurus oraz wiele innych. Swoje działanie rośliny zawdzięczają obecności różnorodnych strukturalnie związków chemicznych o właściwościach narkotycznych, w tym aktywnych alkaloidów z grupy tryptaminy, pochodnych kwasu lizergowego, pochodnych fenyloetyloamin, kawalaktonów. Aktualnie rośliny są kontrolowanie na mocy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Trzecią grupę tworzą związki o ogólnej nazwie aryloketoaminy. Z chemicznego punktu widzenia należy je uznać za -keto pochodne amfetaminy i jej analogów. Ze względu na analogie strukturalne z amfetaminami, ketopochodne wykazują również bardzo podobne własności psychotropowe. Do najczęściej spotykanych związków chemicznych tej grupy należą: mefedron, butylon, metylon, bufedron, MDPV. Następna grupa obejmuje preparaty roślinne oferowane na rynku jako bezpieczna i legalna alternatywa dla marihuany. Badania laboratoryjne potwierdziły, że preparaty te składają się z obojętnego psychoaktywnie suszu roślinnego nasączanego tzw. syntetycznymi kannabinoidami. Dotychczas zidentyfikowano w produktach typu dopalacze ok. 25 związków tej grupy. Ze względu na silne powinowactwo do receptorów kannabinoidowych CB1 i CB2 wywołują one silny efekt narkotyczny zbliżony do 9-THC. W ostatniej, piątej, grupie odnajdujemy różnorodne strukturalnie związki chemiczne o bardzo szerokim spektrum działania psychoaktywnego, np. fluorotropakokaina, dimetyloamyloamina czy glaucyna. Możliwość modyfikacji strukturalnej układu benzylo-, fenylopiperazyn, ketoaryloamin i syntetycznych kannabinoidów daje dostęp do setek nowych związków chemicznych o potencjalnym działaniu psychoaktywnym. Jest bardzo prawdopodobne, że będą one pojawiać się w oferowanych produktach zamiast ich kontrolowanych pierwowzorów, stanowiąc wyzwanie dla ekspertów zatrudnionych w laboratoriach kryminalistycznych oraz toksykologów.

EN

This paper describes the psychoactive ingredients, which were identified in products commonly referred as to so-called “dopalacze”. Taking into consideration their structure and origin, compounds under interest can be divided into five major groups. The first one consists of benzyl- and phenylpiperazine derivatives. These chemical compounds are the active ingredients of so-called “recreational” or “party” pills, which are used to provide a stimulant and euphoric effects similar to that of Ecstasy. BZP derivatives predominantly affect dopamine neurotransmissions, which strongly suggests their abuse liability. Piperazines such as TFMPP, mCPP, MDBZP, 4-fluorophenylpiperazine with psychoactive effects comparable to amphetamines, have been sold as legal alternative to Ecstasy. The second group of products consists of psychoactive plats, such as Argyreia nervosa, Nymphaea caerulea, Calea zacatechichi, Leonotis leonarus and many others. Because these plants contain psychoactive alkaloids, including phenylethylamine derivatives, kavalactones, tryptamine and lysergid acid derivatives, they display mind – and emotion altering properties. Currently, the possession and distribution of these plants is prohibited in Poland. Another important group of compounds is arylketoamines. These compounds can be readily considered as  keto derivatives of amphetamines. The most popular chemical compounds from this group are mephedrone, butylone, metylone, buphedrone, MDPV. Because of their structural similarity to amphetamines, these compounds show also similar psychoactive properties. The next group is made up of herbal products which are advertised as a legal and safe alternative to marihuana. The laboratory screening of these products revealed the presence of chemical compounds, which belong to synthetic cannabinoids family. So far, approx. 25 compounds from this group appeared on the market. Most of them are strong CB1 CB2 agonists and exhibit psychoactive properties similar to that of 9-THC. The last fifth group create compounds with different structures and psychoactive properties, including fluorotropacocaine, dimethylamylamine, glaucine and many others.There are hundreds of further compounds that can be derived from so piperazines, arylketoamines and synthetic cannabinoids identified up to date. It can be anticipated that these substances will appear on the market soon, creating great challenge for toxicologists, forensic experts as well as for law enforcement agencies.

• Publisher: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Journal: Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Year: 2012
• Volume: 4
• Issue: 6
• Pages: 111-135

Contributors

author

Dariusz Błachut

author

Bogdan Szukalski