Autonomia jako nieodzowny przymiot obywatelskiej sfery publicznej w ujęciu Jürgena Habermasa

• Authors: Marczak Łukasz

Title variants

EN

Autonomy as an Indispensable Attribute of the Civic Public Sphere in Jürgen Habermas’ Understanding

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje optymalne warunki zaistnienia autonomii przestrzeni publicznej, które w opinii Jürgena Habermasa najbardziej odsłoniły się w obywatelskiej sferze publicznej XVIII i XIX wieku. Autonomię sfery publicznej rozumie się jako niezależną przestrzeń wymiany opinii obywateli, którzy we wzajemnej komunikacji zdolni są do wywierania oddolnego nacisku na aparat władzy. Artykuł rozpoczyna się od przedstawienia autonomii jako rodzaju wzajemnie uzupełniających się wolności: negatywnej i pozytywnej. W dalszej części prezentuje się główne elementy konstytuujące autonomię obywatelskiej sfery publicznej, do których zalicza się: własność prywatną wolnych obywateli, jawność informacji w przestrzeni publicznej, wolność słowa i prasy oraz możliwość nieskrępowanego stowarzyszania się.

EN

The article presents the optimal conditions for the existence of autonomy in the public sphere. In the opinion of Jürgen Habermas, these conditions were most clearly revealed in the civic public sphere of the eighteenth and nineteenth centuries. Autonomy of the public sphere is understood as an independent space for exchanging opinions among citizens who through communicating with one another are able to exert upward pressure on the power apparatus. The article begins with the presentation of autonomy as a kind of complementary freedom: negative and positive. In the next part, the main elements that constitute the public sphere of civic autonomy are outlined. These include: private property of free citizens, disclosure of information in the public sphere, freedom of speech and of the press and the possibility of unfettered association.

Keywords

PL

autonomia; sfera publiczna; własność prywatna; wolność prasy; jawność informacji; stowarzyszanie się

EN

autonomy; freedom; independence; public sphere; private property; freedom of the press; transparency of information; associating

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2017
• Issue: 41
• Pages: 233-245

Contributors

author

Marczak Łukasz

• Wydział Nauk Społecznych Katolicki Uniwersytet Lubleski Jana Pawła II

References

• Arendt, H., O rewolucji, Warszawa 2003.
• Baum, B., Freedom, Power and Public Opinion: J.S. Mill on the Public Sphere, „History of the Political Thought” 23/3 (2001), s. 501-524.
• Bentham, J., The Works of Jeremy Bentham: Constitutional Code, Online Library of Liberty, http://files. libertyfund.org/files/1999/Bentham_0872-09_EBk_v7.0.pdf [14.09.2017].
• Berlin, I., Cztery eseje o wolności, Poznań 2000.
• Böckenförde, E.W., Wolność – państwo – Kościół, Kraków 1994.
• Buksiński, T., Publiczne sfery i religie, Poznań 2011.
• Calhoun, C., The Roots of Radicalism. Tradition, the Public Sphere, and Early Nineteenth – Century Social Movements, Chicago-London 2012.
• Chudy, W., Kłamstwo jako metoda. Esej o społeczeństwie i kłamstwie, t. 1, Warszawa 2007.
• Ferguson, A., An Essay on the History of Civil Society [1767], The Online Library of Liberty, http:// files.libertyfund.org/files/1428/Ferguson_1229_EBk_v7.0.pdf [01.09.2017].
• Goode, L., Jürgen Habermas Demokracy and the Public Sphere, London 2005.
• Habermas, J., Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, Warszawa 2005.
• Habermas, J., Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, Warszawa 2007.
• Hauser, A., Społeczna historia sztuki i literatury, Warszawa 1974.
• Heidegger, M., Gesamtausgabe. Abteilung nr. 2: Vorlesungen 1925-1944. Vom wessen der menschlichen Freiheit. Einleitung in die Philosophie, Frankfurt am Main 1994.
• Held, D., Modele demokracji, Kraków 2010.
• Heywood, A., Klucz do politologii. Najważniejsze ideologie, systemy, postaci, Warszawa 2008.
• Hułas, M., Dlaczego sfera publiczna potrzebuje religii, w: W poszukiwaniu ciągłości i zmiany. Religia w perspektywie socjologicznej, red. I. Borowik, Kraków 2012, s. 211-227.
• Jakubowski, J., Warunki wstępne demokracji, w: Demokracja – samorządność – prawo, red. T. Buksiński, K. Bondyra, J. Jakubowski, Poznań 2007, s. 13-34.
• Kant, I., O porzekadle: To może być słuszne w teorii, ale nic nie jest warte w praktyce, Toruń 1995. Słownik socjologii i nauk społecznych, red. G. Marshall, Warszawa 2006.
• Mill, J.St., O wolności, Warszawa 1959.
• Mises, L., Teoria a historia. Interpretacja procesów społeczno-gospodarczych, Warszawa 2012.
• Pico della Mirandola, G., Mowa o godności człowieka, Warszawa 2010.
• Podgórski, R.A, Historia myśli społecznej, Poznań-Warszawa-Olsztyn 2012.
• Podsiad, Z., Więckowski, A., Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa 1983.
• Poznańska, A., Komunikacja medialna a sfera publiczna. Szanse i zagrożenia, Jelenia Góra 2012.
• Skotnicki, K., Pojęcie autonomii w teorii prawa państwowego, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 36 (1986), s. 71-87.
• Szwed, R., Reprezentacje opinii publicznej w dyskursie publicznym, Lublin 2011.
• Tocqueville, A., O demokracji w Ameryce, t. 1, Kraków 1996.
• Tönnies, F., Kritik der Öffentlichen Meinung, Berlin 1922.
• Wright Mills, Ch., Elita władzy, Warszawa 1961.
• Żarnowski, J., Współczesne systemy polityczne. Zarys problematyki, Warszawa 2012.