Ustalenie granicy polsko-sowieckiej – w 100. rocznicę delimitacji granicy ryskiej

• Authors: Łach Halina

Title variants

EN

Establishing the Polish-Soviet border. On the hundredth anniversary of the delimitation of the Riga border

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The end of World War I brought the issue of the borders of the reborn Poland on the agenda. Their shaping was a long and dramatic process. Among the numerous disputes and conflicts, the Polish-Russian war occupies a special place. Its effect was the defense of the reborn state and the establishment of the eastern border of Poland. The war began in February 1919. However, it ended with the signing of the preliminary treaty on October 12, 1920, and the peace treaty on March 18, 1921 in Riga. The peace treaty eliminated the state of war and established the border line between Poland and Russia, Belarus and Ukraine. Its precise delimitation in the field and placing border marks on it was carried out by a special mixed border commission consisting of two delegations - Polish and Russian-Ukrainian-Belarusian. The content of this article is an attempt to look at one of the most important events in the modern history of Poland from the perspective of 100 years, which was the establishment and guidelines of the eastern border of Poland by a mixed border commission. The aim of the paper is to present the work of the committees which took place in an atmosphere of constant dispute and conflicts between representatives of the delegations of both countries. Both parties repeatedly threatened to terminate or suspend the works. Due to the volume framework, it is not possible to fully characterize the archival sources and the published publications. It could be a topic of a separate study. I hope that the bibliography attached to the article will help to provide a thorough and comprehensive presentation of the topic.

Keywords

EN

Treaty of Riga; border line; mixed border commission; border delimitation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
• Journal: Przegląd Wschodnioeuropejski
• Year: 2021
• Volume: 2
• Pages: 91-106

Dates

published

2021-12-31

Contributors

author

Łach Halina

• University of Warmia and Mazury in Olsztyn

References

• Wykonywanie Traktatu Ryskiego 1921-1922, AAN, Ambasada RP w Moskwie, 66.
• Wykonywanie postanowień Traktatu Ryskiego przez ZSRR i RP 1921-1929, AAN, Ambasada RP w Moskwie, 182.
• Kazimierz Tyszyński, Linie kolejowe i węzły na Kresach Wschodnich pomiędzy projektowanymi trasami grani-cy polskiej – referat, AAN, Biuro Prac Kongresowych przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych, 274.
• Delimitacja granicy polsko-radzieckiej w rejonie Polesia. Wytyczenie linii granicznej w terenie, rozmieszczenie posterunków celnych, obiekty nadgraniczne 1922, AAN, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Delegacja Polska w Poleskiej Mieszanej Podkomisji Granicznej, 12668.
• Delimitacja granicy polsko – radzieckiej w rejonie Polesia. Instrukcja wykonawcza do Protokołu Dodatkowego podpisanego 24 lutego 1921 r. w Rydze, 1922, AAN, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Delegacja Polska w Poleskiej Mieszanej Podkomisji Granicznej, 12668.
• Sprawy personalne żołnierzy, podoficerów i oficerów wojskowej Delegacji Polskiej Mieszanej Komisji Granicz-nej 1922, AAN, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 12670.
• Wyposażenie materiałowe Delegacji Polskiej Mieszanej Komisji Granicznej 1922 r., AAN, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 12671.
• Wschodnia granica Polski, „Bellona”, T. XVII, Zeszyt 2, AAN, Akta Leona Wasilewskiego.
• Wschodnia granica Polski, Warszawa 1923, AAN, Akta Leona Wasilewskiego.
• Protokół Dodatkowy w przedmiocie wykonania art. 1 umowy o przedwstępnych warunkach pokoju z 12 paź-dziernika 1920 roku, AAN, Akta Leona Wasilewskiego, 48.
• Sprawozdania opisowe z przebiegu prac komisji 1921-1922, AAN, Akta Leona Wasilewskiego, 48.
• Pełnomocnictwa i skład Delegacji Polskiej 1920-1921, AAN, Akta Leona Wasilewskiego, 46.
• Polska Delegacja Mieszanej Komisji Granicznej na Wschodzie. Informacje o delegacji radzieckiej 1921-1923, AAN, Akta Leona Wasilewskiego, 50.
• Polska Delegacja Mieszanej Komisji Granicznej na Wschodzie. Organizacja polskiej defensywy 1921-1923, AAN, Akta Leona Wasilewskiego, 50.
• Prywatna korespondencja Leona Wasilewskiego 1922–1924, AAN, Akta Leona Wasilewskiego, 51.
• Prace Komisji Granicznej na wschodzie, „Kurier Poranny” Warszawa 10 października 1921 r., AAN, Akta Leo-na Wasilewskiego, 54.
• „Świat” 1934, Artykuły Leona Wasilewskiego, AAN, Akta Leona Wasilewskiego, 81.
• „Monitor Polski” 2 V 1921 r.
• Traktat Pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą podpisany w Rydze 18 marca 1921 r., Dz.U. 1921 Nr 49, poz. 300.
• Umowa o preliminaryjnym pokoju i rozejmie między Rzecząpospolitą Polską z jednej a Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republiką Rad i Ukraińską Socjalistyczną Republiką Rad z drugiej strony, podpisana w Rydze dnia 12 października 1920 roku, Dz.U. 1921 Nr 28, poz. 161.
• BORZĘCKI, J. (20120, Pokój ryski 1921 roku i kształtowanie się międzynarodowej Europy Wschodniej. War-szawa.
• DŁUGOŁĘCKI, P./SZCZEPANIK, K. (red.) (2014), Ministerstwo Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej Polskiej: organizacja, polityka, ministrowie, Warszawa.
• DOMINICZAK, H. (19920), Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa.
• KOWALSKI, Z. (1998), Granica Ryska. W: Wojciechowski, M. (red.), Traktat ryski 1921 roku po 75 latach. To-ruń, 127-139.
• KUMANIECKI, J. (1985), Pokój polsko-radziecki 1921: geneza, rokowania, traktaty, komisje mieszane. Warszawa.
• MATERSKI, W. (2005), Na widecie: II Rzeczypospolita wobec Sowietów 1918-1943. Warszawa.
• NIEZBRZYCKI, J. (1930), Polesie: opis wojskowo-geograficzny i studium terenu. Warszawa.
• STAWECKI, P. Ratyfikacja umowy preliminaryjnej i traktatu ryskiego przez sejm ustawodawczy. W: Wojcie-chowski, M. (red.), Traktat ryski 1921 roku po 75 latach. Toruń, 112-122.
• WYSZCZELSKI, L. (2011), Wojna o polskie kresy 1918-1921: w walce o niepodległość i terytorium państwa: walki z czerwoną Rosją, Ukraińcami i Litwinami. Warszawa,
• ŻURAWSKI, A. (2011), Delimitacja granicy ustalonej Traktatem Ryskim. W: Przegląd Historyczno-Wojskowy. 12 (63/1), 23-42.

Identifiers

ISSN

2081-1128