Jak „żydowskie zacofanie” stało się natchnieniem filozofii. Chasydzkie tropy u Martina Bubera, Franza Rosenzweiga i Emmanuela Lévinasa

• Authors: Kolarzowa Romana

Title variants

EN

How “the Jewish backwardness” became an inspiration for philosophy. Hassidic tropes in works of Matin Buber, Franz Rosenzweig and Emmanuel Lévinas

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorka przedstawia skomplikowane relacje pomiędzy ruchem chasydzkim a filozofią dialogu. Wskazuje na wielostronne i wielowiekowe związki intelektualne wiążące praktycznie całą europejską i bliskowschodnią diasporę żydowską, niezależnie od podziałów kulturowych. Kwestionuje tym samym mit Galicji jako izolowanej prowincji; stawia hipotezę, że peryferyjność była czynnikiem sprzyjającym nie izolacji, ale metysażowi kulturowemu. Wskazuje również na związki nauczania chasydzkiego i tworzenia się literatury jidysz oraz na rolę obu tych elementów w kształtowaniu się współczesnej tożsamości żydowskiej, równoważącej tendencje radykalnej asymilacji.

EN

The author presents complicated relationships between the Hassidic movement and philosophy of dialogue. She shows long-standing and multifaceted intellectual connections closely binding the whole European and Near-Western Jewish diaspora, regardless of cultural differences. As a result, contesting the mythos of Galicia as an isolated province, she presents the thesis that peripherality was an element supporting cultural mixing (metissage) and not isolation. She also shows relations between Hassidic teachings and the process of creating jidish literature, as well as the importance of these elements for forming the contemporary Jewish identity, balancing tendencies of radical assimilation.

Keywords

PL

kabała luriańska; ruchy mesjańskie; chasydyzm; literatura jidysz

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Galicja. Studia i materiały
• Year: 2019
• Issue: 5: "Filozofia w Galicji II"
• Pages: 86-98

Dates

printed

2019-12-02

Contributors

author

Kolarzowa Romana

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• Améry J., O przymusie i niemożności bycia Żydem [w:] Poza winą i karą. Próby przełamania podjęte przez złamanego, przekł. R. Turczyn, posł. P. Weiser, Wydawnictwo Homini, Kraków 2007.
• Arendt H., La tradition cachée: le Juif comme paria, Paris 1987;
• Arendt H., Pisma żydowskie, przekł. M. Godyń, P. Nowak, E. Rzanna, Warszawa 2012, s. 311– 336.
• Arendt H., Rahel Varnhagen. Storia di una Ebrea, Milano 1988.
• Arendt H., Żyd jako parias. Ukryta tradycja, przekł. P. Kołyszko, „Literatura na Świecie” 1982, nr 12, s. 4–25;
• Bialik Ch.N., Rawnitzki Y.H., The Book of Legends, trans. W.G. Braude, Schocken, New York 1992.
• Biesaga T., SDB, Antropologia M. Bubera, „Seminare” 2007, 17, s. 225–247.
• Breysach B., Litwa – Berlin, Berlin – Śląsk: podróże Salomona Majmona i Rahel Levin Varnhagen [w:] B. Breysach (red.) Ze sobą, obok siebie, przeciwko sobie. Polacy, Żydzi, Austriacy, Niemcy w XIX i na początku XX w., tł. B. Hański, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995, s. 201–218.
• Breysach B. (red.) Ze sobą, obok siebie, przeciwko sobie. Polacy, Żydzi, Austriacy, Niemcy w XIX i na początku XX w., tł. B. Hański, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.
• Buber M., Gog i Magog. Kronika chasydzka, przekł. J. Garewicz, Warszawa 1999.
• Buber M., Hasidism and Modern Man, Trans. and Ed. M. Friedman, New York 1958.
• Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, wybór i przekł. J. Doktór, Warszawa 1992.
• Buber M., Werke. Dritten Band: Schrifften zum Chassidismus, München–Heidelberg 1963.
• Chalier C., L’ame de la vie: Lévinas, lecteur de R. Haim Volozin [w:] Ch. Mopsik, Emmanuel Lévinas, Paris 1991, s. 387–398.
• Doktór J., Początki chasydyzmu polskiego, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2004.
• Gauß K.-M., Pollack M. (Hrsg.), Das reiche Land der armen Leute. Literarische Wanderungen durch Galizien, Wien 1992.
• Gilman S.I., Jewish Self-Hatred. Anti-Semitism and the Hidden Language of the Jews, The John’s Hopkins University Press, 1986.
• Goldberg H., Between Berlin and Slobodka. Jewish Transition Figures from Eastern Europe, Hoboken 1989.
• Kaszowski S., Pisarze żydowscy a literatura galicyjska [w:] B. Breysach (red.) Ze sobą, obok siebie, przeciwko sobie. Polacy, Żydzi, Austriacy, Niemcy w XIX i na początku XX w., tł. B. Hański, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995, s. 137–141.
• Kolarzowa R., Wprowadzenie do tradycji i myśli żydowskiej, Rzeszów 2006.
• Laor D., Agnon and Buber: The Story of a Friendship, or: The Rise and Fall of the „Corpus Hasidicum” [w:] P. Mendes-Flohr (red.), Martin Buber: A Contemporary Perspective, Syracuse Univ. Press and The Israel Academy of Sciences and Humanities, 2002, s. 48–86.
• Leder A., Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki politycznej, Warszawa 2014.
• Leder A., Rysa na tafli. Teoria w polu psychoanalitycznym, Warszawa 2016.
• Lévinas E., „In the Image of God” According to Rabbi Chaim Volozhiner in: Beyond the Verse. Talmudic Readings and Lectures, G.D. Mole trans., Bloomington, New York 1994.
• Lévinas E., Całość i nieskończoność, przekł. M. Kowalska, Warszawa 1998.
• Lévinas E., Trudna wolność. Eseje o judaizmie, przekł. A. Kuryś, J. Migasiński, Gdynia 1991.
• Luzzatto M.Ch., The Book of Logic, przekł. D. Sachton, Ch. Tscholkowsky, Feldheim Publisher 1995.
• Luzzatto M.Ch., The Path of the Just, przekł. Y. Feldmnn, Jaszon Aronson, 1996.
• Luzzatto M.Ch., The Ways of Reason, przekł. D. Sachton, Ch. Tscholkowsky, Feldheim Publisher 1988;
• Meier E., Letters of Love: Franz Rosenzweig’s Spiritual Biography and Oeuvre in Light of the Gritli Letters, Peter Lang Publish. Inc., New York 2006.
• Poeci Złotej Ery. Jehuda Halevi, Solomon ibn Gabirol, Moses ibn Ezra, wyb. i przekł. A. Ziemny, Warszawa 1996.
• Rosenzweig F., Briefe und Tagebűcher, 1–2, Den Haag 1979.
• Rosenzweig F., Gwiazda Zbawienia, przekł. T. Gadacz, „Znak”, Kraków 1998.
• Rosenzweig F., Kleinere Schriften, Berlin 1937.
• Scholem G., Mistycyzm żydowski, przekł. I. Kania, wst. M. Galas, „Czytelnik”, Warszawa 1997.
• Scholem G., Sabbatai Zwi. Der mystische Messiah, Berlin 1992.
• Shanes J., Diaspora, Nationalismus and Jewish Identity in Habsburg Galicia, Cambridge University Press, New York, 2012.
• Sorokin P.A., Man and Society in Calamity. The Effects of War, Revolution, Famine, Pestilence upon Human Mind, Behavor, Social Organization and Cultural Life, E.P. Dutton and Co., New York 1943.
• Stourzh G., Czy Żydzi w dawnej Austrii uznawani byli za narodowość? Przyczynek do historii cislitawskiego prawa narodowościwego [w:] Breysach B. (red.) Ze sobą, obok siebie, przeciwko sobie. Polacy, Żydzi, Austriacy, Niemcy w XIX i na początku XX w., tł. B. Hański, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995, s. 70–107.
• Tishby I., Messianic Mysticism: Moses Hayim Luzzatto and the Padua School, Littmann Library of Jewish Civilisation, 2008.

Identifiers

DOI

10.15584/galisim.2019.5.6