Prawo do strajku w świetle Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności

• Authors: Reda-Ciszewska Anna

Title variants

EN

Right to strike under the European Convention on Human Rights

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono unormowanie prawne Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w zakresie ochrony prawa do strajku. Warto podkreślić, że Konwencja nie wyraża wprost prawa do strajku. Jednak prawo to zostało ujęte w Europejskiej Karcie Społecznej. Art 11 EKPC stanowi, że każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego zgromadzania się oraz do swobodnego stowarzyszania się, włącznie z prawem tworzenia związków zawodowych i przystępowania do nich dla ochrony swoich interesów. W ostatnim czasie Europejski Trybunał Praw Człowieka podjął dwa istotne rozstrzygnięcia, w których wskazał, iż art. 11 EKPC chroni także prawo do rokowań zbiorowych, a także prawo do strajku. W swoich rozstrzygnięciach Trybunał nawiązał do dorobku Międzynarodowej Organizacji Pracy. Trzeba jednak dodać, że również Konwencje MOP nie przewidują wprost ochrony prawa do strajku.

EN

This article gives an overview of the European Convention of Human Right’s protection of the right to collective action. It is very important to underline that European Convention does not express directly the right to strike. However, the right to strike is expressly recognized only in the European Social Charter. Art. 11 ECHR states only that everyone has the right to freedom of peaceful assembly and to freedom of association with others, including the right to form and to join trade unions for the protection of his interests. But two recent rulings by the European Court of Human Rights (ECHR) state that the exercise of the right to form and join trade unions includes the right to collective bargaining and the right to strike. With these cases the ECtHR found guidance with the ILO standards and followed its recommendations and jurisprudence. It should be added that the right to strike is not explicitly mentioned that there is no clear guarantee of the right to strike in the ILO Constitution or Conventions.

Keywords

PL

prawo do strajku; akcje protestacyjne; wolność zrzeszania się; Europejska Konwencja Praw Człowieka i Obywatela

EN

right to strike; collective Action; freedom of association; European Convention on Human Rights

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Year: 2015
• Volume: XCV (95)
• Pages: 99-116

Dates

published

2015

Contributors

author

Reda-Ciszewska Anna

• Katedra Prawa Pracy, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Akty prawne:
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r., nr 61, poz. 284 ze zm.).
• Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 87 dotycząca wolności związkowej i ochrony praw związkowych (Dz.U. z 1958 r., nr 29, poz. 125).
• Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 151 dotycząca wolności związkowych osób zatrudnionych w służbie publicznej (Dz.U. z 1994 r., nr 22, poz. 78).
• Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (Dz.U. z 1977 r., nr 38, poz. 169 zał.).
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (Dz.U. z 1977 r., nr 38, poz. 167).
• Europejska Karta Społeczna sporządzona w Turynie dnia 18 października 1961 r. (Dz.U. z 1999 r., nr 8, poz. 67 ze zm.).
• Opracowania:
• Arato J., Constitutional transformation in the ECTHR: Strasbourg’s expansive recourse to external rules of international law, Brooklyn Journal of International Law 2012/37/2, s. 349–387.
• Barnard C., EC Employment Law, OUP, Oxford 2006.
• Dorssemont F., The right to take collective action under article 11 ECHR, w: F. Dorssemont, K. Lörcher, I. Schömann, (red.), The European Convention on Human Rights and The Employment Relations, Hart Publishing, Oxford – Portland, Oregon 2013, s. 333–365.
• Ebert F.C., Walter M., Cross-Border Collective Action: Jurisprudential Conflicts between European Courts over the right to Strike, Global Union Research Network, Discussion Paper, Geneva 2013/16, s. 1–40.
• Ewing K.D., Myth and Reality of the Right to Strike as a „Fundamental Labour Law”, The International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations 2013/29/2, s. 145–165.
• Ewing K.D., Hendy QC J., The Dramatic Implications of Demir and Baykara, Industrial Law Journal 2010/39/1, s. 2–51.
• Florek L., Rozdział VI Podstawowe prawa człowieka, w: L. Florek, M. Seweryński, Międzynarodowe prawo pracy, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1988.
• Florek L., Międzynarodowe źródła prawa pracy, w: idem (red.), Źródła prawa pracy, Liber, Warszawa 2000, s. 61–73.
• Florek L., Pojęcie i zakres wolności związkowej, w: A. Wypych-Żywicka, M. Tomaszewska, J. Stelina (red.), Zbiorowe prawo pracy w XXI wieku, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010, s. 69–78.
• Florek L., Rola umów międzynarodowych w zbiorowym prawie pracy, w: G. Goździewicz (red.), Zbiorowe prawo pracy w społecznej gospodarce rynkowej, TNOiK, Toruń 2000, s. 87–108.
• Gernigon B., Labour relations in the public and para-public sector, International Labour Standards Department, Working Paper No. 2, International Labour Office, Geneva 2007.
• Gernigon B., Odero A., Guido H., ILO principles concerning the right to strike, International Labour Office, Geneva 2000.
• Kazimierczuk M., Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, w: M. Chmaj (red.), Wolność zrzeszania się w Polsce, C.H. Beck, Warszawa 2008, s. 127–154.
• Kovdcs E., The right to strike in the European Social Charter, Comparative Labor Law & Policy Journal 2004–2005/26, s. 445–476.
• Kurzynoga M., Warunki legalności strajku, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
• Michalska A., Międzynarodowa ochrona wolności związkowej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1982/44/1, s. 85–99.
• Międzynarodowe Biuro Pracy, Wolność związkowa. Przegląd podjętych decyzji i wprowadzonych zasad przez Komitet Wolności Związkowych Rady Administracyjnej MBP, wyd. 5 popr., Międzynarodowe Biuro Pracy, Genewa 2006.
• Novitz T., Connecting Freedom of Association and the Right to Strike: European Dialogue with the ILO and its Potential Impact, Canadian Labour & Employment Law Journal 2010/15/3, s. 465–494.
• Nowicki M.A., Nowy Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór Orzeczeń 1999–2004, Zakamycze 2005.
• Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
• Paździor B., Strajk w orzecznictwie organów kontrolnych Międzynarodowej Organizacji Pracy, Państwo i Prawo 2002/1, s. 45–52.
• Sanetra W., Źródła prawa pracy w świetle Konstytucji RP, w: L. Florek (red.), Źródła prawa pracy, LIBER, Warszawa 2000, s. 9–22.
• Seroka W., Możliwość ratyfikowania przez Polskę art. 6 § 4 ZEKS, dotyczącego prawa do akcji zbiorowej, Monitor Prawa Pracy 2008/9, s. 461–464.
• Surdykowska B., Strajk solidarnościowy jest uzupełniającym elementem wolności związkowej, Monitor Prawa Pracy 2014/11, s. 572–576.
• Swepston L., Crisis in the ILO Supervisory System: Dispute over the Right to Strike, The International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations 2013/29/2, s. 199–218.
• Świątkowski A.M., Karta Praw Społecznych Rady Europy, Warszawa 2006.
• Tomaszewska M., Pojęcie wolności związkowej w: K.W. Baran (red.), System prawa pracy, t. V: Zbiorowe prawo pracy, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
• Veldman A., The Protection of the Fundamental Right to Strike within the Context of the European Internal Market: Implications of the Forthcoming Accession of the EU to the ECHR, Utrecht Law Review 2013/9/1, s. 104–117.
• Wróbel A., Rozdział I. Prawa i Wolności. Komentarz do art. 11, w: L. Garlicki, P. Hofmański, A. Wróbel, Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Komentarz do art. 1–18, t. I, C.H. Beck, Warszawa 2010, s. 649–711.
• Wrocławska T., Prawo do strajku w prawie pracy państw bałtyckich w świetle prawa międzynarodowego. Implikacje dla Polski, Ars Boni et Aeuqui, Poznań 2007.
• Zou M., A freestanding right or a means to an end? the right to strike in the ILO and EU legal frameworks, Trinity College Law Review 2012/15/1, s. 101–118.
• Strony internetowe:
• http://hudoc.echr.coe.int/sites/fra/pages/search.aspx?i=001-57435; stan na dzień 10.05.2015 r.
• http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-57574; stan na dzień 10.05.2015 r.
• http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-60554; stan na dzień 10.05.2015 r.