Podmiotowość jako cecha konstytuująca człowieka

• Authors: Paweł Nierodka

Title variants

EN

Subjectivity as the Constitutive Human Trait

RU

Субъектность как конститутивная черта человека

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The paper addresses the problem of human subjectivity. It is subjectivity that constitutes a feature that constitutes the human. The author discusses the problem of subjectivity by referring, among others to René Descartes, in whose philosophy the basic arché is cogito, as well as to recentivism of J. Bańka. Recentivism fits in the trend of understanding the entity referenced to as human. He tries to resolve all problems of human existence from the standpoint of its subjective function of “I”, as well as the differentiating feature “Now”. The philosophy of J. Bańka stands out among contemporary philosophical concepts due to the systemic approach.

RU

В данной работе поднимается проблема субъектности человека. Именно субъектность является чертой, которая его конституирует. Проблему субъектности я рассматриваю, обращаясь, помимо прочего, к Рене Декарту, в философии которого основным arche является cogito, а также к рецентивизму Ю. Баньки. Рецентивизм находится в фарватере понимания субъекта как человека. Он пытается разрешить все проблемы человеческой экзистенции с точки зрения её субъектной функции «Я» и дифференцирующей функции «Сейчас». Философия Ю. Баньки выделяется среди современных философских концепций системным подходом.

• Publisher: Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
• Journal: ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
• Year: 2011
• Issue: 11
• Pages: 99-114

Contributors

author

Paweł Nierodka

• Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka w Katowicach

References

• Arystoteles. 1984. Metafizyka, przekł. K. Leśniak. Warszawa: PWN.
• Arystoteles. 1996. Metafizyka, tom 1. Tekst opracowali M.A. Krąpiec, A. Maryniarczyk, na podstawie przekł. T. Żeleźniaka. Lublin: KUL.
• Bańka J. 1990. Epistemologia jako odkrycie aktualnego momentu prawdy. Próba neosemantyzacji klasycznej definicji prawdy w recentywizmie. Katowice: Wyd. UŚ.
• Bańka J. 1991. Metafizyka zdarzeń. Recentywizm i henadologia. Katowice: Wyd. UŚ.
• Bańka J. 1992. Medytacje parmenidiańskie o pierwszej filozofii. Recentywizm i pannyngeneza. Katowice: Wyd. UŚ.
• Bańka J. 1993. Absolut i absurd. Filozoficzne dociekania początkowości i finalności świata. Katowice: Wyd. UŚ.
• Bańka J. 1997. Metafizyka wirtualna. Traktat o strukturach chwilowych. Katowice: Wyd. UŚ.
• Bańka J. 2001. Czas i metoda. Rozważania o metodzie a recentiori. Katowice.
• Bańka J. 2001. Ojcze nasz, któryś jest teraz. Idee czystej teraźniejszości i teraźniejszościowej filozofii, tom 2, Zasada antropiczna w filozofii a recentywizm. Katowice: Wyd. UŚ.
• Bańka J. 2003. Ontologia bytu aktualnego. Próba zbudowania ontologii opartej na założeniach recentywizmu. Katowice: Wyd. UŚ.
• Bańka J. 2003. Sumienie jako poręczenie moralne wyboru najlepszego. W Etyka wobec problemów współczesnego świata, H. Promieńska (red.). Katowice: Wyd. UŚ.
• Bańka J. 2003. Świat poręczenia moralnego. Medytacje o etyce prostomyślności. Katowice: Wyd. UŚ.
• Bańka J. 2004. Słownik pojęć i tekstów filozoficznych. Przewodnik encyklopedyczny po recentywizmie, eutyfronice i etyce prostomyślności, tom 1. Poznań: Stowarzyszenie Psychologia i Architektura.
• Bańka J. 2008. O prawdzie, która nawiedza słowo. Sermonizm jako stanowisko recentywizmu w sporze o powszechniki. Katowice: Wyd. „Śląsk”.
• Blackburn S. 2004. Oksfordzki słownik filozoficzny, przekł. C. Cieśliński i in.; hasła dodane do pol. oprac. J. Woleński. Warszawa: Wyd. Książka i Wiedza.
• Czarnocka M. 1998. Nowożytne pojęcie podmiotu a jego współczesne erozje. W Wiedza a podmiotowość, A. Motycka (red.). Warszawa: IFiS PAN.
• Damasio A.R. 1999. Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, przekł. M. Karpiński. Poznań: Rebis.
• Hegel G.W.F. 1967. Nauka logiki, tom 1. Warszawa: BKF.
• Heidegger M. 1977. Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, przekł. K. Michalski, K. Pomian, M.J. Siemek, J. Tischner, K. Wolicki. Warszawa: Czytelnik.
• Heidegger M. 1997. Drogi lasu, przekł. J. Gierasimiuk, R. Marszałek, J. Mizera, J. Sidorek, K. Wolicki. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Hume D. 2005. Traktat o naturze ludzkiej, przekł. C. Zamierowski. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Kartezjusz. 1980. Rozprawa o metodzie właściwego kierowania rozumem i poszukiwania prawdy w naukach, przekł. T. Żeleński (Boy). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Łukasik A. 1998. Obserwator w fizyce. W Podmiot poznania z perspektywy nauki i filozofii, E. Kałuszyńska (red.). Warszawa: IFiS PAN.
• Mitrowski G. 1999. „Dasmos filozofii, czyli o znaczeniach i sensach”. Folia Philosophica 17.
• Nierodka P. 2008. „Antropologia recentywistyczna”. Archeus. Studia z bioetyki i antropologii filozoficznej 9 : 119–128.
• Piła R. 1998. Podmiot doświadczenia w fenomenologii i cognitive science. W Wiedza a podmiotowość, A. Motycka (red.). Warszawa: IFiS PAN.
• Szołtysek A.E. (red.). 1994. Rozważania o filozofii a recentiori. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Józefowi Bańce. Katowice: Wyd. UŚ.
• Tatarkiewicz W. 1993. Historia filozofii, tom 2, Filozofia nowożytna do roku 1830. Warszawa: PWN.