Incipit tekstu w kontekście kulturowym na przykładzie poezji starofrancuskiej

• Authors: Abramowicz Maciej

Title variants

EN

The incipit of a text in the context of culture illustrated by Old French poetry

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor na przykładzie wierszy, należących do popularnego w XII i XIII wieku gatunku pastourelle, dokonuje analizy „wiosennego” incipitu i daje charakterystykę incipitowości w poezji starofrancuskiej. Incipit koncentruje się na opisie wiosny. Ewokacja wiosny jest przede wszystkim ewokacją kategorii kulturowej uważanej za najistotniejszą: kategorii czasu. W pastourelles ewokowanie czasu dokonuje się za pomocą dwóch kategorii formuł: (1) odsyłających do dnia lub jego pory (poranka); (2) odsyłających do konkretnej daty bądź ogólnego przywołania wiosny; rzadziej poprzez ewokację końca zimy oraz przez wyrażanie reakcji ludzi na nadejście wiosny. Wiosna i miłość są w pełni zamienne. Ta literacka wizja czasu-miłości pozwala traktować dzieło literackie jako źródło do poznania mentalności i systemu wyobrażeniowego średniowiecza. Na koniec autor wymienia i wyjaśnia dominujące funkcje incipitu, a mianowicie delimitacyjną i fatyczną.

EN

The author analyses a ‘springtime’ incipit and enumerates the incipit-like characteristics of Old French poetry, on the basis of poems belonging to a very popular in the 12th and 13th centuries lyric genre called the pastourelle. The incipit in question focuses on the description of spring. The evocation of spring functions mainly as the evocation of the cultural category seen as the most important, i.e. the category of time. In pastourelles the category of time is invoked by the two main categories of formulas: (1) referring to the day or the time of day (e.g. morning); (2) referring to a specific date or as a general reference to spring; less often by evoking the end of winter or through expressing people’s reaction to the advent of spring. Spring and love are fully interchangeable. This particular literary image of time-love allows for a literary piece to be treated as a source of information about the mentality and the conceptual system of the Middle Ages. Finally, the author enumerates and explains the dominating functions of the incipit, namely the delimitative and phatic functions.

Keywords

PL

incipit tekstu; poezja starofrancuska; pastorella (pastourelle)

EN

incipit; Old French poetry; pastourelle

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 1989
• Volume: 2
• Pages: 39–48

Contributors

author

Abramowicz Maciej

References

• Bachtin Michaił, Twórczość Franciszka Rabelais’ego a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, Kraków 1975.
• Bartmiński Jerzy, O języku folkloru, Wrocław 1973.
• Bartmiński Jerzy, Struktura językowa incipitu pieśni ludowej, [w:] Semiotyka i struktura tekstu, red. Maria Renata Mayenowa, Wrocław 1973, s. 81-102.
• Bec Pierre, La lyrique française au Moyen Age, Paris 1977.
• Daur Albert, Das alte deutsche Volkslied nach seinen festen Ausdruckformen betrachtet, Leipzig 1909.
• Dobrzyńska Teresa, Delimitacja tekstu literackiego, Wrocław 1974.
• Dragonetti Roger, La technique poetique des truveres dans la chanson courtoise. Contribution á l‘étude de la rhétorique médiévale, Brugge 1960.
• Lotman Iouri, La structure du texte artistique, Paris 1973.
• Payen Jean-Claude, Littérature française, Le Moyen Age I, des orgines á 1300, Paris 1970.
• Peukert Herbert, Die Funktion der Formel im Volkslied, [w:] Poetyka, red. Donald Davie, Kazimierz Wyka, Warszawa 1961, s. 525-536.
• Riviére Jean-Claude, Pastourelles anonymes, Genéve 1974.
• Riviére Jean-Claude, Pastourelles anonymes, Genéve 1975.
• Riviére Jean-Claude, Pastourelles anonymes, Genéve 1976.
• Semiotyka kultury, red. Elżbieta Janus, Maria Renata Mayenowa, Warszawa 1977.
• Zumthor Paul, Essai de poétique médiévale, Paris 1972.