Zasada równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych

• Authors: Mirosław Sitarz

Title variants

EN

The Principle of Equal Rights of Churches and Other Religious Organizations

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zasada równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych jest zasadą katolicką. Można ją odczytać z zasady uznania społeczeństwa pluralistycznego zawartej w modelu relacji Kościół–państwo wypracowanych przez Sobór Watykański II. W prawie polskim została ona uregulowana w ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (art. 9 ust. 2 pkt 3) oraz w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (art. 25 ust. 1). Do aksjologicznych i prawnych podstaw zasady równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych należy zaliczyć równość i godność oraz wolność sumienia i religii. Zasada równouprawnienia oznacza, że kościoły i inne związki wyznaniowe mają być traktowane przez prawo identycznie wszędzie tam, gdzie każdy z nich w identycznym stopniu wyposażony jest w pewną cechę, „jak również ze względu na tę cechę”, a tam gdzie między podmiotami, czyli kościołami i innymi związkami wyznaniowymi, zachodzą znaczące różnice, należy każdy z nich potraktować w sposób odmienny i zawsze odpowiednio do tego zróżnicowany.

EN

The principle of equal rights of churches and other religious organizations is a principle of Catholicism. It can be read from the principle of the pluralistic society contained in the model of the relations between Church and State developed by the Second Vatican Council. Under Polish law it is regulated in Article 9(2/3) of 17 May 1983 Act on the Guarantees of the Freedom of Conscience and Faith and in Article 25(1) of the 2 April 1997 Constitution of the Republic of Poland. In the axiological and legal basis of the principle of equality of churches and other religious organizations we can also include equal rights and dignity and freedom of conscience and religion. The principle of equality means that churches and other religious organizations have the right to be treated in the same way whenever each of them in the same degree is endowed with a certain trait, „as well as due to this trait”, and where between the entities, i.e. churches and other religious organizations, there are substantial variances, each of them should be treated differently and always according their dissimilarity.

Keywords

PL

społeczeństwo pluralistyczne; relacje Kościół–państwo; godność; równość; wolność religijna

EN

a pluralistic society; the relations between Church and State; dignity; equality; religious freedom

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Kościół i Prawo
• Year: 2015
• Issue: 4 (17) nr 1
• Pages: 141-168

Contributors

author

Mirosław Sitarz

• Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska

References

• Abramowicz, Aneta. 2012a. „Prawo do nauki religii w publicznych szkołach i przedszkolach a zasada równouprawnienia związków wyznaniowych.” Studia z Prawa Wyznaniowego 15:235-254.
• Abramowicz, Aneta. 2012b. Równouprawnienie związków wyznaniowych w prawie polskim. Lublin, mps w Archiwum KUL.
• Adamski, Franciszek. 2011. „Pluralizm wartości a wychowanie.” Fides et Ratio 3 (7): 80-85.
• Banaszak, Bogusław. 2012. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• Bertone, Tarcisio. 2013. “La dignita umana unico fondamento dei diritti dell’uomo.” W Tarcisio Bertone, La Diplomazia Pontificia in un mondo globalizzato, a cura di Vincenzo Buonomo, 241-279. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
• Białczyk, Andrzej. 1978. Rozdział między Kościołem a państwem w świetle nauki Kościoła katolickiego. Lublin, mps w Archiwum KUL.
• Boć, Jan. 1998. „Rozdział I. Rzeczpospolita.” W Konstytucje Rzeczypospolitej Polskiej oraz komentarz do konstytucji RP z 1997 r., red. Jan Boć, 62-63. Wrocław: Kolonia Limited.
• Bożyk, Stanisław. 2004. „Konstytucyjna zasada równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych.” W Zasada równości w prawie. Konferencja naukowa Rzeszów, 16 października 2003 r., red. Halina Zięba-Załucka, i Maciej Kijowski, 93-100. Rzeszów: Wydawnictwo POBITNO.
• Cupriak, Jakub. 2014. „Związek wyznaniowy.” W Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. Artur Mezglewski, 586-588. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• Doktór-Bindas, Kamila. 2009. „Zasada autonomii, niezależności i współpracy między państwem, Kościołami i związkami wyznaniowymi.” W Zasady ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej, red. Dariusz Dudek, 264-280. Warszawa: Oficyna a Wolter Kluwer business.
• Dudek, Dariusz. 2004. „Równouprawnienie Kościołów i związków wyznaniowych na tle konstytucyjnych zasad prawa wyznaniowego.” W Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 14-16 stycznia 2003), red. Artur Mezglewski, 199-225. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Kamiński, Ryszard. 1997. Duszpasterstwo w społeczeństwie pluralistycznym. Lublin: Atla 2.
• Krukowski, Józef, i Krzysztof Warchałowski. 2000. Polskie prawo wyznaniowe. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN.
• Krukowski, Józef. 1980. „Stanowisko Soboru Watykańskiego II wobec rozdziału Kościoła od państwa.” Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 27, z. 5:45-63.
• Krukowski, Józef. 2008. Polskie prawo wyznaniowe. Wyd. 4. Warszawa: LexisNexis.
• Krukowski, Józef. 2013. Kościelne prawo publiczne. Prawo konkordatowe. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Krzemienowski, Henryk. 1977. „W kierunku posoborowej koncepcji odniesień między Kościołem a państwem.” Colloquim Salutis. Wrocławskie Studia Teologiczne 9:37-57.
• Krzyszowski, Zbigniew. 2008. „Ekumeniczne implikacje soborowego wyrażenia “subsistit in” w świetle Odpowiedzi na pytania dotyczące niektórych aspektów nauki o Kościele Kongregacji Nauki Wiary.” Roczniki Teologiczne 55, z. 9:51-66.
• Maritain, Jacques. 1993. Człowiek i państwo. Tłumaczenie Adam Grobler. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. 2015. Kościoły i związki wyznaniowe wpisane do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych. Data publikacji 12 marca. https://mac.gov.pl/files/ost_e-rejestr_eb_12_03_2015.pdf [dostęp: 14.03.2015].
• Misztal, Henryk. 2003a. „Konstytucyjne podstawy polskiego prawa wyznaniowego.” W Prawo wyznaniowe, red. Henryk Misztal, i Piotr Stanisz, wyd. 2, 188-206. Lublin: Wydawnictwo Diecezjalne Sandomierz.
• Misztal, Henryk. 2003b. „Wprowadzenie do prawa wyznaniowego.” W Prawo wyznaniowe, red. Henryk Misztal, i Piotr Stanisz, wyd. 2, 27-35. Lublin: Wydawnictwo Diecezjalne Sandomierz.
• Misztal, Henryk. 2011. „Wprowadzenie do prawa wyznaniowego.” W Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, wyd. 3, 1-6. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• Mojak, Ryszard. 2008. „Zasada autonomii i wzajemnej niezależności oraz współdziałania w stosunkach między państwem a Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi.” W Polskie prawo konstytucyjne, red. Wiesław Skrzydło, stan prawny na dzień 15 września 2008 r., 108-111. Lublin: Oficyna Wydawnicza VERBA.
• Pietrzak, Michał. 2010. Prawo wyznaniowe. Wyd. 4. Warszawa: LexisNexis.
• S. Thomas de Aquino. 1897. Opera omnia iussu impensaquae Leonis XIII P. M. edita, t. IX secunda secundae Summae Theologiae a quaestione LVII ad quaestionem CXXII. Romae ex Typographia Polyglotta S. C. de Propaganda Fide. Tekst polski: Św. Tomasz z Akwinu. 1970. Suma teologiczna. T. 18, Sprawiedliwość (2-2, qu. 57-80). Przekład Feliks W. Bednarski. Londyn: Nakładem Katolickiego Ośrodka Wydawniczego „Veritas”.
• Sitarz, Mirosław. 2014. „Zasady relacji Kościół-państwo w nauczaniu Soboru Watykańskiego II.” W Reddite ergo quae sunt Caesare Caesari et quae sunt Dei Deo. Księga Jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Józefowi Krukowskiemu z okazji 50-lecia pracy naukowej, red. Mirosław Sitarz, Piotr Stanisz, i Henryk Stawniak, 239-249. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Skrzydło, Wiesław. 2000. Leksykon wiedzy o państwie i konstytucji. Warszawa: Graf Punkt.
• Słowikowska, Anna. 2014. „Soborowa zasada współdziałania Kościoła i państwa w kontekście zasad ją warunkujących.” Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 9, nr 11 (2): 31-62.
• Sobczyk, Paweł. 2004. „Konstytucyjna zasada równouprawnienia Kościołów i innych związków wyznaniowych.” W Problemy państwa i prawa, red. Feliks Prusak, 21-35. Warszawa: Oficyna Wydawnicza WSM SIG.
• Sobczyk, Paweł. 2005. Kościół a wspólnoty polityczne. Warszawa: Santiago.
• Sobczyk, Paweł. 2011. „Katolicka koncepcja państwa wyznaniowego.” W Państwo wyznaniowe. Doktryna, prawo i praktyka, red. Jarosław Szymanek, 106-121. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
• Sobczyk, Paweł. 2013. Konstytucyjna zasada konsensualnego określania stosunków między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem Katolickim. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
• Stadniczeńko, Stanisław L. 2004. „Człowiek – wartości – prawo.” W Urzeczywistnianie praw człowieka w XXI wieku. Prawo i etyka, red. Piotr Morciniec, i Stanisław L. Stadniczeńko, 55-62. Opole: Wydawnictwo UO.
• Stanisz, Piotr. 2011. „Naczelne zasady instytucjonalnych relacji państwo – kościół.” W Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, wyd. 3, 74-88. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• Stanisz, Piotr. 2014. „Związki wyznaniowe.” W Encyklopedia Katolicka, t. 20, 1526-1527. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Szymanek, Jarosław. 2002. „Regulacja stosunków państwo-kościół w polskich aktach konstytucyjnych XX wieku.” Przegląd Sejmowy 3 (50): 27-46.
• Szymanek, Jarosław. 2005. „Stosunki wyznaniowe we współczesnej Polsce (elementy prawa i praktyki).” W Polska w Unii Europejskiej a stosunki wyznaniowe, red. Czesław Janik, 59-107. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Tanquerey, Adolphe. 1921. Synopsis Theologiae Dogmaticae ad mentem S. Thomae Aquinatis hodiernis moribus accommodata. T. 2, De Fide, de Deo Uno et Trino, de Deo Creante et Elevante, de Verbo Incarnato. Wyd. 18. Romae–Tornaci–Parisiis: Typis Societatis Sancti Joannis Evangelistae, Desclée et Socii.
• Winczorek, Piotr. 2008. Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Wyd. 2. Warszawa: LIBER.
• Wiślicki, Jan. 1939. „Prawa świeckich w Kościele Katolickim.” W Księga pamiątkowa ku czci Jego Ekscelencji X. Biskupa Mariana Leona Fulmana. Część 2, Wydział Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych, 365-451. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Wojtyła, Karol. 2002. „Wstęp ogólny.” W Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, 9-22. Poznań: Pallottinum.
• Wójcik, Walenty. 1975. „Wytyczne w układaniu stosunków Kościół-Państwo według Vaticanum II.” Duszpasterz Polski Zagranicą 26, nr 1:39-48.
• Zieliński, Tadeusz J. 2007. „Pojęcie religii, wyznania, związku wyznaniowego i kościoła w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.” Prawo i Religia 1:29-53.