Kohabitacja we współczesnym społeczeństwie polskim – wybór czy konieczność? Analiza socjologiczna

• Authors: Markowska Ewa

Title variants

EN

Cohabitation in contemporary Polish society- choice or necessity? Social analysis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Powszechnie m.in. w socjologii, a także w mediach mówi się o intensyfikacji zjawiska kohabitacji w Polsce. Za jego wykładnik uznaje się urodzenia pozamałżeńskie, a za konkretny wskaźnik należy traktować odsetek związków partnerskich w ogólnej liczbie urodzin (Narodowy Spis Powszechny). W literaturze przedmiotu mówi się w związku z tym o zróżnicowanych uwarunkowaniach owego zjawiska m.in. społeczno-kulturowych, ekonomicznych, indywidualnych (chociażby osobowościowych). Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie: czy życie w kohabitacji obecnie w III RP jest wynikiem wolnego wyboru jednostki w zindywidualizowanym, jak nigdy dotąd społeczeństwie, czy też jest koniecznością – stanowi efekt uwarunkowań ekonomicznych, w jakich przyszło jej żyć, z racji tego, iż nie zawsze może być ona kreatorem swojej sytuacji majątkowej, a zdeterminowana jest w tym obszarze wymogami gospodarki wolnorynkowej, stawianymi przez państwo, jako organizację społeczeństwa globalnego?

EN

Intensification of cohabitation phenomenon in Poland is commonly discussed i.a. in sociology and media. The exponent of cohabitation is considered to be births outside of wedlock, and the specific indicator should be the percentage of civil unions in the total number of births (National Census). Therefore, the literature on the subject talks about various conditions of this phenomenon, e.g. socio-cultural, economic, individual (even personal). The main goal of this article is an attempt to answer the question: is living in cohabitation nowadays in the Third Polish Republic the result of free choice of an individual in an individualized, like never before society, or is it a necessitythe result of the economic conditions in which he/she lives, due to the fact that she may not always be the creator of her financial situation, and is determined in this area by the requirements of a free market economy, set by the state as an organization of global society?

Keywords

PL

kohabitacja; kohabitacja aheteroseksualna małżeństwo; rodzina; zmiany społeczno-kulturowe; uwarunkowania ekonomiczne

EN

cohabitation; aheterosexual cohabitation; marriage; family; socio-cultural transformations economic conditions

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Kultura – Przemiany – Edukacja
• Year: 2020
• Volume: 8
• Pages: 106-132

Dates

published

2020

Contributors

author

Markowska Ewa

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• Altermatt U., Katolicyzm a nowoczesny świat, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.
• Adamski F., Rodzina wymiar społeczno-kulturowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002.
• Baudillard J., Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2008
• Bauman Z., Ponowoczesność jako źródło cierpień, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2013.
• Castells M., Społeczeństwo sieci, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2010.
• Bell D., Comming of Post-Industrial Society, AVenture in Social Forecasting, Basic Books,New York 1973.
• Gajda J., Kodeks rodzinny i opiekuńczy.Komentarz,Wydawnictwo C.H.BECK, Warszawa1999.
• Giza-Poleszczuk A., Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.
• Górska A., Huryn V., Mediacje w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, Wydawnictwo C.H.BECK, Warszawa 2007.
• Harwas-Napierała B., Komunikacja interpersonalna w rodzinie, Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2008.
• Jabłoński D., Ostasz L., Zarys wiedzy o rodzinie, małżeństwie, kohabitacji i konkubinacie. Perspektywa antropologii kulturowej i ogólnej, Wydawnictwo Adiaphora, Olsztyn 2001.
• Kaźmierczak M., Oblicza empatii w relacjach małżeńskich, Wydawnicto Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008.
• Kwak A., Współczesne związki heteroseksualne i małżeństwo (dobrowolne, bezdzietne), kohabitacja, LAT, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2014.
• Kwak A., Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja, Wydawnictwo Akademickie Żak,
• Warszawa 2005.
• Riesman D., Samotny tłum, Wydawnictwo Vis aVis Etiuda, Kraków 2012.
• Ritzer G., Klasyczna teoria socjologiczna, Wydawnictwo Zysk i S-Ka, Poznań, 2004.
• Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2002.
• Slany K. (red.), Zagadnienie małżeństwa i rodziny w perspektywie feministyczno-genderowej, Wydawnictwo UJ, Kraków 2013.
• Szlendak T., Socjologia rodziny. Ewolucja, historia,zróżnicowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• Toffler A., Trzecia fala, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2006.
• Tyszka Z., Rodzina we współczesnym świecie, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2002.
• Ziemska M., Rodzina a osobowość, Wiedza Powszechna, Warszawa 1975.
• Cieślikowska M., Współczesna kohabitacja-charakterystyka zjawiska [w:] Współczesna rodzina. Szanse-zagrożenia-kierunki przemian (red. K.Pujer), Exante, Wrocław 2016, s.: 13–25.
• Szukalski P., Kohabitacja w Polsce [w:] Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim (red.) W. Warzywoda-Kruszyńska, P. Szukalski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004, s. 49–7
• Boguszewski R., „Rodzina – jej znaczenie i rozumienie. Komunikat z badań” BS/33/2013, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2013, s. 1–2.
• Boguszewski R., „Rodzina – jej znaczenie i rozumienie. Komunikat z badań” 22/2019, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2019, s. 1, https://cbos.pl/SPISKO M.POL/2019/K_022_19.PDF.
• Boguszewski R., Współczesne znaczenie i rozumienie rodziny, Zeszyty Naukowe KUL 59(2015), nr 4 (232), s. 127–148.
• Raport Bussines insider, cyt. za: onet.pl, raport: „Alarmujące dane GUS. Polska demografia ma się najgorzej od II wojny światowej, https://www.onet.pl/?utm_source=pl.search.yahoo.com_viasg_businessinsider&utm_mediumal&utm_campaign=leo_automatic&srcc=ucs&pid=8e7
• c196b-996c-42ea-bedd-0a358682a081&sid=ca0527 https://www.kul.pl/files/102/articles/20=15_4/zn_kul_2015_4_a_boguszewski.pdf
• Burkacka I., Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana. Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego, Artes Humanae, 2017 r., Vol 2, s. 61–94, https://journals.
• umcs.pl/arte
• Cierniak-Piotrowska M., Franecka A., Stańczak J., Stelmach K., Znajewska A., Raport GUS „Sytuacja demograficzna Polski do 2018 r. Tworzenie i rozpad rodzin”, Analizy Statystyczne
• GUS, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2019, s. 64.
• Kitaj M., Problem przedmałżeńskiej kohabitacji, Kwartalnik Naukowy Fides 2(13), 2013 r., s. 52,
• Wydawca – fundacja Fides et Ratio, Warszawa 2013; https://docplayer.pl/ 16495537-Problem-przedmalzenskiej-kohabitacji.html.
• Stańczak J., Stelmach K., Urbanowicz M., Raport GUS: Małżeństwa i dzietność w Polsce, (J. Stańczak, K. Stelmach, M. Urbanowicz), Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy, Warszawa 2016.
• Szukalski P., Charakterystyka związków nieformalnych w Polsce. Badania i analiza, „Wiadomości Statystyczne” 2014 r. Nr 8, s. 64, https://bazekon.uek. krakow.pl/ gospodarka/171283977.
• Jankowiak B., Problematyka jakości i trwałości relacji partnerskich w teorii i badaniach, „Przegląd Terapeutyczny”, 2007, Nr. 3, s. 1–25,
• http://www.pttterapia.pl/wpcontent/uploads/2011/06/Jankowiak.pdf
• Juszczyk-Frelkiewicz K., Kohabitacja w świadomości studentów polskich i słowackich na tle przemian życia rodzinnego. Socjologiczne studium porównawcze opinii wybranych środowisk uniwersyteckich (rozprawa doktorska, promotor – W. Świątkiewicz), Uniwersytet Śląski, Katowice 2013, s.62, http://www.sbc.org.pl/Content/100707/doktorat3387.pdf.
• Feijfer K., Bezrobocie w Polsce: Dlaczego jest tak kiepsko, skoro(rzekomo) jest tak dobrze, „Newsweek” 14.VIII.2018 r., https://www.newsweek.pl/biznes/gospodarka/bezrobocie-w-polscenie-jest-tak-dobrze-jak-sie-wydaje/jjm4ek9.
• Informacje Infor kadry: „Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w III kwartale 2020”,
• https://kadry.infor.pl/wiadomosci/4723795,Przecietne-wynagrodzenie-w-III-kwartale-2020-r.html.
• Informacje ZUS – Minimalne i przeciętne wynagrodzenie, https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/minimalne-i-przecietne-wynagrodzenie.
• Kwak A., Współczesny świat zmian – alternatywy dla małżeństwa, Acta Universitatis Lodziennsis, Folia Sociologica 2014, s. 5–19, cejsh.icm. edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.hdl_11089_8695/c/005_019_kwak.pdf
• Kwak A., Kierunki przemian rodziny-alternatywy dla małżeństwa, Rodzina w Czasach Szybkich Przemian, Roczniki Socjologii Rodziny XIII, UAM, Poznań 2001, s. 19–27, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/4382/1/02_Anna_Kwak_Kierunki_przemian_rodziny_alternatywy_19-27.pdf.
• Sawka N., Polki są lepiej wykształcone, wcześniej wyprowadzają się z domu i żyją dłużej, „Gazeta Wyborcza”, 12 marzec 2018 r., https://sonar.wyborcza.pl/sonar/7,156422,23123452,polki-salepiej-wyksztalcone-wczesniej-wyprowadzaja-sie-z-domu.html, ttps://aleo.com/pl/ blog/ kobiety-w-biznesie raport: Rynek pracy w UE z kobiecej perspektywy, 2019 r., https://aleo.com/pl/blog/kobiety-w-biznesie.
• Raport z badań: Druga fala koronawirusa: Najbardziej utraty pracy boją się osoby w wieku 35–44 lat, (N = 1010 osób, metoda CAWI) https://forsal.pl/praca/bezrobocie/artykuly/800 2482polacy-najbardziej-niepewni-utrzymania-pracy-w-najblizszym-polroczu.html.
• Raport: Rynek pracy w UE z kobiecej perspektywy, 2019 r., https://aleo.com/pl/blog/kobiety-w biznesie
• Raport: Ubóstwo w Polsce coraz mniejsze, Zadłużenia com (red. D. Sobieraj), https:// www.zadluzenia.com/ubostwo-w-polsce/.
• Rocznik Statystyczny Pracy GUS 2019 (red. D. Rozkrut), s.169–170, https://stat.gov.pl/obszarytematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-pracy-2019, 7,6.
• html.
• Sporniak A., Kościół, seks, moralność, http://sporniak.blog.tygodnikpowszechny.pl/page/4/
• Statystyki GUS: Stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce w latach 1990–2020, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/bezrobocie-rejestrowane/stopa-bezrobocia-rejestrowanego-w-latach-1990-2020,4,1.htm.
• Steuden S., Psychologiczne aspekty powodzenia i niepowodzenia w małżeństwie, „Sympozjum”, 2000 r., 4/2 (7), s.: 49–70, Wydawca: Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów, Warszawa 2000, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Sympozjum/Sympozjum-r2000-t4-n2(7)/Sympozjum-r2000-t4-n2(7)-s49-70/Sympozjum-r2000-t4-n2(7)-s49-70.pdf.
• Woźniak M., Ile jest katolika w katoliku?, 12 luty 2012, https://www.onet.pl/?utm_source=pl.search.yahoo.com_viasg_wiadomosci&utm_medium=referal&utm_campaign=leo_automatic&srcc=ucs&pid=69f4242b-1d9b-4ab9-abf6-ad8b4a68a0fd&sid=b177a2c9-166f-4113.
• Akty prawne
• Ustawa kodeks rodzinny i opiekuńczy z 25 lutego 1964 r., tekst ujednolicony – Dz.U. 2019, poz. 1461, https://www.arslege.pl/kodeks-rodzinny-i-opiekunczy/k2