Interteksty i archeteksty. Tekst biblijny i kompozycje Magnificat XX i XXI wieku — studium wybranych przypadków

• Authors: Kienik Tomasz

Title variants

EN

Intertexts and archetexts. The Biblical text and the musical compositions of the Magnifi cat in the 20th and 21st centuries — selected case studies

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The content of this paper belongs to the discussion on the issue of intertextuality, referring both to the Biblical text of the canticle of Mary — the Magnifi cat and to its musical realiza-tions in the 20th century music. In the introduction, the author discusses the term “intertextuality” pointing out its non-musical definitions, and referring to the works of such renown authors, such as R. Nycz, G. Genette, J. Sławiński, and Z. Mitosek. From the point of view of the theory of music, it was not the author’s purpose to over-extrapolate this notion (related to the theory of literature), but primarily to find some specific expressions of “purely musical” intertextuality in certain Magnifi cat compositions. Hence, the attempt to name and order these expressions, as well as to build the parallel between the apparent intertextuality of the Biblical text itself, and the pro-posed intertextuality of the few analysed musical works. The first part of the article, based on stud-ies of leading Biblical scholars (and also on the author’s own research), includes the reconstruction of the dynamics of the canticle of Mary, referred to other Biblical excerpts, taken from the Books of Samuel, Habakkuk, Isaiah, Job, and the Book of Psalms. By identifying the significant influences of Israel’s cultural heritage on the text of the Mag-nifi cat, the article reveals certain so-called “ache-” and “metatexts”. The second part of the study includes the analysis of the selected musical compositions by Christine Donkin, Juliusz Łuciuk, Wojciech Kilar, John Rutter, and Mark Hayes. These musical works are stylistically different, and rooted in separate cultures. The analysis was aimed at identifying the specific (intertextual) features of these musical compositions and at revealing the specific procedures (e.g. citations) that a given composer applied by fusing his own works with the pieces written by others. These decisions, as the article claims, were taken for various, artistically justified reasons.

Keywords

EN

Magnificat; Donkin; Kilar; Rutter; Hayes; intertextuality

• Publisher: Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki
• Journal: Aspekty Muzyki
• Year: 2017
• Volume: 7
• Pages: 85-104

Contributors

author

Kienik Tomasz

• Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, Wydział Kompozycji, Dyrygentury, Teorii Muzyki i Muzykoterapii

References

• Bristiger Michał, Związki muzyki ze słowem. Z zagadnień analizy muzycznej, Kraków 1986.
• Genette Gérard, Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, tłum. Aleksander Milecki, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, t. 4, cz. 2, red. Henryk Markiewicz, Kraków 1992, s. 107–155.
• Głowiński Michał, O intertekstualności, „Pamiętnik Literacki” 1986, t. 77, nr 4, s. 75–76.
• Haręzga Stanisław, Bóg Maryi w świetle hymnu Magnificat, „Salvatoris Mater” 1999, nr 1–2, s. 132–146.
• Haupt Paul, Magnifi cat and Benedictus, „The American Journal of Philology” 1919, vol. 40, nr 1, s. 64–75.
• Kristeva Julia, Słowo, dialog, powieść, w: Bachtin. Dialog — język — literatura, red. Eugeniusz Czaplejewicz, Edward Kasperski, Warszawa 1983, s. 394–418.
• Ligęza Adam, Wilk Michał, I dadzą mu imię Emmanuel. Rozmowy o czytaniach liturgicznych okresu Adwentu. Ewangelia wg św. Łukasza [online], http://www.orygenes.pl/rozmowy-o-biblii/magnificat/ (dostęp: 3.10.2017).
• Malecka Teresa, Krzysztof Penderecki a kultura prawosławia w perspektywie intertekstualnej, Krzysztof Penderecki — muzyka ery intertekstualnej. Studia i interpretacje, red. Mieczysław Tomaszewski, Ewa Siemdaj, Kraków 2005, s. 65–86.
• Mitosek Zofia, Teorie badań literackich, Warszawa 2004.
• Nycz Ryszard, Intertekstualność i jej zakresy: teksty, gatunki, światy, „Pamiętnik Literacki” 1990, t. 81, nr 2, s. 95–116.
• Nycz Ryszard, Poetyka intertekstualna tradycje i perspektywy, w: Krzysztof Penderecki — muzyka ery intertekstualnej. Studia i interpretacje, red. Mieczysław Tomaszewski, Ewa Siemdaj, Kraków 2005, s. 7–32.
• Sławiński Janusz, „Intertekstualność”, hasło w: Michał Głowiński et al., Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków 2000, s. 219.
• Stabryła Wojciech M., Raduję się w Bogu. Hymn Anny (1 Sm 2, 1b-10) hymnem Maryi (Łk 1,46b-55), „Salvatoris Mater” 2006, nr 3–4, s. 38–49.
• Tannehill Richard C., The Magnificat as Poem, „Journal of Biblical Literature” 1974, vol. 93, nr 2, s. 263–275.
• Tronina Antoni, „Magnificat”: portret duszy Maryi, „Salvatoris Mater” 2006, nr 3–4, s. 22–37.
• Tuchowski Andrzej, „Czytalne” a „pisalne” — etyczny kontekst twórczości Pendereckiego, w: Krzysztof Penderecki — muzyka ery intertekstualnej. Studia i interpretacje, red. Mieczysław Tomaszewski, Ewa Siemdaj, Kraków 2005, s. 109–130.
• Woźny Aleksander, Jak (można) czytać „Problemy poetyki Dostojewskiego”: z zagadnień socjologii metodologii tekstu literaturoznawczego, „Pamiętnik Literacki” 1990, t. 81, nr 3, s. 65–93.