Parlamenty Europy Środkowej i Wschodniej jako podmioty polityki. Przyczynek do dyskusji o podmiotowości organizacji politycznej

• Authors: Antoszewski Andrzej

Title variants

EN

The East Central European parliaments as political actors

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przejście od komunizmu do demokracji pociąga za sobą transformację instytucji politycznych i relacji między nimi. Demokratyzacja pokomunistyczna oznacza m.in. uzyskanie przez parlament pozycji autonomicznego aktora polityki. Osiągnięcie tego efektu wymaga nie tylko profesjonalizacji parlamentu, zmian w jego strukturze organizacyjnej czy okrzepnięcia roli frakcji parlamentarnych, lecz także ograniczenia dążeń władzy wykonawczej do uczynienia z parlamentu „maszyny do głosowania”. W początkowym okresie transformacji autonomia parlamentu uległa znacznemu rozszerzeniu. Stał się on rzeczywistym podmiotem decyzji politycznych o znacznym ciężarze gatunkowym. Wprowadzono istotne gwarancje jego niezależności od egzekutywy. Niemniej jednak w miarę upływu czasu poziom autonomii, a co za tym idzie, mocy sprawczej parlamentu ulega obniżeniu. Wzrasta jego zależność od rządu i prezydenta, a także od partii politycznych. Czynnikiem ograniczającym swobodę działania parlamentu jest też europeizacja polityki. Parlament w coraz większym stopniu staje się miejscem ratyfikacji decyzji podejmowanych przez innych aktorów.

EN

The transition from communism to democracy is followed by the transformation of main political institutions. Postcommunist democratization means, among others, the metamorphosis of a “rubber stamp” parliament into a real political actor. It requires the professionalization of MPs (reduction of the number of novices), changes in internal organization, and strengthening of political parliamentary groups, as well as the limitation of the power of the executive. This paper shows that in the initial period of political transformation, the autonomy of the parliament was expanded so that it became a real decision maker, creating the framework of the new political system. In time, the level of autonomy and of political capacity has decreased. The dependence on the executive and on political parties has grown. The Europeanization of the politics has also been the factor limiting its freedom to act independently. As a result, the parliament has returned to the role of the body that ratifies the decisions made by other actors.

Keywords

PL

parlament; egzekutywa; aktor polityczny; autonomia polityczna

EN

parliament; executive; political actor; political autonomy

• Publisher: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
• Journal: Zarządzanie Publiczne / Public Governance
• Year: 2014
• Issue: 3(29)
• Pages: 115-124

Contributors

author

Antoszewski Andrzej

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Ágh A. (1995). „The experiences of the fi rst democratic parliaments In East Central Europe”, Communist and Post-Communist Studies, t. 28, nr 2, s. 203-205.
• Antoszewski A. (2014). „Rządzący a opozycja parlamentarna po 2007 roku”, w: D. Plecka (red.), Demokracja w Polsce po 2007 roku. Katowice: Towarzystwo Inicjatyw Naukowych.
• Blondel J. (1995). Comparative Government. An Introduction. London: Prentice Hall.
• Brunclik M. (2013). „Problem of early elections and dissolution power in the Czech Republic”, Communist and Post-Communist Studies, t. 46, nr 2, s. 223-225.
• Chaisty P., Schleiter P. (2002). „Productive but not valued: The Russian State Duma, 1994-2002”, Europe-Asia Studies, t. 54, nr 5, s. 702.
• Crowther W. (2011). „Second decade, second chance? Parliament politics and democratic aspirations in Russia, Ukraine and Moldova”, Journal of
• Legislative Studies, t. 17, nr 2.
• Czajowski A. (2013). Decydowanie w polityce. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Atla2.
• Dziemidok-Olszewska B. (2003). Instytucja prezydenta w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Dziemidok-Olszewska B. (2012). „Odpowie działność głowy państwa i rządu we współczesnych państwach europejskich”. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Ganev V. (2014). „The legacies of 1989: Bulgaria’s year of civic anger”, Journal of Democracy, t. 25, nr 1, s. 33-45.
• Gel’man V. (2006). „From ‘feckless pluralism’ to ‘ do minant power politics’? Th e transformation of Russia’s party system”, Democratization, t. 13, nr 4, s. 546.
• Górecki D., Matonis R. (2004). „Odpowiedzialność konstytucyjna Prezydenta Republiki Litewskiej Ro landasa Paksasa”, Przegląd Sejmowy, t. XII, t. 4, nr 63, s. 41-54.
• Granat M. (2000). „Federacja Rosyjska” w: E. Gdulewicz (red.), Ustroje państw współczesnych, t. 2. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Haran O. (2011). „From Viktor to Viktor: Democracy and authoritarianism in Ukraine, Demokratizatsiya, t. 19, nr 2, s. 93-110.
• Hays S. (1994). „Structure and agency and the sticky problem of culture”, Sociological Theory, t. 12, nr 1, s. 62.
• Ilonszki G. (2007). „From minimal to subordinate: A final verdict Th e Hungarian Parliament, 1990-2002”, Journal of Legislative Studies, t. 13, nr 1.
• Jabłoński A. (2006). „Podmiot i struktura jako problem w analizie politologicznej”, w: M. Cichosz, K. Zamorska (red.), Politologia w Polsce. Stan badań i perspektywy. Wrocław: Wydawnictwo Profi l.
• Kopecký P. (2004). „Power to the executive! The changing executive-legislative relations in Eastern Europe”, Th e Journal of Legislative Studies, t. 10, nr 2/3.
• Kopecký P., Spirova M. (2009). „Parliamentary opposition in post-communist democracies power of the powerless”, Th e Journal of Legislative Studies, t. 14, nr 1/2, s. 133-159.
• Linz J. (2005). „Wady systemu prezydenckiego”, w: P. Śpiewak (red.), Przyszłość demokracji. Wybór tekstów. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Mansfeldová Z. (2011). „Centyral European parliaments over two decades – Diminishing stability? Parliaments in Czech Republic, Hungary, Poland, and Slovenia”, Journal of Legislative Studies, t. 17, nr 2, s. 129.
• Marszałek-Kawa J. (2014). „Parlamenty i parlamentarzyści z państw postkomunistycznych w ujęciu komparatystycznym”, w: J. Marszałek-Kawa,
• A. Chodurski (red.), Wielowymiarowość polityki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Marszałek-Kawa J. (2012). Pozycja ustrojowa i funkcje Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej po akcesji do Unii Europejskiej. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA.
• Mishler W., Rose R. (1994). „Support for parliaments and regimes in the transition toward democracy in Eastern Europe”, Legislative Studies Quarterly, t. XIX, nr 1, s. 6.
• Norton P., Olson D. (2007). „Post-communist and post-soviet parliaments. Divergent paths from transition”, The Journal of Legislative Studies, t. 14, nr 1.
• Olson D. (1998). Demokratyczne instytucje legislacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Olson D., Ilonszki G. (2011). „Two decades of divergent post-communist parliamentary development”, The Journal of Legislative Studies, t. 17, nr 2.
• Palonen E. (2009). „Political polarisation and populism in contemporary Hungary”, Parliamentary Affairs, t. 62, nr 2, s. 318-334.
• Remington F. (2007). „Th e Russian Federal Assembly, 1994-2004”, Th e Journal of Legislative Studies, t. 13, nr 1, s. 138.
• Rydlewski G. (2011). „Decydowanie w przestrzeni publicznej”, w: G. Rydlewski (red.), Decydowanie publiczne. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
• Sieberer U. (2011). „The institutional power of Western European parliaments: A multidimensional analysis”, West European Politics, t. 34, nr 3, s. 732, 735.
• Szymanek J. (2012). „Parlamentarny proces podejmowania decyzji. Analiza politologiczna”, Przegląd Sejmowy, nr 3(110), s. 20-34.
• Szymanek J. (2013). Reprezentacja i mandat parlamentarny. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Zieliński E. (2006). „Rząd Federacji Rosyjskiej”, w: E. Zieliński, J. Zieliński (red.), Rządy w państwach Europy, t. 3. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
• Zubek R. (2011). „Negative agenda control and executive-legislative relations in East Central Europe, 1997-2008”, Th e Journal of Legislative Studies, t. 17, nr 2, s. 172-192.

Identifiers

DOI

10.7366/1898352932911