Najnowsze metodologie badawcze w lingwistyce kontaktu i automatyczna ekscerpcja anglicyzmów

• Authors: Witalisz Alicja

Title variants

Latest research methodologies in contact linguistics and automatic excerption of Anglicisms

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przybliża najnowsze metodologie badawcze stosowane w analizie i opisie obcych zapożyczeń językowych, takie jak badania oparte na uzusie i eksperymentalne, jak też badania korpusowe, włączające automatyczną identyfikację i ekscerpcję niezasymilowanych zapożyczeń właściwych. Pierwsze dwa typy analizy są odpowiedzią na nowe w lingwistyce kontaktu spojrzenie na proces zapożyczania jako akt społeczny, w którym główną rolę, często świadomą, pełnią użytkownicy języka biorcy oraz ich potrzeby nominatywne i ekspresywne. Badanie tych potrzeb jest także możliwe dzięki obszernym korpusom elektronicznym, wyposażonym w najnowsze narzędzia przetwarzania danych językowych, umożliwiających analizę zapożyczeń w autentycznych kontekstach. Przedstawione metodologie, czerpiące z onomazjologiczno-kognitywnych założeń teoretycznych w badaniu zapożyczeń oraz przyjmujące perspektywę socjopragmatyczną, pozwalają analizować te obszary, które w studiach strukturalno-systemowych były pomijane bądź niemożliwe do zbadania.

The paper presents the newest research methodologies used in the analysis and description of foreign lexical loans, such as the usage-based approach, experimental set-ups, as well as corpus-assisted research that includes automatic identification and excerption of unassimilated loanwords. The usage-based approach and experimental design spring from the revised perception of linguistic borrowing in contact linguistics, seen now as a social act, in which the recipient language speakers play the main role by fulfilling their nominal and expressive needs through conscious lexical choices. This type of research is also possible due to large electronic corpora equipped with the latest data processing tools that enable the analysis of borrowed material in authentic contexts. Rooted in the onomasiological-cognitive theoretical background and assuming a socio-pragmatic perspective, the presented methodologies allow for the analysis of those areas within linguistic borrowing that in structural and systemic research were neglected or unanalysable.

Keywords

PL

lingwistyka kontaktu; podejście oparte na uzusie; badania eksperymentalne; automatyczna identyfikacja zapożyczeń; korpus

EN

contact linguistics; usage-based approach; experimental design; automatic identification of loanwords; corpus

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2022
• Volume: 102
• Issue: 2
• Pages: 5-22

Contributors

author

Witalisz Alicja

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

References

• AHD: The American Heritage Dictionary (online: https://www.ahdictionary.com/).
• Álvarez Mellado E. 2020: Lázaro. An extractor of emergent anglicisms in Spanish newswire, praca magisterska, Brandeis University (online: https://hdl.handle.net/10192/37532, dostęp: 23 listopada 2021).
• Álvarez Mellado E. 2021: Extracting English lexical borrowings from Spanish newswire, „Proceedings of the Society for Computation in Linguistics”, no. 4, artykuł 41 (online: https://doi.org/10.7275/vegb-z188, dostęp: 23 listopada 2021).
• Andersen G. 2012: Semi-automatic approaches to anglicism detection in Norwegian corpus data, [w:] C. Furiassi, V. Pulcini, F. Rodríguez González (red.), The anglicization of European lexis, John Benjamins, Amsterdam–Philadelphia, s. 111–130.
• Andersen G. 2019: Phraseology in a cross-linguistic perspective. Introducing the diachronic-contrastive corpus method, „Studies in Variation, Contacts and Change in English (VARIENG)”, vol. 20 (online: https://varieng.helsinki.fi/series/volumes/20/andersen/, dostęp: 23 listopada 2021).
• Andersen G., Furiassi C., Mišić Ilić B. 2017: The pragmatic turn in studies of linguistic borrowing, „Journal of Pragmatics”, vol. 113, s. 71–76.
• Backus A. 2001: The role of semantic specificity in insertional codeswitching. Evidence from Dutch Turkish, [w:] R. Jacobson (red.), Codeswitching worldwide II, Mouton de Gruyter, Berlin–New York, s. 125–154.
• Backus A. 2014: A usage-based approach to borrowability, [w:] E. Zenner, G. Kristiansen (red.), New perspectives on lexical borrowing. Onomasiological, methodological and phraseological innovations, De Gruyter, Boston–Berlin, s. 19–39.
• Bańko M., Witalisz A., Hansen K. 2021: Linguistic purism and loanword adaptation techniques. The case of Polish, „Language Awareness” (online: https://doi.org/10.1080/09658416.2021.1990306, dostęp: 23 listopada 2021).
• Blank A. 2003: Words and concepts in time. Towards diachronic cognitive onomasiology, [w:] R. Eckardt, K. von Heusinger, C. Schwarze (red.), Words in time. Diachronic semantics from different points of view, Mouton de Gruyter, Berlin–New York, s. 37–65.
• Brown Corpus (online: http://korpus.uib.no/icame/brown/bcm.html).
• Brzeziński J., Stachowski R. 1981: Zastosowanie analizy wariancji w eksperymentalnych badaniach psychologicznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Callies M., Onysko A., Ogiermann E. 2012: Investigating gender variation of English loanwords in German, [w:] C. Furiassi, V. Pulcini, F. Rodríguez González (red.), The anglicization of European lexis, John Benjamins, Amsterdam–Philadelphia, s. 65–89.
• Calude A.S., Miller S., Pagel M. 2020: Modelling loanword success – a sociolinguistic quantitative study of Māori loanwords in New Zealand English, „Corpus Linguistics and Linguistic Theory”, vol. 16(1), s. 29–66 (online: https://doi.org/10.1515/cllt-2017-0010, dostęp: 23 listopada 2021).
• Clyne M. 1972: Perspectives on language contact, Hawthorn, Melbourne.
• Crombez Y., Ghyselen A.-S., Winter-Froemel E., Zenner E. 2021: Babysit or kinderoppas? A socio-pragmatic analysis of lexical choice between English loans and heritage alternatives, referat przedstawiony podczas konferencji Languages in Contact in Times of Globalization 5, 9 września 2021 (przyjęty do druku w „Linguistics”).
• Cronbach L.J. 1951: Coefficient alpha and the internal structure of tests, „Psychometrika”, vol. 16(3), s. 297–334.
• Danieluk B. 2010: Zastosowanie regresji logistycznej w badaniach eksperymentalnych, „Psychologia Społeczna”, t. 5, nr 2–3(14), s. 199–216.
• Đurčević J., Kostić N. 2021: Pragmatic functions of anglicisms in the Montenegrin language, „Círculo de lingüística aplicada a la comunicación”, vol. 86, s. 169–183 (online: https://doi.org/10.5209/clac.75500, dostęp: 23 listopada 2021).
• Furiassi C., Hofland K. 2007: The retrieval of false anglicisms in newspaper texts, [w:] R. Facchinetti (red.), Corpus linguistics 25 years on, Rodopi, Amsterdam, s. 347–363.
• Geeraerts D., Kristiansen G., Peirsman Y. (red.) 2010: Advances in cognitive sociolinguistics, Mouton de Gruyter, Berlin–New York.
• Groot de A.M.B. 1992: Determinants of word translation, „Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory and Cognition”, vol. 18(5), s. 1001–1018.
• Grzega J. 2003: Borrowing as a word-finding process in cognitive historical onomasiology, „Onomasiology Online”, vol. 4, s. 22–42 (online: https://www1.ku.de/SLF/EngluVglSW/grzega1032.pdf, dostęp: 24 listopada 2021).
• Hansen K., Wypych M., Bańko M., Bilewicz M. 2018: Psychological determinants of linguistic purism. National identification, conservatism, and attitudes to loanwords, „Journal of Language and Social Psychology”, vol. 3, s. 365–375 (online: https://doi.org/10.1177/0261927X17737810, dostęp: 23 listopada 2021).
• Haspelmath M. 2009: Lexical borrowing. Concepts and issues, [w:] M. Haspelmath, U. Tadmor (red.), Loanwords in the world’s languages. A comparative handbook, De Gruyter, Berlin–New York, s. 35–54.
• Haugen E. 1950: The analysis of linguistic borrowing, „Language”, vol. 26(2), s. 210–231.
• Hilpert M., Gries S.T. 2009: Assessing frequency changes in multistage diachronic corpora. Applications for historical corpus linguistics and the study of language acquisition, „Literary and Linguistic Computing”, vol. 24(4), s. 385–401 (online: https://doi.org/10.1093/llc/fqn012, dostęp: 23 listopada 2021).
• Hock H.H. 1986: Principles of historical linguistics, Mouton de Gruyter, Berlin–New York.
• iWeb: The 14 billion Word Web Corpus (online: https://www.english-corpora.org/iweb/).
• Jespersen O. 1905: Growth and structure of the English language, Doubleday, Garden City, NY.
• Jespersen O. 1909–1949: A modern English grammar on historical principles, Routledge, London–New York.
• Juul A., Nielsen H.F., Nielsen J.E. (red.) 1995: A linguist’s life. An English translation of Otto Jespersen’s autobiography with notes, photos and a bibliography, Odense University Press, Odense.
• Kachru B. 1994: Englishization and contact linguistics, „World Englishes”, vol. 13(2), s. 135–154.
• Koch P. 2001: Bedeutungswandel und Bezeichnungswandel: Von der kognitiven Semasiologie zur kognitiven Onomasiologie, „Zeitschrift für Literaturwissenschaft und Linguistik”, No. 121, s. 7–36.
• Kučera H., Francis W.N. 1967: Computational analysis of present-day American English, Brown University Press, Providence, R.I.
• Lindquist H. 2009: Corpus linguistics and the description of English, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Losnegaard G.S., Lyse G.I. 2012: A data-driven approach to anglicism identification in Norwegian, [w:] G. Andersen (red.), Exploring newspaper language. Using the web to create and investigate a large corpus of modern Norwegian, John Benjamins, Amsterdam–Philadelphia, s. 131–154.
• Mańczak-Wohlfeld E., Witalisz A. 2019: Anglicisms in the National Corpus of Polish. Assets and limitations of corpus tools, „Studies in Polish Linguistics”, vol. 14(4), s. 171–190 (online: https://www.ejournals.eu/SPL/2019/Issue-4/art/15131/, dostęp: 23 listopada 2021).
• Meurs van F., Hornikx J., Bossenbroek G. 2014: English loanwords and their counterparts in Dutch job advertisements. An experimental study in association overlap, [w:] E. Zenner, G. Kristiansen (red.), New perspectives on lexical borrowing. Onomasiological, methodological and phraseological innovations, De Gruyter, Boston–Berlin, s. 171–190.
• Monco: Korpus monitorujący Monco (online: http://monco.frazeo.pl).
• NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego (online: http://nkjp.pl).
• Onysko A., Winter-Froemel E. 2011: Necessary loans – luxury loans? Exploring the pragmatic dimension of borrowing, „Journal of Pragmatics”, vol. 43, s. 1550–1567 (online: https://doi.org/10.1016/j.pragma.2010.12.004, dostęp: 23 listopada 2021).
• Renouf A. 2007: Corpus development 25 years on. From super-corpus to cyber-corpus, [w:] R. Facchinetti (red.), Corpus linguistics 25 years on, Rodopi, Amsterdam, s. 27–49.
• Rohde A., Stefanowitsch A., Kemmer S. 2000: Loanwords in a usage-based model, „Series B: Applied and Interdisciplinary Papers”, vol. 296, s. 1–14, Essen: LAUD (online: file:///C:/Users/Komputer/AppData/Local/Temp/B296.pdf, dostęp: 13 listopada 2021).
• Rothe A. 2014: On the variation of gender in nominal language mixings, [w:] E. Zenner, G. Kristiansen (red.), New perspectives on lexical borrowing. Onomasiological, methodological and phraseological innovations, De Gruyter, Boston–Berlin, s. 191–223.
• Sandøy H. 2014: Linguistic globalization. Experiences from the Nordic laboratory, [w:] E. Zenner, G. Kristiansen (red.), New perspectives on lexical borrowing. Onomasiological, methodological and phraseological innovations, De Gruyter, Boston–Berlin, s. 225–249.
• Schmid H.-J. 2007: Entrenchment, salience, and basic levels, [w:] D. Geeraerts, H. Cuyckens (red.), The Oxford handbook of cognitive linguistics, Oxford University Press, Oxford, s. 117–138.
• Sergios J. 2017: Using distributional semantics in loanword research. A concept-based approach to quantifying semantic specificity of anglicisms in Spanish, „International Journal of Bilingualism”, vol. 21(5), s. 521–540 (online: https://doi.org/10.1177/1367006916635836, dostęp: 23 listopada 2021).
• Sergios J. 2020: Using automated methods to explore the social stratification of anglicisms in Spanish, „Corpus Linguistics and Linguistic Theory” (online: https://doi.org/10.1515/cllt-2019-0052, dostęp: 23 listopada 2021).
• Soares da Silva A. 2014: Measuring and comparing the use and success of loanwords in Portugal and Brazil. A corpus-based and concept-based sociolectometrical approach, [w:] E. Zenner, G. Kristiansen (red.), New perspectives on lexical borrowing. Onomasiological, methodological and phraseological innovations, De Gruyter, Boston–Berlin, s. 101–141.
• Wilcoxon F. 1945: Individual comparisons by ranking methods, „Biometrics”, vol. 1(6), s. 80–83 (online: https://doi.org/10.2307/3001968, dostęp: 23 listopada 2021).
• Winter-Froemel E. 2014: Formal variance and semantic changes in borrowing. Integrating semasiology and onomasiology, [w:] E. Zenner, G. Kristiansen (red.), New perspectives on lexical borrowing. Onomasiological, methodological and phraseological innovations, De Gruyter, Boston–Berlin, s. 65–100.
• Winter-Froemel E. 2019: Reanalysis in language contact. Perceptive ambiguity, salience, and catachrestic reinterpretation, [w:] E. Zenner, A. Backus, E. Winter-Froemel (red.), Cognitive contact linguistics. Placing usage, meaning and mind at the core of contact-induced variation and change, Mounton de Gruyter, Berlin–Boston, s. 81–126.
• Winter-Froemel E., Onysko A., Calude A. 2012: Why some non-catachrestic borrowings are more successful than others. A case study of English loans in German, [w:] A. Koll-Stobbe, S. Knospe (red.), Language contact around the globe, Peter Lang, Frankfurt am Main, s. 119–144.
• Witalisz A. 2015: English loan translations in Polish. Word-formation patterns, lexicalization, idiomaticity and institutionalization, Peter Lang, Frankfurt am Main.
• Witalisz A. 2020: Formal variance in Polish adjectival anglicisms, [w:] M. Szczyrbak, A. Tereszkiewicz (red.), Languages in contact and contrast. A Festschrift for Professor Elżbieta Mańczak-Wohlfeld on the occasion of Her 70th birthday, Jagiellonian University Press, Kraków, s. 551–569.
• Witalisz A. 2021: Ewolucja badań nad wynikami kontaktu językowego w czasie i przestrzeni: wybrane zagadnienia, [w:] P. Stalmaszczyk (red.), Język(i) w czasie i przestrzeni, „Łódzkie Studia z Językoznawstwa Angielskiego i Ogólnego”, nr 12, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 159–186.
• Zenner E., Backus A., Winter-Froemel E. 2019: Introduction. Placing usage, meaning and mind at the core of contact-induced variation and change, [w:] E. Zenner, A. Backus, E. Winter-Froemel (red.), Cognitive contact linguistics. Placing usage, meaning and mind at the core of contact-induced variation and change, Mounton de Gruyter, Berlin–Boston, s. 1–20.
• Zenner E., Speelman D., Geeraerts D. 2012: Cognitive sociolinguistics meets loanword research. Measuring variation in the success of anglicisms in Dutch, „Cognitive Linguistics”, vol. 23(4), s. 749–792 (online: https://doi.org/10.1515/cog-2012-0023, dostęp: 23 listopada 2021).
• Zenner E., Speelman D., Geeraerts D. 2014: Core vocabulary, borrowability and entrenchment. A usage-based onomasiological approach, „Diachronica”, vol. 31(1), s. 74–105 (online: https://doi.org/10.1075/dia.31.1.03zen, dostęp: 23 listopada 2021).

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.31286/JP.01013