Sytuacja życiowa osób niepełnosprawnych mieszkających w Polsce i czynniki ją determinujące

• Authors: Marta Papiernik

Title variants

EN

Life situation of the disabled living in Poland and its determinants

Abstracts

PL

W artykule omówiona jest sytuacja życiowa osób niepełnosprawnych żyjących w Polsce. Mnogość definicji niepełnosprawności obrazuje złożoność zjawiska i wielość spojrzeń na źródło i jego konsekwencje. Stopniowe zmiany jakie zachodzą w odbiorze osób z ograniczoną sprawnością przez otoczenie, ukazują różne modele postrzegania niepełnosprawności. Na sytuację osób niepełnosprawnych wpływ mają między innymi: prawo (regulujące kwestie ich edukacji i zatrudnienia), bariery jakich doświadczają, postawy otoczenia, możliwości podjęcia pracy na otwartym rynku pracy. Ważnym czynnikiem tworzącym opinie na temat osób nie w pełni sprawnych są media. Mogą one podtrzymywać zakorzenione stereotypy bądź je zwalczać. Nie można jednak zapomnieć, że ponieważ na sytuację osób niepełnosprawnych wpływają czynniki: polityczne, ekonomiczne, gospodarcze, wreszcie społeczno-kulturowe, jej zmiana wymaga czasu, zrozumienia potrzeb osób z niepełnosprawnością oraz aktywności samych zainteresowanych.

EN

This article contains a description of the life situation of the disabled living in Poland. Multitude of definitions of the word “disability” proves complexity of this phenomenon and plurality of angles on its source and consequences. Gradual changes in environment’s reception of the disabled present different models of perceiving disability. There are various factors having an influence on disabled people’s situation, among others the law regulating conditions of their education and employment, barriers present in their lives, attitudes of people around them and their opportunities to pursue employment on the open job market. The media are a very powerful source of opinions about the disabled. They may sustain the deeply-rooted stereotypes or help to overcome them. However, one cannot forget that because political, economical, social and cultural factors affect the situation of the disabled simultaneously, its change requires time and understanding of disabled people’s needs as well as the participation of the disabled themselves.

Keywords

PL

niepełnosprawność; prawo pracy; modele niepełnosprawności; naukowe zainteresowanie niepełnosprawnością; edukacja i zatrudnienie osób z niepełnosprawnością; stereotypy i uprzedzenia, bariery; praktyki dyskryminacyjne; defaworyzacja

EN

Disability; labour law; models of disability; scientific interest in disability; education and employment of the disabled; stereotypes and prejudices; barriers; discrimination habits; marginalization

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2011
• Issue: 1

Dates

published

2011

Contributors

author

Marta Papiernik

References

• Bibliografia
• Barnes C., Disabling of Disabled People, British Counsil of Organizations of Disabled People and Ryburn Publishing Limited, Halifax 1992.
• Campbell J., Oliver M., Disability Politics, London 1996.
• Dryżałowska G., Niepełnosprawność, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 3, Warszawa 2003.
• Dykcik W., Pedagogika specjalna, Poznań 1998.
• Dykcik W., Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauki, [w:] Dykcik W. (red.), Pedagogika specjalna, Poznań 2001.
• Gajdzica Z., Klinik A. (red.), Wątki zaniedbane, zaniechane, nieobecne w procesie edukacji i wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych, Katowice 2004.
• Hulek A. (red.), Edukacja osób niepełnosprawnych, Warszawa 1993.
• Kilian M., Niepełnosprawni w społeczeństwie, „Polityka Społeczna” 2007, nr 11- 12.
• Kirenko J., Indywidualna i społeczna percepcja niepełnosprawności, Lublin 2007.
• Kleszczewska-Pyra E., Edukacja osób niepełnosprawnych przez życie we wspólnocie, [w:] Hulek A. (red.), Edukacja osób niepełnosprawnych, Warszawa 1993.
• Kowalik S., Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Warszawa 1996.
• Kubów A., Wawrzak- Chodaczek M., Wojtaś J., Zarzeczny J., Badanie mobilności edukacyjno zawodowej osób niepełnosprawnych w województwie dolnośląskim, Legnica 2008.
• Majewski T., Biopsychospołeczna koncepcja niepełnosprawności, „Szkoła Specjalna” 1999, nr 3.
• Majewski T., Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych, Warszawa 1995.
• Mazur M., Ja też mogę pomagać – o potrzebie budowania wolontariatu wśród osób niepełnosprawnych, [w:] Śliwiak J. (red.), Psychospołeczne problemy zatrudnienia osób niepełnosprawnych, Lublin 2007.
• Mihilewicz S., Niepełnosprawność obszarem społecznej stereotypizacji i uprzedzeń, [w:] Wielokulturowość - Międzykulturowość - obszarami edukacyjnych odniesień, Szerląg A. (red.), Kraków 2005.
• Nowa A., Syrek E., Społeczno-socjalne aspekty marginalizacji chorych i niepełnosprawnych w społeczeństwie ryzyka, [w:] K. Marzec-Holka, Marginalizacja w problematyce pedagogiki społecznej i praktyce pracy socjalnej, Bydgoszcz 2005.
• Nowak A., Bezrobocie wśród niepełnosprawnych, Katowice 2002.
• Ochoczenko H., Paszkowicz M. (red.), Potrzeby osób niepełnosprawnych w warunkach globalnych przemian społeczno-gospodarczych, Kraków 2006.
• Paszkowicz M., Wybrane aspekty funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami, Zielona Góra 2009.
• Rysz-Kowalczyk B. (red.), Leksykon polityki społecznej, Warszawa 2002.
• Uchwała Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dn. 1. sierpnia 1997 r. - Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (M. P. 1997 r., Nr 50, poz. 475).
• Zasępa E., Czabała Cz., Starzomska M., Postawy wobec niepełnosprawności i osób niepełnosprawnych, „ Człowiek - Niepełnosprawność – Społeczeństwo” 2005, nr 1.
• Zielak A., Niepełnosprawni w świecie Internetu, Warszawa 2005.
• Netografia
• http://www.rnid.org.uk, 20.11.2010.
• www.legeo.pl/prawo/dziennik-ustaw-2004/256/2572, 19.11.2010.

Identifiers

ISSN

2084-1426