Przeobrażenia demograficzne ośrodków miejskich Ponidzia w latach 1990–2010

• Authors: Artur Zieliński , Krzysztof Czerwiński

Title variants

Demographic growth of towns in the Ponidzie region

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ponidzie to potoczna nazwa obszaru obejmującego środkową i dolną część dorzecza Nidy. Pod względem fizyczno-geograficznym teren ten leży w Niecce Nidziańskiej, a administracyjnie położony jest w południowej części województwa świętokrzyskiego. Na opisywanym obszarze istnieją wyłącznie małe miasta, wśród których demograficznie dominuje Busko-Zdrój liczące 16,7 tys. mieszkańców. Drugim pod względem liczby mieszkańców jest Pińczów (11,3 tys. mieszk.). Ponadto status miasta powiatowego posiada Kazimierza Wielka, licząca jedynie 5,5 tys. mieszk. Pozostałymi ośrodkami miejskimi są: Chmielnik, Skalbmierz i Działoszyce. Wielowiekową historię osadnictwa na opisywanym terenie determinowały sprzyjające rozwojowi rolnictwa warunki środowiska przyrodniczego. Ponadto ważnym czynnikiem miastotwórczym na Ponidziu było wielowiekowe funkcjonowanie ważnych gospodarczo szlaków handlowych. W analizowanym okresie w demografii miast Ponidzia bardzo wyraźnie zaznaczają się tendencje negatywne. Zaobserwowano m.in. ujemne saldo migracji, spadek liczby mieszkańców oraz starzenie się ludności. Stwierdzono, iż nasilenie tych zjawisk przybiera różny przebieg i zależy od następujących czynników: statusu miasta, odmiennie przebiegających procesów restrukturyzacji przemysłu po 1989 r., oraz przeobrażeń społeczno-gospodarczych związanych z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Istotne okazuje się także położenie miast w odniesieniu do współcześnie funkcjonujących szlaków komunikacyjnych, szczególnie o znaczeniu ponadregionalnym.

EN

Ponidzie is a common name for the area comprising the central and lower part of the basin of the Nida River. In physical and geographical terms this area lies in the Nida mBasin and is administratively located in the southern part of the Świętokrzyskie Voivodeship. On the described area there are only small towns among which the demographically dominating one is Busko-Zdrój numbering 16.7 thousands inhabitants. The second most inhabited place is Pińczów (11.3 thousands inhabitants). Moreover, the status of the district town has Kazimierza Wielka numbering only 5.5 thousands inhabitants. Other urban centres are: Chmielnik, Skalbmierz and Działoszyce. Centuries-old history of settlement in the described area was determined by the development of agriculture. In addition, an important town-forming factor on Ponidzie was a number of ancient, economically important, trade routes. In the analysed demographic period negative trends (negative net migration, population decline and population ageing) are clearly visible. It was found that the severity of these events takes a different course and depends on the following actors: the status of the city, industrial restructuring after 1989 and the socio-economic transformations associated with Polish accession to the EU. Also location of cities in relation to the contemporarily operating regional routes seems to be important.

Keywords

PL

Ponidzie; miasta; demografia; migracje; depopulacja; eurosieroctwo

EN

Ponidzie; demographic growth; migration; depopulation; euro-orphanhood

• Publisher: Instytut Rozwoju Miast
• Journal: Problemy Rozwoju Miast
• Year: 2014
• Issue: 3
• Pages: 93- 99

Dates

published

2014-09

Contributors

author

Artur Zieliński

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Geografii

author

Krzysztof Czerwiński

• Samorządowe Gimnazjum nr 1 w Busku-Zdroju

References

• Czerwiński K., Zieliński A., 2013, Rys historyczny Buska-Zdroju w kontekście jego przyrodniczych uwarunkowań, [w:] Łajczak A., Fijałkowska -Mader A., Urban J., Zieliński A. (red.), Georóżnorodność Ponidzia, Wyd. Instytut Geografii UJK w Kielcach.
• Heffner K., 2008, Region migracyjny – migracje zagraniczne jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego, [w:] Zagórowska A. (red.), Perspektywy demograficzne Śląska do 2030 r. Seria: Studia i Monografie, z. 223, Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, Opole.
• Jurecki M., 2004, Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Wyd. Bezdroża, Kraków.
• Kondracki J., 2009, Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa.
• Kwiatek-Sołtys A., 2005, Małe miasta województwa małopolskiego na przełomie XX i XXI wieku, [w:] Heffner K. (red.), Problemy rozwoju małych miast w wymiarze lokalnym i regionalnym, Biuletyn KPZK PAN, z. 220, KPZK PAN, Warszawa.
• Lamprecht M., 2009, Rozwój działalności przemysłowej w małych miastach Polski Środkowej – rys historyczny, [w:] Marszał T. (red.), Funkcja przemysłowa małych miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Łajczak A., Richling A., Urban J., Zieliński A., 2013, Dlaczego Ponidzie?, [w:] Łajczak A., Fijałkowska-Mader A., Urban J., Zieliński A. (red.), Georóżnorodność Ponidzia, Wyd. Instytut Geografii UJK w Kielcach.
• Mularczyk M., 2005, Transformation of urban settlement network in Świętokrzyski region between 1985 and 2002 in the light of G.K. Zip’s theory, [w:] Szabli O. (red.), L’viv scientific school of human geography in national and European dimentions, Department at Ivan Franko National University of L’viv.
• Mularczyk M., 2006, Przemiany społeczno-zawodowe w małych miastach województwa świętokrzyskiego w latach 1995–2004, [w:] Heffner K., Marszał T. (red.), Uwarunkowania rozwoju małych miast, Biuletyn KPZK PAN, z. 226, KPZK PAN, Warszawa.
• Mularczyk M., 2007, Transformation of urban settlement network of Świętokrzyskie Provence against the background of changes of administrative borders, Acta Geographica Universitatis Comenianae, No. 48, Univerzita Komenskeho Bratislava, Bratislava.
• Mularczyk M., 2012, Transformation of size hierarchy in regional urbansystems of Poland. Świętokrzyskie Voivodeship case, [w:] Wierin W.Ł., Dmitruk N.G., Lisicyn K.S. (red.), Gieografija i Gieoekołogija. Problemy Razwitija Bałtijskogo Riegiona, Nowgorodskoje riegionalnoje otdielenije Russkogo gieograficzeskogo obszczestwa, Nowgorodskij gosudarstwiennyj uniwiersitiet imieni Jarosława Mudrogo, Kafiedra gieografii, stranowiedienija i turizma, Wielikij Nowgorod.
• Trzmielewski R., 2011, Ponidzie: mapa turystyczna, Skala 1:75 000. Wyd. Compass, Kraków.
• Zieliński A., Czerwiński K., 2013a, Atrakcyjność turystyczna BuskaZdroju w opinii jego mieszkańców, [w:] Gospodarka turystyczna w regionie, Rynek turystyczny – współczesne trendy, problemy i perspektywy jego rozwoju, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 304.
• Zieliński A., Czerwiński K., 2013b, Ponidzie jako przykład przestrzeni o szerokich możliwościach rozwoju turystyki edukacyjnej, [w:] Gospodarka turystyczna w regionie, Rynek turystyczny – współczesne trendy, problemy i perspektywy jego rozwoju, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 304.
• Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego: http://www. stat.gov.pl/bdl, data dostępu: 11.05.2013.