Zajęcia plastyczne w klasach I–III oparte na metodzie praktycznej działalności uczniów

• Authors: Ewa Piwowarska

Title variants

EN

Arts and Crafts Classes in Years I–III, Based on Methods Featuring Pupils’ Practical Activities

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zaprezentowana w niniejszym artykule problematyka odnosi się do planowania przez nauczycieli zajęć plastycznych w klasach I–III opartych na metodzie praktycznej działalności uczniów. W części teoretycznej krótko przedstawiono koncepcje nauczania przedmiotu, nazywanego na początku rysunkiem, później wychowaniem plastycznym i w końcu plastyką. Wskazano czynniki wpływające na proces aktywizowania twórczości plastycznej uczniów. W postępowaniu badawczym zastosowano w ramach metody sondażu technikę ankiety skierowanej do nauczycieli, aby uzyskać odpowiedź na postawiony główny problem badawczy: jak przebiega we współczesnej szkole, na poziomie edukacji wczesnoszkolnej proces aktywności plastycznej, oparty na metodzie praktycznej działalności uczniów? Pisemne wskazania nauczycieli pozwoliły ustalić wynikające z problemu głównego odpowiedzi dotyczące: częstotliwości realizowanych przez nauczycieli godzin plastyki, typów zajęć plastycznych oraz podejmowanej tematyki, popularności technik plastycznych oraz problemów dostrzeganych przez badaną grupę podczas przygotowania zajęć z wykorzystaniem niektórych technik plastycznych. Analiza prezentowanych wyników pozwala wysunąć wnioski, że uczniowie w ramach aktywności plastycznej w szkole: najczęściej tworzą prace w oparciu o zapamiętane fakty oraz materiał ilustracyjny, natomiast najrzadziej prace plastyczne poobserwacyjne czy też opierające się na bezpośredniej obserwacji przedmiotów; najczęściej realizują treści odwołujące się do wydarzeń realnych, często inspirowanych tekstami literackimi lub muzyką, rzadziej natomiast tworzą prace o tematyce nierealnej (fantastycznej), a najrzadziej treścią ich działalności twórczej jest martwa natura; najczęściej realizują zadania plastyczne w oparciu o techniki rysunkowe i malarskie, a najrzadziej techniki przestrzenne i graficzne. Podsumowując, nauczyciele dostrzegają potrzebę organizowania w szkołach specjalistycznych pracowni plastycznych umożliwiających realizację zróżnicowanych zadań twórczych. Warto zintensyfikować zajęcia, na których jest rozwijany zmysł przestrzenny, tak istotny dla widzenia trzeciego wymiaru. Postuluje się ograniczenie zajęć, na których dzieci korzystają z gotowych wzorców na rzecz działań aktywizujących wyobraźnię uczniów i tworzenie własnych rozwiązań.

EN

The issue to be analysed here concerns teachers’ planning of arts and crafts classes in Years I–III, with specific reference to methods featuring pupils’ practical activities. A theoretical part briefly presents the concepts involved in teaching a subject that was initially defined as drawing, then as arts and crafts education, and finally as arts and crafts classes. It points out the factors that influence the process of stimulating pupils’ artistic activities. The technique used in the course of this study, as determined by the scope and methods of the survey, was a questionnaire directed at teachers. Its aim was to answer the question that had been formulated as the main research problem: What is the process of artistic activity like in contemporary schools at early-school level, when based on methods featuringpupils’ practical activities? Recommendations set down in writing by teachers allowed some answers to be formulated that were relevant to the principal research problem here: the frequency of arts and crafts classes conducted by teachers, the types of class and their subject matter, the popularity of arts and crafts techniques, and the problems noticed by respondents examined while preparing classes using some of those same techniques. Analysis of the findings of the study enables us to then state that pupils, in the context of engaging in arts and crafts activities in school: most frequently create their drawings on the basis of memorized facts and illustrative material, and least frequently create so called after-observation drawings or works based on direct observation of objects; most frequently realize contents that refer to real events, often inspired by literary texts or by music, but rarely create works that concern unreal/ fantasy matters and most rarely pursue stilllife painting as their field of artistic activity: most frequently perform artistic tasks based on drawing and painting techniques, and very rarely use three-dimensional and graphic techniques. It can be concluded that teachers see a need to organize art studios in specialist schools, such as would enable various creative tasks to be performed. It would also be worth increasing and expanding classes aimed at developing pupils’ sense of space, as this is highly important for the perception of three-dimensional forms. There is also a call to limit classes where children use ready-made patterns, and to replace these with activities that stimulate their imaginations and encourage them to invent their own solutions.

Keywords

PL

nauczyciel; uczeń; aktywność; planowanie; plastyka

EN

teacher; child; activity; planning; art education

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2015
• Issue: 3(37)
• Pages: 115-128

Contributors

author

Ewa Piwowarska

References

• Adamek I., Podstawy edukacji wczesnoszkolnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1997.
• Karbowniczek J., Organizacja i planowanie pracy pedagogicznej nauczyciela klas I–III w systemie zintegrowanych, (część I), Wydawnictwo Wszechnicy Świętokrzyskiej, Kielce 2003.
• Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1996.
• Piwowarska E., Techniki przestrzenne w edukacji elementarnej, Wydawnictwo SIM, Warszawa 2014.
• Piwowarska E., Edukacja plastyczna uczniów w polskiej szkole podstawowej XIX–XX wieku, Wydawnictwo WSP, Częstochowa 2003.
• Rau K., Ziętkiewicz E., Jak aktywizować uczniów: „Burza mózgów” i inne techniki w edukacji, Wydawnictwo G&P, Poznań 2002.
• Read H., Wychowanie przez sztukę, Ossolineum, Wrocław 1976.
• Tyszkowa M., Aktywność i działalność dzieci i młodzieży, WSiP, Warszawa 1990.
• Śliwerski B., Myśleć jak pedagog, GWP, Sopot 2010.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 2014 r.
• zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla szkół podstawowych, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, 31 grudnia 2014, poz. 1993.
• Podstawa programowa edukacji wczesnoszkolnej, I etap edukacyjny: klasy I-III. Edukacja wczesnoszkolna. Załącznik 2, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, 18 czerwca 2014, poz. 803.