Poetyckie marzenie Tadeusza Gajcego w konfrontacji z tradycją romantyczną i oceną pokolenia Kolumbów przez Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta

• Authors: Brasse Rafał

Title variants

EN

The poetic dream of Tadeusz Gajcy confronted with the romantic tradition and evaluation of the attitude of the Generation of Columbuses by Czesław Miłosz and Zbigniew Herbert

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Poetyckie marzenie Tadeusza Gajcego było nie tylko środkiem służącym przezwyciężaniu grozy i absurdu czasów, ale też sposobem wyrażania osobistego stosunku do pojęcia śmierci i ofiary – wyrastającego przecież z doświadczeń okupacyjnej codzienności . Temat ten zdominował świadomość twórczą Gajcego i wywarł decydujący wpływ na charakter jego testamentalnego przesłania zawartego w Gromie powszednim . Głównym celem niniejszych refleksji jest próba odnalezienia w poezji Tadeusza Gajcego uzasadnienia dla motywów jego postępowania i wyborów życiowych . W pracy wyróżniłem trzy dopełniające się części . W pierwszej skupiłem się na analizie poetyckich obrazów Gajcego, zwracając uwagę na rolę poetyki marzenia w kształtowaniu postaw etycznych . W drugiej zająłem się obecną w twórczości autora Przed odejściem problematyką ofiary w relacji do męczeńskiej tradycji romantycznej . W części ostatniej, najbardziej obszernej, starałem się skonfrontować poetyckie przesłanie Tadeusza Gajcego z oceną tamtych wydarzeń i postaw przez Czesława Miłosza . W tej części pracy (sygnalnie) uwzględniłem również – jako istotny z perspektywy kontynuacji postawy walecznej – stosunek Zbigniewa Herberta do wyborów życiowych pokolenia Kolumbów .

EN

The poetic dream of Tadeusz Gajcy was not only a means of overcoming the horror and absurdity of the times, but also a way of expressing his personal relationship to the concept of death and sacrifice – growing, after all, out of the experiences of everyday occupation . This subject dominated the creative consciousness of Gajcy and had a decisive influence on the nature of the message contained in his testa - mental Grom powszedni . The main objective of these reflections is an attempt to find the justification of the motives of his conduct and life choices in the poetry of Tadeusz Gajcy . In the work I distinguished three complementary parts . In the first one I focused on the analysis of poetic images of Gajcy, paying attention to the role of poetic dreams in shaping ethical attitudes . In the second I was preoccupied with the problems of the victim in relation to the romantic tradition of martyrdom as present in the works of the author of Przed odejściem . In the last, and the most comprehensive, part I attempted to confront the poetic message of Tadeusz Gajcy with the assessment of those events and attitudes by Czesław Miłosz . In this part of the work I included also – as important from the perspective of the continuation of the brave attitude – the relationship of Zbigniew Herbert to the life choices of the Generation of Columbuses .

Keywords

PL

poetyckie marzenie; Tadeusz Gajcy; romantyczna tradycja; pokolenie Kolumbów; Czesław Miłosz

EN

poetic dream; Tadeusz Gajcy; Romantic tradition; Generation of Columbus; Czesław Miłosz

• Publisher: Instytut Historii Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką
• Year: 2018
• Volume: 12
• Pages: 219-244

Dates

published

2018

Contributors

author

Brasse Rafał

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Baczyński K .K ., Utwory wybrane, Kraków−Wrocław 1986 .
• Baczyński K .K ., Wybór poezji, Lublin 1992 .
• Baczyński K .K ., Wybór poezji, Warszawa 1982 .
• Bachelard G ., Wyobraźnia poetycka, Warszawa 1975 .
• Balcerzan E ., Poezja polska część II 1939-1965, cz . 1, Warszawa 1982 .
• Bartelski L ., Genealogia ocalonych, Kraków–Wrocław 1985 .
• Bereś S ., Cierń konspiracji, [w:] Miłosz i Miłosz, red . A . Fiut, Kraków 2013 .
• Bereś S ., Gajcy. W pierścieniu śmierci, Wołowiec 2016 .
• Bereś S ., Ręka opatrzności. Rozmowy z Czesławem Miłoszem, „Odra” 1997, nr 12 .
• Bereś S ., Uwięziony w śmierci. O twórczości Tadeusza Gajcego, Warszawa 1992 .
• Bojnicki G ., A Nazareńczyk został sam, praca magisterska złożona na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu .
• Bojnicki G ., Pierwsze krople burzy, „Kresy” 2000, nr 41 .
• Fiut A ., Głosy niedosłyszane, „Kwartalnik Artystyczny” 2014, nr 2 .
• Fiut A ., Rozmowy z Czesławem Miłoszem, Kraków 1981 .
• Gajcy T ., Pisma, Kraków 1980 .
• Iwaszkiewicz J ., Notatki 1939–1945, Wrocław 1991 .
• Janicka E ., Andrzej Trzebiński – „nowy jakiś polski Nietzsche”? O trzecim redaktorze „Sztuki i Narodu” w świetle jego dziennika oraz polemik z Czesławem Miłoszem, „Teksty Drugie” 2001 .
• Karwowska M ., Antropologia wyobraźni twórczej w badaniach literackich. Świat wyobrażony Brunona Schulza, Łódź 2015 .
• Łukasiewicz J ., Oko poematu, Wrocław 1992 .
• Miłosz Cz ., Refleksje warszawskie, Komentarz, „Teksty Drugie” 2001, nr 3–4 .
• Miłosz Cz ., Wiersze 2, Kraków–Wrocław 1984 .
• Maj B ., Biały chłopiec. O poezji Tadeusza Gajcego, Kraków 1992 .
• Marx J ., Dwudziestoletni poeci Warszawy, Warszawa 1994 .
• Mikołajczak M ., Pomiędzy końcem i apokalipsą, Toruń 2013 .
• Ożóg Z ., Romantycy czasu wojny. Liryka Krzysztofa Kamila Baczyńskiego oraz poetów Sztuki i Narodu wobec tradycji romantycznej, Rzeszów 2002 .
• Portrety twórców „Sztuki i Narodu”, red . J . Tomaszkiewicz, Warszawa 1983 .
• Święch J ., Wstęp, [w:] K .K . Baczyński, Wybór poezji, Warszawa 1982 .
• Witkowska A ., Literatura romantyzmu, Warszawa 1989 .