Homososi są wśród nas czy homosos jest w nas? Próba konfrontacji myśli Aleksandra Zinowiewa i Józefa Tischnera o sytuacji człowieka w świecie

• Authors: Inga Mizdrak

Title variants

EN

Homososi Among Us or Homosos Inside Us? Confronting Aleksander Zinowiew's and Józef Tischner's Thoughts on the Condition of Man in the World

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Współczesny spór o naturę człowieka, rozgrywający się na płaszczyźnie etycznej, aksjologicznej, społecznej, religijnej czy kulturowej, w sposób wyraźny jest skontekstualizowany, co oznacza, iż człowiekowi można przyglądać się z bardzo różnych perspektyw, przybliżając się w dookreślaniu jego istoty. Wydaje się, iż ważnym przyczynkiem antropologicznym w ujmowaniu człowieka staje się pojęcie homososa, które w niejednoznaczny i skomplikowany sposób odwołuje się do profilu specyficznego „typu” jednostki, będącej ucieleśnieniem z jednej strony człowieka radzieckiego (sowczłeka), sługi i beneficjenta komunizmu, z drugiej zaś kogoś, kto staje się reprezentantem zjawisk zachodzących we współczesnej kulturze. Projekt „nowego człowieka”, jak go określa Aleksander Zinowiew, oraz „klient komunizmu”, o którym pisze Józef Tischner, nie są tymi samymi określeniami homo sovieticusa, wskazują bowiem na odmienne aspekty ludzkiej natury i odsyłają do różnych zagadnień antropologicznych. Stąd niniejsze rozważania oscylują wokół analityki „ja” homososa, wydobywając zeń to, co zagraża współcześnie człowiekowi. Podstawowym pytaniem analizy staje się kwestia, na ile homosos jest bytem zredukowanym do kontekstu systemu komunistycznego, a na ile można mówić o „etosie” homososa zasymilowanego przez współczesnego człowieka.

EN

The contemporary debate on the nature of man, carried out on the ethical, axiological, social, religious or cultural grounds, is contextualized, which means that a human being can be viewed from many different perspectives, in order to get closer to the true definition. It seems that the definition of homosos, which refers to a particular “type” of individual, a member of the Soviet Union (sowczłek), a servant and a beneficiary of communism, as well as a representative of phenomena occurring in contemporary culture, is an important factor in the description of man. The project of a “new man”, as described by Zinowiew, and the “client of communism”, as described by Tischner, are not the same descriptions of homo sovieticus. They indicate different aspects of human nature and refer to different anthropological ideas. This is the reason why this paper revolves around the analysis of the “I” of the homosos and bringing out the resulting dangers for human beings of today. The basic question is to what extent is homosos an entity reduced to the context of the communist system, or maybe there is a homosos “ethos”, assimilated by the contemporary human.

Keywords

PL

natura ludzka; jednostka; homosos; wolność

EN

human nature; individual; homosos; freedom

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2018
• Volume: 65
• Issue: 11: Katechetyka
• Pages: 191-203

Contributors

author

Inga Mizdrak

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

References

• Augustyniak P., Homo Polacus. Eseje o polskiej duszy, Znak, Kraków 2015.
• Fromm E., Ucieczka od wolności, Czytelnik, Warszawa 2008.
• Kania E., Homo Sovieticus – „Jednowymiarowy klient komunizmu”, czy „fenomen o wielu twarzach?”, „Przegląd Politologiczny” 17(2012), nr 3.
• Nierodka P., Józef Tischner w sporze o społeczną naturę człowieka. Homo sovieticus a Homo solidaritus, „Studia Philosophiae Christianae” 48(2012), 4.
• Stawrowski Z., Solidarność znaczy więź, IMJT, Kraków 2010.
• Suchanek L., Homo sovieticus, świetlana przyszłość, gnijący zachód. Pisarstwo Aleksandra Zinowiewa, Wydawnictwo UJ, Kraków 1999.
• Suchanek L., Człowiek w zaprogramowanym świecie. Antropologiczna wizja Aleksandra Zinowiewa, w: Wizja człowieka i świata w myśli rosyjskiej, red. L. Suchanek, Wydawnictwo UJ, Kraków 1998.
• Tischner J., Etyka solidarności i Homo sovieticus, Znak, Kraków 1992.
• Tischner J., Myślenie w żywiole piękna, Znak, Kraków 2004.
• Tischner J., Niebo w nowych płomieniach, w: W krainie schorowanej wyobraźni, Znak, Kraków 1997.
• Tischner J., Polski kształt dialogu, Editions Spotkania, Paryż 1981.
• Tischner J., Polski młyn, Nasza Przeszłość, Kraków 1991.
• Tischner J., W krainie schorowanej wyobraźni, Znak, Kraków 1997.
• Zinowiew A., Homo sovieticus, Polonia, Londyn 1984.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2018.65.11-12