Rola stereotypu w kształtowaniu polifonicznego uniwersum literackiego i kulturowego na przykładzie oryginału i polskiego przekładu "Mostu na Drinie" Ivo Andricia

• Authors: Czerwiński Maciej

Title variants

HR

Uloga stereotipa u oblikovanju polifonog književnog i kulturnog univerzuma na primjeru originala i poljskog prijevoda "Na Drini ćuprija" Ive Andrića

EN

The role of stereotypes in shaping the polyphonic literary and cultural universe based on the example of the original and Polish translation of Ivo Andric’s novel "The Bridge on the Drina"

• Languages of publication: PL

Abstracts

HR

U članku se analizira pitanje stereotipā koji se javljaju u originalnom tekstu Ive Andrića "Na Drini ćuprija" i u poljskom prijevodu Haline Kalite. Kako je svijet Andrićevog romana smješten u izuzetno hibridno, pogranično tlo, transfer smisla u okvir novog jezika, ovdje: poljskog, mora se realizirati u adaptaciji određenih kulturnih matrica i jezičnih jedinica. U istraživanju se pokušava obratiti pozornost na neprikladnost obaju imaginarija (bosanskohercegovačkog i poljskog) te na prividnu ekvivalenciju leksičkih jedinica, a također i na ulogu različitih čitateljā koji, imajući na raspolaganju vlastite kulturno determinirane predožbe/stereotipe, na drugačije načine pristupaju interpreatiji književnog djela.

EN

In this article, the question of various stereotypes present in the original and Polish translation (translated by Halina Kalita) of Ivo Andric’s novel "The Bridge on the Drina" is taken into consideration. Since the universe of Andric’s book is located in the extraordinarily complex hybrid borderland of Bosnia, the very transfer of semantic sense into the new language, here: the Polish language must be realized within the adaptation of certain cultural matrixes and linguistic items. In this research article, several questions are analyzed: the lack of similarity between the Bosnian and Polish cultural universes, the apparent equivalence of linguistic items, and the role of various readers who — bearing their own cultural imaginations/ stereotypes — interpret the book in different ways.

Keywords

PL

Ivo Andrić; przekład na polski; stereotypy w tłumaczeniu; the imaginary aspect of culture

HR

Ivo Andrić; prijevod na poljski; stereotipi u prijevodu; imaginarij kulture

EN

Ivo Andrić; translation into Polish; stereotypes in translation; the imaginary aspect of culture

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2013
• Volume: 4
• Issue: 1
• Pages: 19-36

Dates

published

2013-07-01

Contributors

author

Czerwiński Maciej

• Instytut Filologii Słowiańskiej, Uniwersytet Jagielloński

References

• Berman, Antoine. „Przekład jako doświadczenie obcego.” Współczesne teorie przekładu. Antologia. Red. Piotr Bukowski, Magda Heydel. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2009. 249—264.
• Czerwiński, Maciej. „Dyskursy i ich porządek w społecznej heteroglosji.” Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 42 (2007). 247—268.
• Czerwiński, Maciej. „Dialog znaków i kodów: między oryginałem a polskim przekładem powieści Miljenko Jergovicia Ruta Tannenbaum”. Przekłady Literatur Słowiańskich 2.1 (2011). 83—105.
• Czerwiński, Maciej. „Kultura jako znakotwórcza przestrzeń spotkania języków.” Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 43 (2008). 217—237.
• Dąbrowska Partyka, Maria. „Ivo Andrić albo paradoksy pogranicza.” Literatura pogranicza, pogranicza literatury. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004.
• Doroszewski, Witold. Elementy leksykologii i semiotyki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970.
• Gajda, Stanisław. „Propozycja systematyki gatunków naukowych.” Akty i gatunki mowy. Red. Jerzy Bartmiński. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004.
• Kamberović, Husnija. „Turci i kmetovi — mit o vlasnicima bosanske zemlje.” Historijski mitovi na Balkanu. Sarajevo: Institut za istoriju u Sarajevu, 2003.
• Kazaz, Enver. „Univerzalnost političkog romana.” Ivo Andrić — 50 godina kasnije. Red. Zdenko Lešić, Ferida Duraković. Sarajevo: Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 2012.
• Lešić, Zdenko. „Pripovjedač Ivo Andrić.” Ivo Andrić — 50 godina kasnije. Red. Zdenko Lešić, Ferida Duraković. Sarajevo: Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 2012. 53—72.
• Lovrenović, Ivan. Bosanski Hrvati. Esej o agoniji jedne evropsko‑orijentalne mikrokulture. Zagreb: Durieux, 2002.
• Małczak, Leszek. „Obraz katolików i muzułmanów w polskich przekładach opowiadania Ivo Andricia U musafirhani”. Przekłady Literatur Słowiańskich 2.1 (2011). 106—121.
• Quasthoff, Uta. „Etnocentryczne przetwarzanie informacji. Ambiwalencja funkcji stereotypów w komunikacji międzykulturowej.” Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne. Red. Janusz Anusiewicz, Jerzy Bartmiński. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1998.
• Wołek-San Sebastian, Katarzyna. „Trzecia kultura” a problemy przekładu nowszej literatury chorwackiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.

Identifiers

ISSN

1899-9417