Wartościowanie człowieka i ludzkiego życia w świecie sztuki. Perspektywa pedagogiki kultury

• Authors: Żardecki Wiesław

Title variants

EN

Attributing value to humans and human life in the world of art. Culture-based education approach

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem zawartej w tym artykule analizy sztuki (w ujęciu ponaddziedzinowym) jest ukazanie jej jako fenomenu kultury duchowej, instrumentu kształtowania wartości ludzkich i kategorii interpretacyjnej ludzkiej egzystencji. Przeprowadzone studia miały dać odpowiedź na pytania, jakie doświadczenie życia, jego sensu i wartości przekazuje nam i proponuje sztuka różnych społeczeństw i różnych kultur. Uwzględnione konteksty uwarunkowań kulturowych pozwoliły z jednej strony na umiejscowienie badanej problematyki w rozważaniach prowadzonych przez znawców danej epoki, z drugiej strony – dokonanie własnej interpretacji. Przyjęto kulturowo-edukacyjną orientację teoretyczno-metodologiczną jako znamienną dla aktualnych tendencji łączenia analizy sztuki z analizą kontekstu kulturowego, który pozwala lepiej zrozumieć człowieka i wartości ludzkiego życia. Podsumowując wyniki analiz, trzeba stwierdzić, że nie ma jednego kryterium wartościowania człowieka i ludzkiego życia, jest ich wiele, podobnie jak wiele jest sposobów ujmowania człowieka i jego wychowania.

EN

The purpose of the analysis provided in the paper (using a transdisciplinary approach) is to present art as a phenomenon stemming from spiritual culture, as an instrument for developing human values and a category for interpreting human existence in different societies and cultures. The study was to answer the question about the experience of life, its meaning and values, conveyed to us and proposed by the art of various societies and different cultures. The context of cultural determinants on the one hand allows to match the examined problem with deliberations of experts in specific epochs, on the other – to provide interpretations of author’s own analyses. In terms of theory and methodology, culture-based education approach was adopted, characteristic for the current trend of combining the analysis of art and its cultural contexts, which gives a better understanding of humans and values prevailing in the human life. To sum up, there is no single criterion for assessing an individual and its human life, there are many, just like there are many ways of recognizing an individual and its behavior.

Keywords

PL

pedagogika kultury; człowiek; kultura; sztuka; wartości

• Publisher: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
• Journal: Przegląd Pedagogiczny
• Year: 2020
• Issue: 1
• Pages: 49-64

Contributors

author

Żardecki Wiesław

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Burckhardt J. (1991). Kultura Odrodzenia we Włoszech. Próba ujęcia. Przeł. M. Kreczkowska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Ciążela A. (2010). Polska pedagogika kultury 1918–1949. Zarys problematyki, zagadnienia, wybrani przedstawiciele. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Citkowska A. (2010). Romantyzm polityczny w Niemczech. Reprezentanci, idee, model. Warszawa: Księgarnia Akademicka.
• Curtius E.R. (1997). Literatura europejska i łacińskie średniowiecze. Przeł. A. Borowski. Kraków: Universitas.
• Dietrich M. (1987). Aktor i publiczność. Przeł. K. Krzemień. W: W kręgu socjologii teatru na świecie. Wybór i opracowanie T. Pyzik, E. Udalska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Dziamski G. (2002). Sztuka u progu XXI wieku. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Eco U. (1994). Sztuka i piękno w średniowieczu. Przeł. M. Zabłocka, M. Olszewski. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Flacelière R. (1985). Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa. Przeł. Z. Bobowicz, J. Targalski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Floryan W. (red.) (1979). Dzieje literatur europejskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Freud Z. (wyd. 2018). Wstęp do psychoanalizy. Przeł. S. Kempnerówna, W. Zaniewicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jaeger W. (2001). Paidea. Formowanie człowieka greckiego. Przeł. H. Bednarek, M. Plezia. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Kostkiewiczowa T. (1994). Oświecenie. Próg naszej współczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
• Nawroczyński B. (1947). Życie duchowe. Zarys filozofii kultury. Kraków–Warszawa: Księgarnia Wydawnicza F. Pieczątkowski i SKA.
• Pascal B. (wyd. 2004). Myśli. Przeł. T. Boy-Żeleński. Warszawa: Zielona Sowa.
• Schiller F. (wyd. 1972). Listy o estetycznym wychowaniu człowieka i inne rozprawy. Przeł. I. Krońska, J. Prokopiuk. Warszawa: Czytelnik.
• Sławińska I. (1996). Okrutna nadzieja w teatrze współczesnym. Akcent, (1), 169.
• Schopenhauer A. (wyd. 2011). Świat jako wola i przedstawienie. Przeł. J. Garewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Starnowski J. (2005). Barok. Bochnia: S.M.S.
• Suchodolski B. (1968). Narodziny nowożytnej filozofii człowieka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Wojnar I. (1984). Sztuka jako „podręcznik życia”. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Wojnar I. (2016). Humanistyczne przesłanki niepokoju. Warszawa: Elipsa.

Identifiers

DOI

10.34767/PP.2020.01.03