Przemiany symboliki wilka w litaraturze dziecięcej

• Authors: Nosek Anna

Title variants

EN

Changes in the symbolism of the wolf in culture and literature for children

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The following article draws the reader’s attention to the symbolism of the wolf in culture and literature for children in a diachronic view. The author depicts significant changes in the image and appraisal of the animal. She has shown that the wolf has gone through a peculiar process of metamorphosis from degradation (it symbolized evil in classic folk fairy tales), to affirmation in contemporary Polish literature for young readers. The character of the wolf, especially in contemporary postmodernist fairy tales, gains new interpretations and a novel positive axiology. The wolf is mainly portrayed as a domesticated dog or a playing child, it is considered a man’s friend, or reflects the primal nature which requires protection and respect (pro-ecological views). Moreover, the texts which place the wolf in the context of contemporary culture, especially consumerism, seem to be equally interesting.

Keywords

PL

symbolika wilka; literatura dla dzieci; baśń

EN

symbolism of the wolf; literature for children; fairy tale

• Publisher: Uniwersytet Pomorski w Słupsku
• Journal: Ars inter Culturas
• Year: 2019
• Volume: 8
• Pages: 53-66

Dates

published

2020-01-10

received

2019-07-25

Contributors

author

Nosek Anna

References

• Baluch, Alicja. Ceremonie literackie, a więc obrazy, zabawy i wzorce w utworach dla dzieci. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne, 1998.
• Bauman, Zygmunt. Konsumowanie życia. Tłum. Monika Wyrwas-Wiśniewska. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2009.
• Bettelheim, Bruno. Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. Tłum. Danuta Danek. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2010.
• Brzechwa, Jan. Bajki samograjki. Warszawa: Czytelnik, 1986.
• Butenko, Bohdan. Krulewna Śnieżka. Warszawa: Nasza Księgarnia, 2008. Carter, Angela. „Towarzystwo wilków”. W eadem, Czarna Wenus. Tłum. Aleksandra Ambros. Warszawa: Czytelnik, 2000.
• Chuchro, Ewa. „Fan fiction – uwagi o twórczości literackiej i kulturze czytelniczej dzieci i młodzieży w sieci”. W Po potopie. Dziecko, książka i biblioteka w XXI wieku. Diagnozy i postulaty, red. Danuta Świerczyńska-Jelonek,
• Grzegorz Leszczyński i Michał Zając, 86-96. Warszawa: SBP, 2008.
• Czajkowski, Antoni. „Baśń o żelaznym wilku”. W Biblioteka Warszawska, t. 1, 78-92. Warszawa: Stanisław Jan Strąbski, 1845.
• Czytanie menażerii: zwierzęta w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej, red. Anna Mik, Patrycja Pokora, Maciej Skowera. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2016.
• Daudet, Alphonse. Le Roman du Chaperon-Rouge. Paris: Michel Levy Freres, 1862. Dudko, Bodan. Wilczek Milczek. Białowieża: Biała Wieża, 2014.
• Dygasiński, Adolf. „Jasiek Ćwieczek”. W idem, Cudowne bajki, 91-110. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”, 1939.
• Gawiński, Antoni. Bajki staroświeckie. Warszawa: M. Arct, 1925.
• Guśniowska, Marta. Smacznego, proszę wilka! Warszawa: Tashka, 2018.
• Jędrzejewska-Wróbel, Roksana. Siedmiu wspaniałych i sześć innych, nie całkiem niezna-nych historii. Warszawa: Wydawnictwo Bajka, 2010. Dostęp 12.08.2019. zaproszenie.operon.pl/download/Trzy_obrotne_swinki.pdf.
• Kamieńska, Anna. Zajęczy pałac. Warszawa: Czytelnik, 1984. Kasdepke, Grzegorz. „Bajka o dobrym człowieku”, Świerszczyk 5 (1997): 9. Kątny, Marek. Przyroda w polskiej prozie dla dzieci i młodzieży. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, 2002.
• Kobielus, Stanisław. Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji: sta-rożytność i średniowiecze. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 2002.
• Konopnicka, Maria. „Piosenka o wilczku”. W eadem, Utwory dla dzieci, 43. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1988.
• Kopaliński, Władysław. Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: PIW, 1996.
• Kopaliński, Władysław. Słownik symboli. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1990.
• Kostecka, Weronika. Baśń postmodernistyczna – przeobrażenia gatunku: intertekstualne gry z tradycją literacką. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2014.
• Kowalski, Piotr. Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie. Wrocław: PWN, 1998.
• Krall, Hanna. Co się stało z naszą bajką. Warszawa: Wydawnictwo Twój Styl, 1994.
• Leszczyński, Grzegorz. Książki pierwsze. Książki ostatnie? Literatura dla dzieci i młodzie-ży wobec wyzwań nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2012.
• Ługowska, Jolanta. „Człowiek i zwierzę w bajce zwierzęcej, magicznej oraz w legendach o życiu świętych”. W Bajka zwierzęca w tradycji ludowej i literackiej, red. Adrian Mianecki, Violetta Wróblewska, 45. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2011.
• Ługowska, Jolanta. „Święty Franciszek i zwierzęta”. W Bestie, żywy inwentarz i bracia mniejsi. Motywy zwierzęce w mitologiach, sztuce i życiu codziennym, red. Piotr Kowalski,
• Katarzyna Łeńska-Bąk, Magdalena Sztandara, 141. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2007.
• Nosek, Anna. W przestrzeniach universum i regio. Wiersze dla dzieci współczesnych pisarzy regionu podlaskiego – interpretacje. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2015.
• Olech, Joanna. Czerwony Kapturek. Warszawa: Jacek Santorski Agencja Wydawnicza, 2005.
• Rojek, Beata. Czerwony Kapturek. Janki: Agencja Wydawnicza Morex, 2017.
• Rzepnikowska, Iwona. „Wilk”. W Polska bajka ludowa. Słownik, red. Violetta Wróblew-ska. Dostęp 12.08.2019. bajka.umk.pl/slownik/lista-hasel/haslo/?id=186. Samojlik, Tomasz. To nie jest las dla starych wilków. Warszawa: Kultura Gniewu, 2016.
• Sieroszewski, Wacław. Bajka o Żelaznym Wilku. Kraków: Spółka Nakładowa „Książka”, 1911.
• Sitniewska, Roksana. „Wilk jako bohater ludowej bajki zwierzęcej”. W Wilki i ludzie. Małe kompendium wilkologii, red. Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska, Emilia Wieczorkowska, 157. Katowice: Grupakulturalna.pl, 2014.
• Skotnicka, Gertruda. „O zwierzyńcu w polskich bajkach i bajeczkach dla dzieci”. W Literacka symbolika zwierząt: praca zbiorowa, red. Anna Martuszewska, 204. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1993.
• Skrobiszewska, Halina. Brzechwa. Warszawa: Agencja Autorska, 1965. „Tak, straszmy dzieci baśniami”. Rzeczpospolita, 4.04.2010. Dostęp 12.08.2019. www.rp. pl/artykul/456562.html.
• Ungeheuer-Gołąb, Alicja. Poezja dzieciństwa, czyli droga ku wrażliwości. Rzeszów: Wydawnictwo WSP w Rzeszowie, 1999. Usenko, Natalia. „Bajka o Trzech Świnkach”. W Usenko, Natalia, Danuta Wawiłow. Wierzbowa 13. Opowieści z Wierzbowej 13, 170. Warszawa: Egmont Polska, 2010.
• Wajrak, Adam. Przewodnik prawdziwych tropicieli. Zima. Warszawa: Agora 2012.
• Wajrak, Adam. Wilki. Warszawa: Agora, 2015.
• Wróblewska, Violetta. „Postać żelaznego wilka w folklorze i literaturze polskiej”. W Wilki i ludzie. Małe kompendium wilkologii, red. Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska, Emilia Wieczorkowska, 186-188. Katowice: Grupakulturalna.pl, 2014.
• Wróblewska, Violetta. „Żelazny wilk”. W Polska bajka ludowa. Słownik, red. Violetta Wróblewska. Dostęp 15.04.2019. bajka.umk.pl/slownik/lista-hasel/haslo/?id=210.