Zdalne kino. Samotność widza wobec zmysłowego charakteru recepcji filmu

• Authors: Demby Łucja

Title variants

EN

Remote Cinema. The Loneliness of the Spectator in Relation to the Sensuous Nature of Film Reception

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorka zwraca uwagę na nowe zjawisko, jakie pojawiło się w czasie epidemii koronawirusa: tzw. zdalne kino. Zastanawia się, pod jakim względem ta nowa sytuacja różni się od zwyczajnego oglądania filmu online. Rozważania te są prowadzone w kontekście wybranych wątków teorii filmu dotyczących dystansu widza wobec filmu i przede wszystkim wobec innych widzów na sali kinowej. Autorka odnosi się do dominującej w ostatnich latach sensuous theory, ale także do wcześniejszych koncepcji teoretycznych (m.in. do teorii psychoanalitycznej), podkreślając, że dzisiejsza refleksja nad filmem jest w nich w dużym stopniu zakorzeniona. W doświadczeniu kina najbardziej interesuje ją paradoksalna samotność widza. Autorka odnosi się także do przykładów filmowych, wśród których na plan pierwszy wysuwa się Ucieczka z kina Wolność (1990) Wojciecha Marczewskiego.

EN

The author draws the reader’s attention to a new phenomenon that emerged during the coronavirus epidemic: “remote cinema”. The author contemplates how this new situation differs from the ordinary experience of watching a film online. These deliberations are set in the context of selected aspects of film theory, regarding the spectator’s distance towards the film and, above all, towards other spectators in the cinema. The author refers to sensuous theory, which has recently become dominant, but also to earlier theoretical concepts (such as psychoanalytic theory); she emphases the fact that present-day film reflection is largely rooted in them. As for the cinema experience, the focus is the paradoxical loneliness of the spectator. The author also refers to some film examples, in particular Escape from the ‘Liberty’ Cinema (1990) by Wojciech Marczewski.

Keywords

PL

teoria filmu; teoria widza filmowego; doświadczenie filmowe; kino zdalne; teoria zmysłowa

EN

film theory; film spectator theory; cinema experience; remote cinema; sensuous theory

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2020
• Issue: 111 Zmysły i afekty
• Pages: 164-178

Contributors

author

Demby Łucja

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Barthes, R. (1993). Wychodząc z kina (tłum. Ł. Demby). W: W. Godzic (red.), Interpretacja dzieła filmowego. Antologia przekładów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Budzik, J. (2012). Dotyk światła. O zmysłowym doznawaniu kina. Katowice: Wydawnictwo FA-art.
• Chareyron, R. (2013). Comprendre par les sens: Pour une rapproche tactile de „L’Apollonide”. Entrelacs. Cinéma et audiovisuel, 10, ss. 1-10. https://doi.org/10.4000/entrelacs.528
• Chateau, D. (2009). Philosophie d’un art moderne: le cinéma. Paris: Éditions L’Harmattan.
• Chyła, W. (1987). Spektakl filmowy: fenomen w stadium rozpoznania. W: J. Trzynadlowski (red.), Estetyka i struktura dzieła filmowego. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Elsaesser T., Hagener M. (2015). Teoria filmu: wprowadzenie przez zmysły (tłum. K. Wojnowski). Kraków: Universitas.
• Grotowski, J. (1972). Święto. Odra, 6, ss. 47-51.
• Gwóźdź, A. (red.) (2013). Pamięć kina. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Hanich, J. (2014). Watching a Film With Others: Towards a Theory of Collective Spectatorship. Screen, 55 (3), ss. 338-359. https://doi.org/10.1093/screen/hju026
• Hanich, J. (2018). The Audience Effect: On the Collective Cinema Experience. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Helman, A. (1994). Sposoby uprawiania teorii filmu. W: A. Gwóźdź (red.), Prędkość i przyjemność. Kielce: Wydawnictwo Szumacher.
• Kowalkowska, J. (2008). Kinoman – miejski człowiek. Kultura Miasta, 2-3, ss. 35-37.
• Koźmińska, A. (2014). Spotkania z filmem w przestrzeni miejskiej na przykładzie nieformalnych publicznych projekcji w Krakowie. Niepublikowana praca magisterska. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Sztuk Audiowizualnych.
• Lubelski, T. (1987). Interpretacja Jungiem podszyta (na przykładzie „Osiem i pół” i innych filmów o samourzeczywistnieniu). W: M. Czerwiński (red.), Interpretacja dzieła. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Malzacher, F. (2015). Jest słowo na takich jak wy: publiczność. Widz jako zły świadek i zły voyeur. W: K. Tórz (red.), Tak jakby nic się nie wydarzyło. Teatr Forced Enterainment. Poznań – Kraków: Fundacja Malta&Ha!art.
• Metz, C. (1977). Le signifiant imaginaire. Psychanalyse et cinéma. Paris: Union Générale d’Editions.
• Moaddab, E. (2014). Audience Embodiment in Haptic Space of Film. European Online Journal of Natural and Social Sciences (Special Issue on Architecture, Urbanism, and Civil Engineering), 3 (4), ss. 55-65. https://pdfs.semanticscholar.org/f371/6846ea4568e74b4c5baeeb07459499df39f2.pdf
• Pallasmaa, J. (2012). Oczy skóry. Architektura i zmysły (tłum. M. Choptiany). Kraków: Fundacja Instytut Architektury.
• Poirier, N. (2018, 31 stycznia). Le spectateur de cinéma. Débordements. http://www.debordements.fr/Le-spectateur-de-cinema
• Rek, J. (1982). Między filmowym analfabetyzmem a kompetencją. Przyczynek do antropologii filmu. W: A. Helman, W. Godzic (red.), Film: tekst i kontekst. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Schefer, J.-L. (1980). L’homme ordinaire du cinema. Paris: Cahiers du Cinéma – Gallimard.
• Stańczyk, M. (2015). Zmysłowa teoria kina. Ekrany, 3-4, ss. 70-75.
• Stańczyk, M. (2020). Ucieleśnione doświadczenie kinowe. „Sensuous theory” i jej krytyczny potencjał. Niepublikowana praca doktorska. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Sztuk Audiowizualnych.
• Wilde, E. (1991). O języku i stylu współczesnej teorii filmu. W: A. Helman (red.), Autor –film – odbiorca. Wrocław: Wiedza o kulturze.
• Zimmer, C. (1977). Procès du spectacle. Essai sur le cinéma et les autres formes de spectacle. Paris: Ed. PUF.