Badania limesu dackiego w okolicach fortu Bologa w latach 2012-2016

• Authors: Rakoczy Jacek

Title variants

EN

Archaeological investigation of the Limes Dacicus in the environs of the Roman fort Bologa, the years 2010-2016

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Położona najdalej na północ od Dunaju Dacia Porolissensis była obszarem bezpośrednio stykającym się ze światem Sarmatów i wschodnich Germanów. Północno-zachodnia granica rzymskiej prowincji Dacji, to jeden z najmniej znanych odcinków rzymskiego limesu. Badane stanowisko może być utożsamiane z starożytnym Resculum/Rucconium, miejscem stacjonowania rzymskich oddziałów wojsk pomocniczych, których zadaniem była straż w położonych w okolicznych górach posterunkach, będących ostatnią nieprzebadaną częścią limesu rzymskiego w Europie. Badania wznowione w 2012 r. pod kierunkiem F. Marcu są kontynuowane od 2014 r. we współpracy Instytutu Archeologii UMK w Toruniu z Narodowym Muzeum Historii Transylwanii w Kluż-Napoce.

Limes Dacicus, a fundamental reflection and study subject for Romanian ancient history and archaeology. The northwestern part of the limes, especially that in the vicinity of the fort at Bologa, is, not by chance, one of the best-known sectors of the Dacian limes. Once archaeological research has been restarted, in 2012, in the fort, and through research projects financed in this field, the authors updated, documented and processed most of the data regarding the subject. On one hand, the commander’s house in the fort reveals a most interesting architectural approach used to erect the intended prototype of a Mediterranean residence, on the other hand, the Roman frontier in the area is a complex system of watchtowers, fortlets and linear fortifications which seem to ensure a rather efficient surveillance and communication in the area.

Keywords

PL

Dacia; limes; praetorium; fort; wieża strażnicza; topografia; armia rzymska

EN

Dacia; limes; praetorium; fort; tower; archaeological topography; Roman army

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Acta Archaeologica Lodziensia
• Year: 2016
• Volume: 62
• Pages: 69-77

Dates

published

2016

Contributors

author

Rakoczy Jacek

• Zakład Archeologii Antycznej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Ardevan R., Zăgreanu R. 2012, Eine römische Inschrift von Jebucu (Sălaj Kreis), „Analele Banatului” S.N. 20, 73-83.
• Baatz D. 1976, Die Wachttürme am Limes, Stuttgart, 1976.
• Baatz D. 2000. Der römische Limes, Berlin.
• Bogdan-Cătăniciu I. 1981. Evolution of the system of defence works in Roman Dacia, Oxford.
• Bogdan-Cătăniciu I. 1991. À propos de civitatesen Dacie, “Ephemeris Napocensis” 1, 59-67.
• Buday A. 1912. Vannak e limes maradványok a Meszesen?, “Dolgozatok Cluj”, 103-118.
• Charlesworth D. 1975. The commandant’s house, House steads, “Archaeologia Aeliana”, series 5, 3, 17-42.
• Cichor ius C, 1896-1900. Die Reliefs der Trajanssäule, Berlin.
• Ciongradi C., Bota E., Voișian V, 2009. Eine Konstitution für die Hilftruppen von Dacia Porolissensis aus dem Jahr 128 n. Chr., “Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik” 170, 207-214.
• Daicoviciu C. 1933-1935. Dacica. În jurul unor probleme din Dacia romană, “Anuarul Institutului de Studii Clasice” 2, 240-256.
• Domaszewski von A. 1893. Zur Geschichte der römischen Provinzialverwaltung.IV. Dacia, “Rheinisches Museum für Philologie”.48, 240-244.
• Donaldson G.H. 1985. Roman Military Signalling on the North British Frontiers, “Archaeologia Aeliana”, series 5. 13, 19-24.
• Dunbabin K. 1991.Triclinium and Stibadium. W: W.J. Slater (ed.), Dining in a Classical Context, Ann Arbor, 121-48.
• Dunbabin K. 1996. Convivial Spaces: Dining and Entertainment in the Roman Villa, “Journal of Roman Archaeology” 9, 66-80.
• Eck W,, Pangerl A. 2011. Drei Konstitutionen im Jahr 123 für Truppen von Dacia Porolissensis unter dem Präsidialprokurator Livius Gratus, “Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik” 176, 234-242
• Ellis S.P. 1995. Classical Reception Rooms in Romano-British Houses, “Britannia” 26, 163-178.
• Ellis S.P. 2000. Roman Housing, London.
• Fabricius E. 1926. Limes. W: Realencyklopädie der Classischen Alterthumswissenschaft, XIII, col. 642.
• Ferenczi I. 1959. Problema limesului de Vest al Daciei, “Studii şi Cercetări de Istorie Veche” 10, 2, 339-349.
• Ferenczi I. 1967, Die Erforschung des römischen Limes auf den Höhen des Meseșgebirges, “Dacia” N.S. 11, 1967, 43-162.
• Ferenczi I. 1968. Observații cu privire la caracterul și sistemul așa-zisului „limes dacicus”, “Acta Musei Parolissensis” 5, 75-97.
• Finály G. 1904. A limes Dacicus és a pogujori földvár, “Archaeologiai Értesitö” 24, 9-15.
• Förtsch R. 1995. Villa und Praetorium: zur Luxusarchitektur in frühkaiserzeitlichen Legionslagern, “Kölner Jahrbuch” 28, 617-634.
• Foss P. 1997. Watchful lares: Roman household organization and the rituals of Roman domestic space. W: R. Laurence, A. Wallace-Hadrill (eds.), Domestic Space in the Roman World: Pompeii and beyond, Portsmouth, 196-218.
• Gostar N. 1969. Ulpianum (Ptolemeu, Geogr. III, 8, 4), “Analele Ştiinţifice ale Universiţati” Al. I Cuza din Iaşi, Secţiunea III A, Istorie 15, 171-176.
• Gudea N. 1971. Limesul roman în zona castrului de la Bologa, “Acta Musei Napocensis” 8, 507-530.
• Gudea N. 1985. Contribuții la istoria militarăa Daciei Porolissensis. I. Linia înaintatăde fortificații mici de pe sectorul de NV al limesului provinciei între castrele de la Bologa și Tihău, “Acta Musei Parolissensis” 9, 1985, 143-218.
• Gudea N. 1997a. Der Meseș-Limes. Die vorgeschobene Kleinfestungen auf dem westlichen Abschnitt des Limes der Provinz Dacia Porolissensis- Limesul de pe Munții Meseș. Linia de înaintatăde turnuri de pazăpe sectorul de vest al graniței provinciei Dacia Porolissensis (Ghid al monumentelor arheologice din Dacia Porolissensis 8), Zalău.
• Gudea N. 1997b. Der Dakische Limes. Materialen zu seiner Geschichte, “Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentraluseums Mainz” 44, 1-113.
• Gudea N. 1997c. Castrul roman de la Bologa-Resculum (Ghid al monumentelor arheologice din Dacia Porolissensis? 1), Zalău, 1997.
• Hermansen G. 1982. Ostia: aspects of Roman city life, Edmonton.
• Huther S. 2012. Rekonstruktionen hölzerner Limeswachtürme am Beispiel von Wp 10/15 MichelstadtVielbrunn und Wp 12/77 Rainau-Schwabsberg. W” E. Schallmayer (ed.), Der Odenwaldlimes. Neueste Forschungsergebnisse. Beiträge zum wissenschaftlichen Kolloquium am 19. März 2010 in Michelstadt (Saalburg Schriften 8), Saalburg, 77-94.
• Johnson A, 1987. Römische Kastelle des 1. und 2. Jahrhunderts n. Chr. in Britannien und in den germanischen Provinzen des Römerreiches, Mainz am Rhein.
• Macrea F. 1969. Viaţa în Dacia romană, Bucureşti.
• Marcu F. 2009. The internal planning of Roman forts of Dacia, Cluj-Napoca.
• Marcu F., Cupcea G. 2013. Topografia limes-ului de nord-vest al Daciei în zona castrului de la Bologa (Arheovest I, Interdisciplinaritate în Arheologie și Istorie –In memoriam Liviu Măruia), Szeged, 569-589.
• Marcu F., Cupcea G. 2015. Recent developments in the fort of Bologa and on the northern Dacian limes, 2015, ”Dacia” N.S. 59, 67-82.
• Marțian I. 1909. Archäologisch-prähistorisches Repertorium für Siebenbürgen, “Mitteilungen der Anthropologischen Gesellschaft in Wien” 39, 321-358.
• Matei A. 1996. Limes Porolissensis – O nouălinie de apărare; Zid, şanţuri, turnuri – descoperităîn faţa complexului militar roman de la Porolissum, “Acta Musei Parolissensis” 20, 63-73.
• Matei A.V., Gindele R. 2004. Fortificaţia romanăde tip burgus, ataşatăvalului şi şanţului roman descoperit la Supuru de Sus, jud. Satu Mare, “Acta Musei Parolissensis” 26, 283-309.
• Matei A.V., Gindele R. 2006. Sistemul defensiv roman din nord-vestul Daciei descoperit prin cercetările arheologice de la Supurul de Sus (jud. Satu-Mare) și pe baza documentației din izvoarele scrise. W: E.S. Teodor, O. Țentea (eds), Dacia Augusti Provincia. Crearea provinciei, Bucureşti, 180-206.
• Matei A.V., Pop H. 2006. Castre romane de marșdescoperite la Zalău-Dealul Lupului (jud. Sălaj). W: E.S. Teodor, O. Țentea (eds), Dacia Augusti Provincia. Crearea provinciei, Bucureşti, 171-180.
• Nemeti S. 2006 – S. Nemeti, Dacia … in formam provinciae redacta. W: E.S. Teodor, O. Țentea (eds.), Dacia Augusti Provincia. Crearea provinciei, Bucureşti, 271-288.
• Ortvay T. 1875. Dacia és Moesia területén, “Archaeologiai Értesitö” 9, 225-233; 257-270; s. 292-230.
• Pop H., Csok Z. 2011. Zalău, jud. Sălaj, Punct: Cartier Ortelec – Burgus,CCA. Campania 2010, 250-251.
• Radnóti A. 1944-1945. Limes di Dacia Sulla Montagna Meszes, “Archaeologiai Értesitö (ser. III) 5-6, 151-168.
• Rómer F. 1875. Ujabb római feliratos kövek, “Archaeologiai Értesitö” 9, 250.
• Schallmayer E. 2010. Der Odenwald-Limes. Entlang der römischer Grenze zwischen Main und Neckar, Stuttgart.
• Torma C. 1863, Adalék Észak-Nyugoti Dacia (Székfoglaló Értekezes), Pesta.
• Torma C, 1880. A limes Dacicus felsőrésze, Budapest.
• Woolliscroft D.J. 1989. Woolliscroft, Signalling and the design of Hadrian’s Wall, “Archaeologia Aeliana”, series 5. 17, 5-19.
• Woolliscroft D.J. 1991, Das Signalsystem an der Hadriansmauer und seine Auswirkungen auf dessen Aufbau. W: V.A, Maxfield, M.J. Dobson (eds.), Roman Frontier Studies 1989. Proceedings of the XVth International Congress of Roman Frontier Studies, Exeter, 148-152.
• Woolliscroft D.J. 1997. Signalling and the Design of the German Limes. W: W. Groenman-van Waateringe, B.L. van Beek, W.J.H. Willems, S.L. Wynia (eds), Roman Frontier Studies 1995: Proceedings of the XVIth International Congress of Roman Frontier Studies, Oxford, 595-604.
• Woolliscroft D.J., Hoffmann B. 1991. Zum Signalsystem und Aufbau des Wetterau-Limes, “Fundberichte aus Baden-Wirttemberg”, 16, 1991, s. 534-544.
• Wollmann V. 1996. Mineritul metalifer, extragerea sării și carierele de piatrăîn Dacia romană, Cluj-Napoca.

Identifiers

ISSN

0065-0986