Wczesnośredniowieczne osadnictwo, gospodarka i eksploatacja środowiska przyrodniczego w rejonie Ziemi Puckiej na przykładzie badań w Błądzikowie (st. 7)

• Authors: Pogodziński Paweł M. , Świątkowski Bartosz , Piątkowska-Małecka Joanna , Miśkowicz Iwona , Skrzyński Grzegorz , Badura Monika , Jurgielewicz Alicja

Title variants

EN

Is Piekiełko near Tomaszów Lubelski an archaeological site? The results of geological, archival, and archaeological research

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

This work discusses the results of archaeological and environmental research carried out on site No. 7 in Błądzikowo, bringing new data for a better recognition of the settlement and economy of the Puck Land in the early Middle Ages. Excavations have unearthed the remains of a small wooden-earthen rampart and a dwelling building. Archaeological materials (pottery fragments, a grain roasting vessel, a game’s pawn) as well as organic finds (macroscopic plant remains, animal remains) were acquired. The research results indicate that this place probably served as a watchtower, or possibly a navigation point used from the second half of the 8th century to the beginning of the 9th. The population living there made use of crops (barley, millet, wheat), pursued animal husbandry (pigs, ruminants), as well as gathered (blackberries, hazelnuts), hunted (wild boar, red deer), fished (Cyprinidae species), and caught marine mammals.

Keywords

EN

Puck Land; early Middle Ages; settlement; plant and animal remains; economy; pottery

• Publisher: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Przegląd Archeologiczny
• Year: 2020
• Volume: 68
• Pages: 315-358

Dates

published

2020

Contributors

author

Pogodziński Paweł M.

• Muzeum Archeologiczne w Gdańsku ul. Mariacka 25/26, 80-833 Gdańsk

author

Świątkowski Bartosz

• Uniwersytet Gdański Wydział Historyczny Instytut Archeologii i Etnologii ul. Bielańska 5, 80-851 Gdańsk

author

Piątkowska-Małecka Joanna

• Uniwersytet Warszawski Wydział Archeologii ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 00-927 Warszawa

author

Miśkowicz Iwona

• Uniwersytet Gdański Wydział Biologii, Katedra Ekologii Roślin Pracownia Paleoekologii i Archeobotaniki ul. Wita Stwosza 59, 80-308 Gdańsk

author

Skrzyński Grzegorz

• PAN Muzeum Ziemi w Warszawie Aleja Na Skarpie 20/26,27 00-488 Warszawa

author

Badura Monika

• Uniwersytet Gdański Wydział Biologii, Katedra Ekologii Roślin Pracownia Paleoekologii i Archeobotaniki ul. Wita Stwosza 59, 80-308 Gdańsk

author

Jurgielewicz Alicja

• Uniwersytet Warszawski Pracownia Bioarcheologiczna Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Nowy Świat 4, 00-497 Warszawa

References

• Buraczyński J. (1961). Roztocze Środkowe, mapa turystyczna i informator PPWK. Warszawa.
• Buraczyński J. (1974). Roztocze Tomaszowskie. Informator. Lublin: Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej.
• Buraczyński J., Gurba J. (1977/1978). Piaskowce batiatyckie w uroczysku Piekiełko na Roztoczu Tomaszowskim. Annales UMCS, sectio B, XXXII/XXXIII(8), 219-235.
• Buraczyński J., Gurba J. (1986). Uroczysko „Piekiełko” koło Tomaszowa Lubelskiego. W: Zamość i Ziemia Zamojska. Przewodnik XII Olimpiady Geograficznej. Zamość 11-13 kwietnia 1986 r. Lublin, 84-87.
• Buraczyński J., Brzezińska-Wójcik T., Superson J. (2002). Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Tomaszów Lubelski 928, wraz z objaśnieniami. Warszawa: Arch. CBDG.
• Buraczyński J., Krzowski Z. (1994). Middle Eocene in the Sołokija graben on Roztocze Upland. Kwartalnik Geologiczny, 38, 739-753.
• Buraczyński J., Rzechowski J. (1998). Eocen Roztocza. W: Budowa geologiczna Roztocza. 69 Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Krasnobród, 23-26 września. Warszawa, 51-61.
• Cisło B. (1988). Tomaszowskie pomniki. Tomaszów Lu¬belski.
• Dmochowski P. (2019). Technologia mezolitycznych artefaktów. W: K. Pyżewicz (red.), Żuławka 13, gm. Wyrzysk – pozostałości wielofazowego osadnictwa z epoki kamienia na terenie Wielkopolski (79-104). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
• Gaździcka E. (1994). Middle Eocene calcareous nannofossils from the Roztocze region (SE Poland) – their biostratigraphic and paleoge-ographic significance. Geological Quarterly, 38(4), 727-738.
• Grabowski T., Stachyra P., Brusak V., Kałamucka W., Stanicka M., Shevchuuk O., Zinko Y., Krychevska D. (2015). Ochrona przyrody Roztocza. W: T. Grabowski, M. Harasimiuk, B.M. Kaszewski (red.), Roztocze. Przyroda i ludzie (229-275). Zwierzyniec: Roztoczański Park Narodowy.
• Grodziska K. (2014). Obrazy doktora Petera. Kraków: Drukarnia Skleniarz.
• Kokowski A. (1983). Byłem w piekle. Tygodnik Zamojski, R.IV, 31 (5.VIII.1983), 8.
• Morawski J., Gardziel Z., Nowak J. (1976). Charakterystyka form skalnych rezerwatu „Piekiełko” koło Tomaszowa Lubelskiego. Biuletyn LTN, Geografia, 18(2), 100-108.
• Morawski J., Gardziel Z., Nowak J. (1977). Formy skalne rezerwatu „Piekiełko” koło Tomaszowa Lubelskiego. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 33(5/6), 96-101.
• Niedźwiedź J. (2003). Leksykon historyczny miejscowości dawnego województwa zamojskiego. Zamość: Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Lublinie, Pracownia w Zamościu.
• Schild R. (1975). Późny paleolit. W: Prahistoria ziem polskich, t. I. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 159-338.
• Sulimierski F., Chlebowski B., Walewski W. (1884). Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V. Warszawa: Nakładem Władysława Walewskiego.
• Śliwina W.J. (1948). Kamienne pole. W: Legendy i opowiadania lubelskie, cz. II. Lublin, 9-11.
• Spaczyński Z. (1981). Piekiełko i jego legendy. Tygodnik Zamojski, R.II, 42 (23.X.1981), 13.
• Trejdosiewicz J. (1883). O utworach trzeciorzędowych Guberni Lubelskiej (z mapą utworów trzeciorzędowych Guberni Lubelskiej 1:420 000). Pamiętnik Fizyjograficzny, III, 85-113.
• Warmińska-Mazurek K. (2016). Łaszczówka – zarys dziejów miejscowości. Rocznik Tomaszowski, 5, 269-285.
• Wilgat T. (1974). Zmiany środowiska geograficznego i jego ochrona w województwie lubelskim. W: Przewodnik Ogólnopolskiego Zjazdu PTG Lublin 28-31 VIII 1974, cz. I. Lublin, 59-138.
• Wójcikowski W., Paczyński L. (1986). Roztocze. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka.
• Wójcikowski A., Wójcikowski W. (2002). Legendy, podania, inne opowieści z Lubelskiego. Lublin: Wydawnictwo Multico.
• Zaleski K. (1901). Podania dotyczące nazw i miejscowości w powiecie tomaszowskim. Wisła. Miesięcznik Gieograficzny i Etnograficzny, XV/VI, 730-734.
• Zieliński W. (1984). Jeszcze o uroczysku „Piekiełko”. Rocznik Zamojski, I, 349-351.
• Zugaj L. (2015). Historia Nadleśnictwa Tomaszów. Tomaszów Lubelski: Wydawca Nadleśnictwo Tomaszów Lubelski.
• Gumiela B. Piekiełko. Strona internetowa Parafii Rzymskokatolickiej pw. Trójcy Przenajświętszej w Łaszczówce. http://www.laszczowka.zamojskolubaczowska.pl/piekelko.html [dostęp 23.01.2020].
• Rezerwat geologiczny Piekiełko koło Tomaszowa Lubelskiego. Strona internetowa Roztocze wita. https://roztoczewita.pl/piekielko/ [dostęp 23.01.2020].
• Rezerwat geologiczny Piekiełko koło Tomaszowa Lubelskiego. Strona internetowa Magiczne Roztocze. http://www.magiczneroztocze.pl/turystyka/atrakcje/137-rezerwat-przyrody-piekielko-kolo-tomaszowa-lubelskiego [dostęp 23.01.2020].
• Rezerwat przyrody Piekiełko. Strona internetowa 4tour. http://4tour.pl/tomaszow-lubelski/rezerwat-przyrody-piekie%C5%82ko [dostęp 23.01.2020].
• Rezerwat geologiczny Piekiełko. Strona internetowa Zamość Roztocze Travel. http://zamosc-roztocze.travel.pl/index.php/bilety-autokarowe/przewoznicy-opis
• -i-trasy/autokar-polska/400-przewodnik-roztocze-srodkowe/roztocze-srodkowe-tomaszow-lubelski/1208-rezerwat-geologiczny-piekielko [dostęp 23.01.2020].
• Rezerwat „Piekiełko” koło Tomaszowa Lubelskiego. Strona internetowa Nadleśnictwa Tomaszów. http://www.tomaszow.lublin.lasy.gov.pl/rezerwaty-przyrody#.XPP1aIhzSM8 [dostęp 23.01.2020].
• Rezerwat przyrody Piekiełko koło Tomaszowa Lubelskiego. Strona internetowa Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. http://crfop.gdos.gov.pl/CRFOP/widok/viewrezerwatprzyrody.jsf?fop=PL.ZIPOP.1393.RP.1165 [dostęp 23.01.2020].
• Tomaszowskie Piekiełko. Strona internetowa Fotoroztocze. Powolne dreptanie po Roztoczu. https://fotoroztocze.wordpress.com/2018/01/04/tomaszowskie-piekielko/ [dostęp 23.01.2020].
• Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 18 lipca 1962 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody „Piekiełka koło Tomaszowa Lubelskiego”. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP19620600287/O/M19620287.pdf [dostęp 23.02.2020].
• Zarządzenie Nr 66/15 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Lublinie z dnia 3 grudnia 2015 r. w sprawie ustanowienia zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody „Piekiełko koło Tomaszowa Lubelskiego”. http://bip.lublin.rdos.gov.pl/files/obwieszczenia/47953/Zarzadzenie_RDOS_Lublin_66_2015.pdf [dostęp 23.01.2020].

Identifiers

ISSN

0079-7138

DOI

10.23858/PA 68.2020.012