Przesunięcia międzytekstowe i międzykulturowe w tłumaczeniu. Współczesna proza polska w języku słoweńskim

• Authors: Šuler Galos Jasmina

Title variants

SL

Medbesedilni in medkulturni zamiki v prevodu Sodobna poljska proza v slovenskem jeziku

EN

Inter-textual and inter-cultural shifts in translation Contemporary Polish prose in Slovenian translation

• Languages of publication: PL

Abstracts

SL

Napetost med označenim in označujočim, ki je značilna tako za posamezne znake kot za znakovne verige, je tudi v prevodih vzrok za večje ali manjše semantične zamike. Dokler ostajamo v mejah jezika, lahko take odmike od izvirnika klasificiramo in razmeroma natačno opišemo, in sicer ne glede na to, ali se nanašajo na slovnično, leksikalno ali na skladenjsko ravnino. Subjektivne odločitve prevajalca postanejo veliko pomembnejše takrat, ko prestopimo meje jezika in sopostavimo dve zunajjezikovni resničnosti. Največja pa je vloga prevajalca v procesu, ki se ga sam samo delno zaveda — v procesu konkretizacije. Konkretizacijo, to je zavedno ali nezavedno zapolnjevanje vrzeli v shematični besedni umetnini, v prevedenem besedilu še pred bralcem opravi prevajalec, zato ravno prevajalec bistveno vpliva na videze, ki jih izzove besedna umetnina.

EN

The tension between the signifiant and the signifié, which is present in both singular signs and chains thereof, is also the cause of various semantic incoherencies in translation. Within the boundaries of a language, one can classify and describe such departures from the original, regardless of whether they arise in the grammatical, lexical or syntactic sphere. The subjective decisions of the interpreter become much more important whenever one transcends the boundaries of language and compares two metalinguistic realities. But the greatest role of the interpreter lies within a process of Ingarden’s “concretization” understood as a conscious or unconscious filling of gaps in a schematic literary artwork, which forms an integral part of the sphere of competence of the interpreter of a translated work. Therefore, it is the interpreter who exerts a decisive influence on the perceptions, created by literary artwork.

Keywords

PL

przesunięcia międzytekstowe; przesunięcia międzykulturowe; przekład

EN

Inter-textual shifts; inter-cultural shifts; translation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2011
• Volume: 2
• Issue: 1
• Pages: 283-294

Dates

published

2011-01-01

Contributors

author

Šuler Galos Jasmina

• Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej, Uniwersytet Warszawski

References

• Chamberlain, Lori. „Gender a metaforyka przekładu.” Tłum. Agata Sadza. Współczesne teorie przekładu. Red. Piotr Bukowski, Magda Heydel. Kraków: Znak, 2009. 386—402.
• Czapliński, Przemysław. Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976—1996. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1997.
• Grosman, Meta. „Književni prevod kot oblika medkulturnega posredovanja leposlovja.” Književni prevod. Ed. Meta Grosman, Uroš Mozetič. Ljubljana: Znanstveni inštitut Filozofske fakultete, 1997.
• Ingarden, Roman. „Z teorii dzieła literackiego.” Teorie literatury XX wieku. Antologia. Red. Anna Burzyńska, Michał P. Markowski. Kraków: Znak, 2006.
• Jakobson, Roman. „O językoznawczych aspektach przekładu.” Tłum. Lucylla Pszczołowska. Współczesne teorie przekładu. Red. Piotr Bukowski, Magda Heydel. Kraków: Znak, 2009. 43–49.
• Kraskowska, Ewa. „Intertekstualność a przekład.” Między tekstami. Red. Jerzy Ziomek, Janusz Sławiński, Włodzimierz Bolecki. Warszawa: PWN, 1992.
• Kristeva, Julia. Czarne słońce. Tłum. Michał P. Markowski, Remigiusz Ryziński. Kraków: Universitas, 2007. 27—30.
• McHale, B. Pöstmödernist Fictiön. London 2001.
• Okopień-Sławińska, Aleksandra. „Metafora bez granic.” Problemy literatury. T. 3. Red. Henryk Markiewicz. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988.
• Rorty, Richard. „Heidegger, Kundera in Dickens.” Rorty, Richard. Izbrani spisi. Ljubljana: Literarno-umetniško društvo, 2002. 110—127.
• Tymoczko Maria. „Literatura postkolonialna a przekład literacki.” Tłum. Agata Sadza. Współczesne teorie przekładu. Red. Piotr Bukowski, Magda Heydel. Kraków: Znak, 2009. 430–447.

Identifiers

ISSN

1899-9417