Prawo i literatura. Miejsca metafizycznego myślenia

• Authors: Łażewska Dorota

Title variants

EN

Law and Literature. The Places for Metaphysical Thinking

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Miejsce metafizycznego myślenia jest tam, gdzie jest człowiek. Metafizyczne myślenie polega bowiem na poszukiwaniu przyczyn rzeczywistości, które jako principia (arché) są jego tworzywem oraz zasadą rozwoju. Ten sposób myślenia jest strukturalnie nieusuwalny z ludzkiego umysłu. Pomaga zrozumieć rzeczywistość, czyli odkryć sens wyznaczający sferę praxis. Utrata sensu oznacza atrofię działania. Metafizyczne myślenie posiada też doniosłe znaczenie w teorii praw człowieka. Przyjęcie założenia, iż potrzeby determinują treść praw człowieka, oznacza akceptację tezy, iż treści praw człowieka są determinowane przez dobra, których potrzebuje wpierw metafizyczna struktura człowieka. Identyfikacja tych zależności, czyli szukanie tego, co ponadczasowe, jest metafizycznym sposobem myślenia. Również poetycki zapis Czesława Miłosza i Jarosława Marka Rymkiewicza stanowi efekt identyfikacji principiów bytu. Artystyczne środki wyrazu pozwalają na precyzyjne wyeksponowanie w literaturze problematyki metafizycznej, do której należy zaliczyć rozumienie pierwszej przyczyny rzeczywistości, jej praw i struktury oraz miejsca i roli człowieka w świecie.

EN

Wherever there is a man, there is place for metaphysical thinking. As metaphysical thinking is the search for the causes of reality which, as principia (arché), are its material and the development principle. This way of thinking is structurally irremovable from the human brain. It helps us understand reality, or discover the sense that designates the sphere of praxis. Losing the sense means an atrophy of action. Metaphysical thinking has also got its great importance in the theory of human rights. To accept the assumption that the needs determine the content of the human rights, is to accept the thesis that the content of the human rights is determined by the goods that are first and foremost needed by the human metaphysical structure. The identification of these dependencies, or the search for what is timeless, is the metaphysical way of thinking. Moreover, the poetic texts by Miłosz and Rymkiewicz are an effect of identifying the principals of existence. Artistic means of expression have allowed for an accurate exposure of the metaphysical problems, together with its components: the understanding of the first cause of reality, its laws and structure, its place, and the place of a man in the world.

Keywords

PL

prawa człowieka; literatura; poezja; principium; metafizyka,; nihilizm; istota; istnienie

EN

human rights; literature; poetry; principium; metaphysics; nihilism,; essence; existence

• Publisher: Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
• Journal: Journal of Modern Science
• Year: 2018
• Issue: 2(37)
• Pages: 353-366

Dates

published

2018

Contributors

author

Łażewska Dorota

• Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie

References

• Arystoteles, (1990). Metafizyka. W: K. Leśniak, A. Paciorek, L. Regner, P. Siwek, Fizyka. O niebie. O powstawaniu i niszczeniu. Meteorologika. O świecie. Dzieła wszystkie. T. 2. Przekłady, wstępy i komentarze, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 615–857. ISBN 83-01-06712-8.
• Bauchrowicz, M. (2012). Filozofa odczytywanie historiozofii w literaturze, „Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” nr 103/2, s. 182–190. ISSN 0031-0514.
• Breczko, J. (2015 I). Biedny chrześcijanin patrzy na byt (główne napięcia i sprzeczności w poglądach teologicznych Miłosza), „Filo-Sofija” nr 31 (4/I), s. 97–117. ISSN 1642- 3267.
• Breczko, J. (2015 II). Poglądy teologiczne późnego Miłosza, „Rocznik Historii Filozofii Polskiej” t. 8, s. 255–287. ISSN 1689-6289.
• Breczko, J. (2010). Poglądy historiozoficzne pisarzy z kręgu „Kultury” paryskiej. Przezwyciężenie katastrofizmu, odrzucenie mesjanizmu, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. ISBN 978-83-2273-184-0.
• Fiut, A. (1987). Moment wieczny: poezja Czesława Miłosza, Paryż: Libella. ISBN 2903332053.
• Gajda-Krynicka, J. (2000). Między „pierwszym” a „drugim żeglowaniem”. Rola przedplatońskiej fizyki w Platońskich dowodach na nieśmiertelność duszy. W: B. Dembiński (red.), W kręgu filozofii klasycznej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 24–56. ISBN 83-226-0996-5.
• Gogacz, M. (2008). Elementarz metafizyki, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Navo. ISBN 978-83-89920-98-0.
• Gogacz, M. (1996). Platonizm i arystotelizm: (dwie drogi do metafizyki), Warszawa: Wydawnictwa Akademii Teologii Katolickiej. ISBN: 8370720668.
• Gogacz, M. (1997). Osoba zadaniem pedagogiki. Wykłady bydgoskie, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Navo. ISBN 83-906242-3-0.
• Kalaga, W. (2009). Filozofia a paradygmat literaturoznawstwa. W: B. Sienkiewicz, T. Sobieraj (red.), Literackość filozofii – filozoficzność literatury, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper. ISBN 978-83-7507-064-4.
• Kiwka, M. (2007). Rozumieć filozofię, Wrocław: Wydawnictwo ATLA 2. ISBN 83-60732-05-1.
• Krajewski, P. (2017). Prawo człowieka do środowiska jako potrzeba wielowymiarowych zależności i relacji człowieka z otoczeniem. W: E. Ura, B. Sitek, T. Graca (red.), Potrzeby jako współczesny determinant treści praw człowieka, Józefów: Wydawnictwo WSGE, s. 71–86. ISBN 978-83-62753-86-4.
• Krąpiec, M.A. (1995). Metafizyka. Zarys teorii bytu. Dzieła VII, Lublin: Redakcja
• Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. ISBN 83-228-0402-0.
• Krąpiec, M.A. (1995). Realizm ludzkiego poznania. Dzieła II. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. ISBN 83-228-0402-4.
• Lubelska-Renouf, M. (2014). Myślenie i poezja. Czesław Miłosz i Martin Heidegger, „Prace Polonistyczne”, seria 69, s. 177–198. ISSN 0079-4791.
• Łażewska, D. (2016). Godność osoby ludzkiej, czyli ontyczna jakość człowieka a dekonstrukcja. Szkic do pedagogiki godności. W: E. Stein, J. Machnacz (red.), Godność człowieka, Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny, s. 31–44. ISBN 978-83-63642- 51-8.
• Miłosz, Cz. (2000). To, Kraków: Wydawnictwo Znak. ISBN 83-7006-577-5.
• Miłosz, Cz. (2002). Wiersze. Tom 2, Kraków: Wydawnictwo Znak. ISBN 83-240- 0209-X.
• Reale, G. (1994). Historia filozofii starożytnej. T. I. Od początków do Sokratesa, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL. ISBN 88-343-2571-0.
• Sitek, M. (2016 I). Prawa (potrzeby) człowieka w ponowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. ISBN 978-83-255-8922-6.
• Sitek, M. (2016 II). The Impact of Globalization on The Content of Human Rights, Teka Komisji Prawniczej – O.L. PAN, 2016, s. 205–217. ISSN 1899-7694.
• Tomasik, T. (2011). Heraklit Miłosza, „Świat Tekstów. Rocznik Słupski”, t. 9, Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, s. 161–178. ISSN 2083- 4721.
• Wojtyła, K. (2007). Elementarz etyczny, Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, Hachette Polska. ISBN 9788374483681.
• Woźniak-Łabieniec, M. (2017). Rymkiewicz. Metafizyka, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. ISBN 978-83-8088-386-4.

Identifiers

ISSN

1734-2031

DOI

10.13166/jms/93696