Prawna ochrona konsumenta w sieci na przykładzie zagadnienia darmowych usług platform internetowych

• Authors: Małobęcka Iga

Title variants

EN

Consumer protection in the internet – the case of free services offered by internet platforms

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Globalne platformy internetowe, takie jak Google, Facebook, Amazon czy Linkedin, coraz częściej oferują konsumentom bezpłatne usługi. Usługi takie jednak tylko pozornie są darmowe, konsument płaci bowiem za korzystanie z nich swoimi danymi. Problem takich pozornie darmowych usług polega m.in. na braku rzetelnej i pełnej informacji o wszystkich elementach umowy oraz wprowadzaniu konsumenta w błąd, co do rzeczywistej odpłatności usług i dalszego wykorzystania jego danych przez platformę internetową oraz inne podmioty. Przedmiotem artykułu jest analiza możliwych kwalifikacji prawnych wskazanych praktyk platform internetowych oraz prawnych metod ochrony konsumenta przed takimi praktykami. Wskazano możliwe rozwiązania prawne, dostępne na gruncie prawa polskiego, w tym prawa ochrony konsumentów, danych osobowych oraz konkurencji. Zaproponowano również zmianę dotychczasowego podejścia do omawianych praktyk platform internetowych i przedstawiono alternatywne rozwiązanie, oparte na współpracy krajowych i unijnych urzędów i instytucji.

EN

Global internet platforms, such as Google, Facebook, Amazon or Linkedin, increasingly offer consumers free of charge services. Such services, however, are only seemingly free – consumers pay for their use with their own data. The problem with such seemingly free services lies, inter alia, in the lack of reliable and complete information about all elements of the agreement. Hence, consumers are being misled as to the actual remuneration for such services, as well as further use of their data by the internet platforms and other entities. This article analyzes possible ways of a legal classification of such practices of internet platforms, and legal methods of consumer protection against such practices. It indicates possible legal solutions available under Polish law, including consumer protection law, data protection law and competition law. It also proposes a change to the current approach to the practices of internet platforms and presents an alternative solution based on the cooperation of national and EU agencies and institutions.

Keywords

PL

platformy internetowe; dane; obowiązki informacyjne; prawo ochrony konsumentów; prawo ochrony danych osobowych; prawo ochrony konkurencji

EN

internet platforms; data; information obligations; consumer protection law; data protection law; competition law

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Ekonomicznych
• Journal: internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny
• Year: 2017
• Volume: 6
• Issue: 3
• Pages: 32-47

Dates

published

2017-05-31

printed

2017-05-31

Contributors

author

Małobęcka Iga

• Doktorantka w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

References

• Autorité de la Concurrence and Bundeskartellamt. (2016). Competition law and data. Joint Report. Pozyskano z: www.autoritedelaconcurrence.fr/doc/reportcompetitionlawanddatafinal.pdf (20.02.2017).
• Barta, P. (2016). Komentarz do art. 23 oraz komentarz art. 7. W: P. Barta, P. Litwiński, Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Barta, P. (2016a). Komentarz do art. 27. W: P. Barta, P. Litwiński, Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Barta, P. i Litwiński, P. (2016). Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Bednarek, M. (2013). W: E. Łętowska (red.), Prawo zobowiązań – część ogólna. System Prawa Prywatnego. Tom 5. Warszawa: C.H. Beck.
• Beresford, A.R., Kübler, D. i Preibusch, S. (2012). Unwillingness to Pay for Privacy: A Field Experiment. Economics Letters, 117(1).
• Bernatt, M., Jurkowska-Gomułka, A. i Skoczny, T. (2014). Zakaz nadużywania pozycji dominującej. W: M. Kępiński (red.), Prawo konkurencji. System Prawa Prywatnego. Tom 15. Warszawa: C.H. Beck.
• Connelly, K., Khalil, A. i Liu, Y. (2007). Do I Do What I Say?: Observed Versus Stated Privacy Preferences. Pozyskano z: http://dl.ifip.org/db/conf/interact/interact2007-1/ConnellyKL07.pdf (20.02.2017).
• Costa-Cabral, F. i Lynskey, O. (2017). Family ties: the intersection between data protection and competition in EU Law. Common Market Law Review, 2017, 54(1).
• Czerniawski, M. (2015). Aktualny i projektowany zakres terytorialny unijnych przepisów o ochronie danych osobowych. Europejski Przegląd Sądowy, 5, 4–9.
• Europejski Inspektor Ochrony Danych. (2014). EDPS Report of workshop on Privacy, Consumers. Competition and Big Data. Pozyskano z: https://edps.europa.eu/sites/edp/files/publication/14-07-11_edps_report_workshop_big_data_en.pdf.
• Europejski Inspektor Ochrony Danych. (2014a). Preliminary Opinion of European Data Protection Supervisor. Privacy and Competitiveness in the Age of Big Data: The interplay between data protection, competition law and consumer protection in the Digital Economy. Pozyskano z: https://secure.edps.europa.eu/EDPSWEB/webdav/shared/Documents/Consultation/Opinions/2014/14-03-26_competitition_law_big_data_EN.pdf (20.02.2017).
• Europejski Inspektor Ochrony Danych. (2016). EDPS Opinion on coherent enforcement of fundamental rights in the age of big data. Pozyskano z: https://secure.edps.europa.eu/EDPSWEB/webdav/site/mySite/shared/Documents/EDPS/Events/16-09-23_BigData_opinion_EN.pdf (20.02.2017).
• Evans, D.S. (2009). Two-Sided Market Definition. Pozyskano z: http://ssrn.com/abstract=1396751 (20.02.2017).
• Evans, D.S. (2011). Antitrust Economics of Free. Competition Policy International, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1813193. Pozyskano z: https://ssrn.com/abstract=1813193 (20.02.2017).
• Evans, D.S. (2013). Attention Rivalry Among Online Platforms. University of Chicago Institute for Law & Economics Olin Research Paper, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2195340. Pozyskano z: https://ssrn.com/abstract=2195340 (20.02.2017).
• Gal, M.S. i Rubinfeld, D.L. (2015). The Hidden Costs of Free Goods: Implications for Antitrust Enforcement. New York University Law and Economics Working Papers. Pozyskano z: http://lsr.nellco.org/cgi/viewcontent.cgi?article=1407&context=nyu_lewp (20.02.2017).
• Gniewek, E. (red.). (2016). Kodeks cywilny. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Graef, I. (2016). Blurring Boundaries of Consumer Welfare: How to Create Synergies between Competition, Consumer and Data Protection Law in Digital Markets. Pozyskano z: https://ssrn.com/abstract=2881969 (20.02.2017).
• Kaczmarek-Templin, B. (2014). W: B. Kaczmarek-Templin, P. Stec, D. Szostek (red.), Ustawa o prawach konsumenta. Kodeks cywilny (wyciąg). Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Kaczmarek-Templin, B., Stec, P. i Szostek, D. (red.). (2014). Ustawa o prawach konsumenta. Kodeks cywilny (wyciąg). Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Kępiński, M. (red.). (2013). Prawo konkurencji. System Prawa Prywatnego. Tom 15. Warszawa: C.H. Beck.
• Kohutek, K. (2014). W: K. Kohutek, M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Kohutek, K. i Sieradzka, M. (2014). Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Łętowska, E. (1999). Prawo umów konsumenckich. Warszawa: C.H. Beck.
• Łętowska, E. (red.). (2013). Prawo zobowiązań – część ogólna. System Prawa Prywatnego. Tom 5. Warszawa: C.H. Beck.
• Manne, G.A. i Sperry, B. (2015). The Problems and Perils of Bootstrapping Privacy and Data into an Antitrust Framework. CPI Antitrust Chronicle. Pozyskano z: https://ssrn.com/abstract=2617685 (20.02.2017).
• Miąsik, D. (2014). W: T. Skoczny (red.), Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Michalak, A. (2008). Komentarz do art. 4. W: A. Michalak, Przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom rynkowym. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Michalak, A. (2008a). Przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom rynkowym. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Mlostoń-Olszewska, A. (2015). Problemy interpretacyjne związane z pojęciem „umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa”. W: T. Skoczny, D. Karczewska, M. Namysłowska (red.), Ustawa o prawach konsumenta. Warszawa: C.H. Beck.
• Monopolkommission. (2015). Competition policy: The challenge of digital markets. Special Report by the Monopolies Commission pursuant to Section 44(1)(4) ARC, 1 June, No. 68. Pozyskano z: http://www.monopolkommission.de/index.php/en/home/84-pressemitteilungen/285-competition-policy-the-challenge-of-digital-markets.
• Newman, J.M. (2014). Antitrust in Zero-Priced Markets: Foundations. University of Pennsylvania Law Review, 164, 149–206.
• OECD Competition Committee. (2009). Roundtable: Two Sided Markets. DAF/COMP/2009(20). Pozyskano z: http://www.oecd.org/daf/competition/44445730.pdf (20.02.2017).
• OECD Competition Committee. (2012). Roundtable: Market definition. DAF/COMP(2012)19. Pozyskano z: http://www.oecd.org/daf/competition/Marketdefinition2012.pdf (20.02.2017).
• OECD Competition Committee. (2016). Big data: Bringing competition policy to the digital era. DAF/COMP(2016)14. Pozyskano z: https://one.oecd.org/document/DAF/COMP(2016)14/en/pdf (20.02.2017).
• Shelanski, H.A. (2013). Information, Innovation, and Competition Policy for the Internet. University of Pennsylvania Law Review, 161, 1663–1705.
• Sieradzka, M. (2012). Instrumenty ochrony konsumentów w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów z 2007 r. – potrzeba zmian?, iKAR, 2(1), 24–33.
• Sieradzka, M. (2014). W: K. Kohutek, M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Skoczny, T. (red.). (2014). Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Skoczny, T. i Szwedziak-Bork, I. (2014). Komentarz do art. 9. W: T. Skoczny (red.), Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Skoczny, T. i Szwedziak-Bork, I. (2014a). W: T. Skoczny (red.), Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Skoczny, T., Górka, J. i Aziewicz, D. (2015). Analiza antymonopolowa w przypadku koncentracji przedsiębiorców na rynkach dwustronnych. Ekspertyza naukowa. Pozyskano z: https://www.cars.wz.uw.edu.pl/badania-08.html (20.02.2017).
• Skoczny, T., Karczewska, D. i Namysłowska, M. (red.). (2015). Ustawa o prawach konsumenta. Warszawa: C.H. Beck.
• Skory, M. (2014). W: B. Kaczmarek-Templin, P. Stec, P., D. Szostek (red.), Ustawa o prawach konsumenta. Kodeks cywilny (wyciąg). Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Stawicki, E. (2016). W: A. Stawicki, E. Stawicki (red.), Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Stawicki, A. i Stawicki, E. (red.). (2016). Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Świerczyński, M. (2015). Obowiązki informacyjne przedsiębiorcy wobec konsumenta. W: T. Skoczny, D. Karczewska, M. Namysłowska (red.), Ustawa o prawach konsumenta. Warszawa: C.H. Beck.
• Turno, B. (2015). Definiowanie rynku właściwego w sprawach antymonopolowych z uwzględnieniem podejścia ekonomicznego – problemy, metodologia oraz propozycje rozwiązań́ alternatywnych. Pozyskano z: http://www.1pkpk.wz.uw.edu.pl/working_papers/B_Turno_Definiowanie_rynku.pdf (20.02.2017).
• Vestager, M. (2016). Competition in a big data world. Przemówienie komisarz ds. konkurencji, 17 stycznia. Pozyskano z: https://ec.europa.eu/commission/commissioners/2014-2019/vestager/announcements/competition-big-data-world_en.
• Vestager, M. (2016a). Setting priorities in antitrust. Przemówienie komisarz ds. konkurencji, 1 lutego. Pozyskano z: https://ec.europa.eu/commission/commissioners/2014-2019/vestager/announcements/setting-priorities-antitrust_en.
• Wesołowska, I. (2014). Przesłanki uznania praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, iKAR, 4(3), 90–102.
• Zagrobelny, K. (2016). Komentarz do art. 384 KC. W: E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.

Identifiers

ISSN

2299-5749

DOI

10.7172/2299-5749.IKAR.3.6.3