Uncertainty and Risk in Mainstream Economics: An Outline

• Authors: Zalega Tomasz

Title variants

PL

Niepewność i ryzyko w ekonomii głównego nurtu – zarys problematyki

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Niewątpliwie ryzyko i niepewność nie należą do fundamentalnych kategorii ekonomicznych, a mimo to odgrywają ważną rolę w naukach ekonomicznych i praktyce gospodarczej. Niestety, ekonomiści nie są zgodni co do pierwszeństwa ich użycia i proponują odmienne ich interpreta cje. Określenia „ryzyko” i „niepewność” często występują razem bądź są ze sobą nawet utożsamiane, ale nie oznaczają tego samego. W artykule przedstawiono wybrane pojęcia i klasyfikacje terminów „ryzyko” i „niepewność”. Rozważania dotyczące kwestii związanych z ryzykiem i niepewnością powinny się koncentrować na doskonaleniu i pomnażaniu metod pomiaru ryzyka oraz rozwijaniu teorii podejmowania decyzji zwiększających racjonalizację działań. Na nowe sposoby ograniczania negatywnych konsekwencji niepewności i ryzyka oraz zwiększania korzyści towarzyszących tym stanom oczekują wszystkie nauki ekono miczne, podmioty gospodarujące (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa) i w efekcie cała gospodarka. Celem artykułu jest zarysowanie istoty zjawisk niepewności i ryzyka. W pierwszej części opracowania skoncentrowano się na wyjaśnieniu obu terminów i omówieniu ich podstawowych rodzajów. W dalszej części tekstu uwaga została skupiona na różnicach między niepewnością a ryzykiem, a następnie na metodach pomiaru ryzyka oraz kryteriach oceny decyzji w warunkach niepewności. Zasadnicza część artykułu została poświęcona podejmowaniu decyzji w warunkach ryzyka. Zagadnienie to zostało naświetlone przez przybliżenie czytelnikowi zasady maksymalizacji oczekiwanej wartości, paradoksu petersburskiego, teorii oczekiwanej użyteczności, zasady subiektywnie oczekiwanej użyteczności, paradoksu Allais’a, teorii perspektyw oraz koncepcji użyteczności doświadczalnej.

EN

Undoubtedly, risk and uncertainty are not the fundamental economic categories, yet they play an important role in economic sciences and economic practice. Unfortunately, economists do not agree as to which term was used first and offer their different interpretations. The notions “risk” and “uncertainty” often occur together and are even treated as synonyms but they do not mean the same. The article presents selected concepts and classifications of these two terms. Considerations on risk and uncertainty should focus on improving and multiplying risk measurement methods and developing theories of taking decisions that make actions more rational. All economic sciences, economic men (households, businesses), and thus the entire economy, are expecting new ways to reduce negative consequences of uncertainty and risk and increase benefits associated with these states. This article aims to outline the phenomena of uncertainty and risk. The first part focuses on clarifying the two terms and discussing their basic types. The next section concentrates on the differences between uncertainty and risk, followed by risk measurement methods and evaluation criteria for decisions made under uncertainty. The main part hereof covers decisionmaking under risk. This issue is presented by providing some insight into the principle of expected value maximisation, the St. Petersburg paradox, the expected utility hypothesis, the principle of subjective expected utility, the Allais paradox, the prospect theory and the concept of experimental utility.

Keywords

PL

podejmowanie decyzji; ryzyko; niepewność

EN

decision-making; risk; uncertainty

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania
• Journal: Studia i Materiały
• Year: 2016
• Issue: 2/2016 (21), cz.1
• Pages: 80-95

Dates

published

2016-09-15

Contributors

author

Zalega Tomasz

• University of Warsaw, National Economy Department, Faculty of Management

References

• Arrow, K.J. (1979). Eseje z teorii ryzyka. Warszawa: PWN. Reprint of the original article: Alternative Approaches to the Theory of Choice in Risk-Taking Situations, Econometrica 1951, 19(4), 404–437.
• Babula, E. and Blajer-Gołębiewska, A. (2009). Interpretacja paradoksu Allaisa za pomocą modelu konfiguralnie ważonej użyteczności. In: D. Kopycińska (ed.), Wybory konsumentów i przedsiębiorstw w teorii i praktyce. Szczecin: Wydawnictwo US.
• Bernstein, P.L. (1997). Przeciw bogom. Niezwykłe dzieje ryzyka. Warszawa: WIG-Press.
• Birnbaum, M.H. and Schmidt, U. (2010). Allais Paradoxes can be Reversed by Presenting Choices in Canonical Split Form. Kiel Working Paper, No. 1615.
• Black, J. (2008). Słownik ekonomii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Blavatsky, P.R. (2010). Reverse Common Ratio Effect. Journal of Risk Uncertain, 40.
• Czerwonka, M. and Gorlewski, B. (2012). Finanse behawioralne. Zachowania inwestorów i rynku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
• Ehrlich, A. (1981). Ryzyko gospodarcze. In: Encyklopedia organizacji i zarządzania. Warszawa: PWE.
• Dudziak, M. and Szpakowska, E. (2013). Zarządzanie ryzykiem i niepewność w działalności gospodarczej. Podejmowanie decyzji biznesowych. Retrieved from: http://zif.wzr.pl/pim/2013_1_1_9.pdf (02.03.2015).
• Dziawgo, D. (1998). Credit-rating. Ryzyko i obligacje na międzynarodowym rynku finansowym. Warszawa: PWN.
• Gallati, R. (2003). Risk Management and Capital Adequacy. New York: McGraw-Hill.
• Heijden van der, K. (2000). Planowanie scenariuszowe w zarządzaniu strategicznym. Kraków: Oficyna Ekonomiczna.
• Heilpern, S. (2001). Podejmowanie decyzji w wa - runkach ryzyka i niepewności. Wrocław: Wydawnictwo AE.
• Hofstede, G. (2000). Kultura i organizacja. Warszawa: PWE.
• Grzybowski, W. (1976). Ryzyko w procesie podejmowania decyzji. Studium teoretyczno-badawcze. Lublin: UMCS.
• Grzybowski W. (1995). Przedsiębiorczość, niepewność, zysk. Lublin: UMCS.
• Janasz, K. (2004). Ryzyko kredytowe w systemie bankowym. Szczecin: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Kaczmarek, K.T. (2001). Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie eksportującym. Gdańsk: ODiDK.
• Kahneman, D. and Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk. Econometrica, 47(2).
• Kahneman, D. (2012). Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym. Poznań: Media Rodzina.
• Knight, F.H. (1964). Risk, Uncertainty and Profit. Reprints of Economic Classics. New York: Augustus M. Kelley.
• Kulp, C.A. (1928). Casualty Insurance. New York: Ronald Press.
• Lange, O. (1967). Optymalne decyzje. Zasady programowania, 2nd revised edition. Warszawa: PWN.
• Luce, R.D. and Raiffa, H. (1957). Games and Decisions: Introduction and Critical Survey. New York: John Wiley & Sons.
• Maciejewski, G. (2010). Ryzyko w decyzjach nabywczych konsumentów. Katowice: Wydawnic two UE.
• Miller, M.H. and Modigliani, F. (1958). The Cost of Capital and the Theory of Investment. American Economic Review, 48.
• Neumann, J. and Morgenstern, O. (1944). Theory of Games and Economic Behavior. Princeton: Princeton University Press.
• Neumann von, J., Morgenstern, O. and Savage, J.L. (1954). The Foundations of Statistics. New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Nowy słownik języka polskiego PWN (2002). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny (2002). Vol. 23. Poznań: Wydawnictwo KURPISZ.
• Pazek, K. and Rozman, C. (2009). Decision Making under Conditions of Uncertainty in Agriculture: A Case Study of Oil Crops. Poljoprivreda (Osijek), 15(1).
• Rowe, W.D. (1977). An Anatomy of Risk. New York- London: John Wiley & Sons.
• Savage, L.J. (1972). The Foundations of Statistics. New York: Dover Publications.
• Snowdon, B., Vane, H. and Wynarczyk, P. (1998). Współczesne nurty teorii makroekonomii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Szyszka, A. (2009). Finanse behawioralne. Nowe podejście do inwestowania na rynku kapitałowym. Poznań: Wydawnictwo UE w Poznaniu.
• Thaler, R.H. (1999). Mental accounting matters. Journal of Behavioral Decision Making, 12.
• Tversky, A. and Kahneman, D. (1992). Advances in prospect theory: cumulative representations of uncertainty. Journal of Risk and Uncertainty, 5.
• Tyszka, T. (2010). Decyzje. Perspektywa psychologiczna i ekonomiczna. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
• Quiggin, J. (1982). A theory of anticipated utility. Journal of Economic Behaviour and Organization, 3.
• Wakker, P. (2010). Prospect Theory for Risk and Ambiguity. Cambridge: Cambridge University Press.
• Wharton, F. (2009). Risk Management: Basic Concept and General Principles. In: J. Ansell and F. Wharton (eds.), Risk, Analysis, Assessment and Management, No. 1–14. Chichester: John Wiley& Sons, Inc.
• Willett, A.H. (1951). The Economic Theory of Risk Insurance. Philadelphia.
• Willett, A.W. (1901). The Economic Theory of Risk and Insurance. Studies in History, Economics and Public Law, XIV(2). New York: The Columbia University Press.
• Williams, C.A. Jr., Smith, M.L. and Young, P.C. (2002). Zarządzanie ryzykiem a ubezpieczenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wiśniewski, R. (2007). Wielowymiarowe prognozowanie wartości nieruchomości. Rozprawy i monografie. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
• Zalega, T. (2012a). Rationality and Methods of Research Into Consumer Market Behaviour. Equilibrium, 7(4).
• Zalega, T. (2012b). Konsumpcja. Determinanty, teorie, modele. Warszawa: PWE.
• Yaari, M.E. (1987). The dual theory of choice under risk. Econometrica, 55.

Identifiers

ISSN

1733-9758

DOI

10.7172/1733-9758.2016.21.7