Galicyjski ruch ludowy w początkowym okresie działalności Stronnictwa Ludowego

• Authors: Woś Paweł

Title variants

EN

Galician peasants’ movement at the beginning of the operation of the Peasant Party

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Narodziny zorganizowanego ruchu ludowego, którego przejawem było powołanie do życia Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, a następnie Stronnictwa Ludowego, było zwieńczeniem wieloletniego procesu rozpoczętego na początku ery konstytucyjnej. Realizacja politycznych dążeń działaczy chłopskich, których pierwszym krokiem stało się powstanie Ludowego Centralnego Komitetu Wyborczego w 1895 r., rozpoczęła nowy etap w galicyjskim ruchu ludowym. Grupa demokratycznej inteligencji, skupiona wokół Bolesława Wysłoucha, ks. Stanisława Stojałowskiego oraz braci Potoczków, swoje aspiracje polityczne koncentrowała na emancypacji ludności wiejskiej spod wpływów konserwatystów i ziemiaństwa oraz rozbudzenia świadomości politycznej chłopów galicyjskich. Pomimo licznych niepowodzeń ideologicznych i organizacyjnych narodziny nowej siły na galicyjskiej scenie politycznej niewątpliwie miało wielkie zasługi w uświadomieniu i w konsekwencji odrodzeniu społeczeństwa polskiego.

EN

The birth of an organised peasants’ movement, the manifestation of which was the creation of the Polish Democratic Society, and then the Peasants’ Party, was the height of many years’ process, commenced at the beginning of the constitutional era. The implementation of political aims of peasant activists, the first step of which was the establishment of the Peasants’ Central Election Committee in 1895, started a new era in Galician peasants’ movement. A group of democratic intelligentsia, gathered around Bolesław Wysłouch, Rev. Stanisław Stojałowski and the Potoczek brothers, focused its political aspirations on the emancipation of village population from conservative influences and landowners and the raising of Galician peasants’’ political awareness. Despite numerous ideological and organisational failures, the birth of a new power on the Galician political scene, undoubtedly, contributed considerably to the education of the Polish society and, consequently to its rebirth.

Keywords

PL

Galicja; ruch ludowy; Stronnictwo Ludowe; Stanisław Stojałowski

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Galicja. Studia i materiały
• Year: 2020
• Issue: 6
• Pages: 492-506

Dates

printed

2020-12-13

Contributors

author

Woś Paweł

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

References

• CPHAUL, zesp. 64, inw. 1, sygn. 521.
• CPHAUL, zesp. 165, inw. 1, sygn. 424.
• CPHAUL, zesp. 165, inw. 1, sygn. 434.
• CPHAUL, zesp. 165, inw. 1, sygn. 546.
• CPHAUL, zesp. 810, inw. 1, sygn. 20.
• CPHAUL, zesp. 810, inw. 1, sygn. 1.
• „Kurier Lwowski”.
• „Naprzód”.
• „Przyjaciel Ludu”.
• Opracowania
• Daszyński I., Pamiętniki, t. I, Kraków 1925.
• Dunin-Wąsowicz K., Czasopiśmiennictwo ludowe w Galicji, Wrocław 1952.
• Dunin-Wąsowicz K., Dzieje Stronnictwa Ludowego w Galicji, Warszawa 1956.
• Dunin-Wąsowicz K., Jan Stapiński trybun ludu wiejskiego, Warszawa 1969.
• Feldman W., Stronnictwa i programy polityczne w Galicji, t. II, Kraków 1907.
• Grodziski S., Sejm Krajowy galicyjski 1861–1914. Źródła, Warszawa 1993.
• Grzybowski K., Doktryna polityczna i społeczna papiestwa (1789–1968), Warszawa 1971.
• Hempel H., Wspomnienia z życia ś.p. ks. Stanisława Stojałowskiego, Kraków 1921.
• Kamieńska A., Pozytywizm galicyjski w prasie ludowej, ,,Studia Historyczno-Literackie”, [Wrocław] 1951, t. III, s. 191–233.
• Kasperek B., Jakub Bojko 1857–1943, Lublin 1998.
• Kieniewicz S., Galicja w dobie autonomicznej (1850–1914). Wybór tekstów, Wrocław 1952.
• Konefał J., Ruch chrześcijańsko-ludowy w Galicji na przełomie XIX i XX wieku, ,,Roczniki Humanistyczne” 1995, z. 2, s. 59–71.
• Kowalczyk S., Ruch ludowy wobec wyborów do Sejmu w Galicji w 1895 r. (materiały i dokumenty), ,,Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego”, [Warszawa] 1965, nr 7, s. 280–318.
• Kudłaszyk A., Koncepcje polityczne współtwórcy polskiego ruchu ludowego Bolesława Wysłoucha (z 1886 r.), ,,Studia Śląskie” 1971, t. XX, s. 251–263.
• Listy Jana Stapińskiego z lat 1895–1928, red. J. Albin, J.R. Szaflik, Wrocław 1977.
• Litwin-Lewandowska D., O polską rację stanu w Austrii. Polacy w życiu politycznym Austrii w okresie monarchii dualistycznej (1867–1918), Lublin 2008.
• Materiały źródłowe do historii polskiego ruchu ludowego, t. I, Warszawa 1966.
• Molenda J., Chłopi, naród, niepodległość. Kształtowanie się postaw narodowych i obywatelskich chłopów w Galicji i Królestwie Polskim w przededniu odrodzenia Polski, Warszawa 1999.
• Putek J., Mroki średniowiecza, Warszawa 1946.
• Roszkowski A., Katolicyzm społeczny, Poznań 1932.
• Szkice programowe Bolesława Wysłoucha, red. S.J. Pastuszka, Lublin 1981.
• Witos W., Moje wspomnienia, Warszawa 1978.

Identifiers

DOI

10.15584/galisim.2020.6.22