Czynniki przetrwania na zesłaniu – na przykładzie matek Sybiraczek

• Authors: Bazuń Dorota

Title variants

EN

Factors for survival in exile – case of mothers deported to Siberia

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst dotyczy przymusowych deportacji polskich kobiet i ich rodzin w głąb ZSRR podczas II wojny światowej. Przedmiotem analizy były strategie przetrwania traumatycznej sytuacji, jakim było zesłanie. Próbowano ustalić, jaka była rola różnorodnych zasobów: materialnych, społecznych, kulturowych i symbolicznych w warunkach deportacji. Materiał empiryczny pochodzi z: a) 53 wywiadów kwestionariuszowych i 10 wywiadów pogłębionych zrealizowanych wśród Sybiraków lubuskich; b) niepublikowanych wspomnień kobiet zarchiwizowanych w zbiorach Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego we Wrocławiu; c) opublikowanych autobiograficznych wspomnień zesłańców. Podstawą teoretyczną wykorzystaną w tekście są dwie koncepcje: traumy autorstwa P. Sztompki i koncepcja kapitałów P. Bourdieu.

EN

The text concerns the forced deportation of Polish women and their families into the USSR during the Second World War. Strategies of surviving the traumatic situation of exile were the subject of the analysis. It was attempted to determine the role of diverse resources: material, social, cultural and symbolic ones during exile. The empirical material is from: a) 53 questionnaire interviews and 10 in-depth interviews conducted among inhabitants of Lubuskie region who were former deportees; b) unpublished memories archived in the collections of the Polish Ethnological Society in Wroclaw; c) published autobiographical memories of exile. There were two theoretical basis used in the text: P. Sztompka’s conception of trauma and the concept of capitals of P. Bourdieu.

Keywords

PL

deportacje przymusowe; trauma; II wojna światowa; kobiety,; kapitały

EN

forced deportations; trauma; world war II; women; capitals

• Publisher: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: Relacje. Studia z nauk społecznych
• Year: 2017
• Issue: 4
• Pages: 99-125

Contributors

author

Bazuń Dorota

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Alexander J. (2004), Toward a Theory of Cultural Trauma, [w:] J. Alexander i inni (red.), Cultural Trauma and Collective Identities, University of California Press, Berkeley.
• Bazuń D., Kaźmierczak-Kałużna I., Pokrzyńska M. (2012), Matki Sybiraczki – losy i pamięć. Polskie kobiety zesłane w głąb ZSRR, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
• Bourdieu P. (1986), The Forms of Capital, [w:] J.G. Richardson (red.), Handbook for Theory and Research for the Sociology of Education, Greenwood Press, New York.
• Bourdieu P. (1992), The Logic of Practice, Polity Press, Cambridge.
• Bourdieu P. (2006), Medytacje pascaliańskie, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Bourdieu P., Wacquant L.J.D. (2002), Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Dębogórska Z. (2003), Mama Łucja, „Zesłaniec”. Pismo Rady Naukowej Zarządu Głównego Związku Sybiraków, nr 13, s. 63-64.
• Drozdowski R. (2005), Prze-porządkowanie społecznych nierówności, [w:] A. Sakson (red.), Porządek społeczny a wyzwania współczesności, Wyd. Naukowe UAM, Poznań.
• Giza-Poleszczuk A., Marody M., Rychard A. (2000), Strategie i system. Polacy w obliczu wielkiej zmiany społecznej, Wyd. IFiS PAN, Warszawa.
• Frankl E.V. (2009), Człowiek w poszukiwaniu sensu. Głos nadziei z otchłani Holokaustu, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
• Huntingdon E. (1994), Niewyrównany rachunek. Wspomnienia, Wydawnictwo Tenden, Warszawa.
• Jolluck K.R. (2002), Exile and Identity. Polish women in the Soviet Union during World War II, University of Pittsburg Press, Pittsburg.
• Kępiński A. (2005), Refleksje oświęcimskie, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Kłusek J. (1990), Za mało żeby żyć, za dużo żeby umrzeć, Wyd. „W drodze”, Poznań.
• Konarska F. (1994), Liście na wietrze, Warszawska Drukarnia Akcydensowa S.A., Warszawa.
• Łęczycka J. (1989), Zsyłka. Lata 1940-1946 w Kazachstanie, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• Łubniewska J., Wspomnienia z pobytu w ZSRR, Archiwum Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego we Wrocławiu, sygn. 154.
• Maciejewski J. (2009), Witaminy syberyjskie. Wspomnienia z Ałtaju, wyd. nakładem własnym autora, „Chroma” Drukarnia Krzysztof Raczkowski, Żary.
• Mieleżyńska J. (1990), Syberyjskie notatki, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Niezgoda-Górska W. (1994), Dosyć mam Sybiru, dosyć Kazachstanu, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, seria: Biblioteka Zesłańca, Wrocław.
• Orłowska Z. (1991), Tajgo pamiętna tajgo…, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław.
• Piotrowska-Dubik B. (2003), Moja mama Helena, „Zesłaniec”. Pismo Rady Naukowej Zarządu Głównego Związku Sybiraków, nr 13, s. 107-118.
• Ruchniewicz M. (2003), Przetrwać i powrócić. Rola matki na zesłańczym szlaku, „Zesłaniec”. Pismo Rady Naukowej Zarządu Głównego Związku Sybiraków, nr 13.
• Szacki J. (2003), Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa.
• Sztompka P. (1987), Kulturowe imponderabilia szybkich zmian społecznych. Zaufanie, lojalność, solidarność, „Studia Socjologiczne” nr 4.
• Sztompka P. (2000), Trauma wielkiej zmiany, ISP PAN, Warszawa.
• Sztompka P. (2002), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków.
• Tańska I. (2003), Matki Sybiraczki, „Zesłaniec” nr 13.
• Trzeciecka W. (2010), Wspomnienia z Kresów, Wydawnictwo Łośgraf, Warszawa.
• Turner J.H. (2004), Struktura teorii socjologicznej, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Zarębina M., Listy z zesłania pisane do rodziców z okresu 13.04.1940 r.-6.04.1941 r. (materiał nieopublikowany, z archiwum rodzinnego Romana Zaręby).
• Zarycki T. (2009), Kapitał kulturowy – założenia i perspektywy zastosowań teorii Pierre’a Bourdieu, „Psychologia Społeczna” t. 4, 1-2 (10), s. 12-13.