Prawo Kościoła katolickiego do zakładania i prowadzenia szkół

• Authors: Katarzyna Więcek

Title variants

EN

The right of the Catholic Church to setting up and running of schools

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawione zostały podstawowe motywy podejmowania przez Kościół Katolicki działalności oświatowej. Nawiązując do wielowiekowej tradycji podmioty kościelne również w dobie obecnej zajmują się prowadzeniem placówek edukacyjnych, wśród których na szczególną uwagę zasługują szkoły. Korzystając z gwarantowanej przez prawodawstwo państw demokratycznych wolności religijnej, Kościół wspiera rodziców w wychowywaniu dzieci zgodnie z ich przekonaniami religijnymi. Szczególną formą tej pomocy jest prowadzenie szkół, w których proces wychowawczy opiera się na wartościach chrześcijańskich. Szkoły katolickie podlegają podwójnemu reżimowi prawnemu. Ich zakładanie i podstawowe zasady funkcjonowania określa zarówno prawodawstwo oraz nauczanie Kościoła, jak również przepisy prawa krajowego. W polskim systemie oświaty odnośnie do szkół prowadzonych przez kościelne osoby prawne, co do zasady, mają zastosowanie przepisy dotyczące szkół prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne, inne niż jednostki samorządu terytorialnego. Podmioty kościelne posiadające osobowość cywilnoprawną mogą, zgodnie z prawem polskim, zakładać szkoły publiczne, niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych oraz niepubliczne. Ważne jest, aby podejmując starania, mające na celu realizację wymagań, wynikających z przepisów państwowych, nie zapominano równie gorliwie troszczyć się o zachowanie katolickiej tożsamości, która stanowi o specyfice tych szkół.

EN

The article presented were the basic reasons for the Catholic Church's educational activities. Referring to the centuries-old tradition Church bodies also now are pursuing educational establishments, among which deserve special attention of school With guaranteed by the legislation of the democratic States of religious freedom, the Church supports parents in the upbringing of children in accordance with their religious beliefs. A special form of this aid to schools, in which tutorial is based on Christian values. Catholic schools are subject to the dual legal regime. The establishment and the basic principles of their operation specifies both the legislation and the teaching of the Church, as well as the provisions of national law. In the Polish education system with regard to the schools run by the Church legal entities as a general rule, apply the provisions relating to schools run by individuals and legal persons, other than the units of local government. Church entities which are legal persons may, in accordance with Polish law, established public schools, non-public to power public schools and non-public. It is important that in its efforts aimed at the implementation of the requirements arising from government legislation not to forget as earnestly care about preserving Catholic identity that provides for the specific characteristics of these schools.

Keywords

PL

szkoła katolicka; podmioty prowadzące szkołę; wychowanie dzieci zgodnie z przekonaniami rodziców; katecheza; Konstytucja RP; Kościół Katolicki; polityka oświatowa; prawo do nauki; prawo rodziców do zapewnienia wychowania i nauczania zgodnie z ich przekonaniami; prawo wyznaniowe; wolność religijna; wolność sumienia i religii

EN

Catholic school; school operators; the upbringing of children in accordance with the beliefs of parents; Catholic Church; education law; freedom of religion; law on religion; religious freedom; Right of parents to ensure education and teaching in conformity with their own convictions; Right to education

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2014
• Volume: 17
• Pages: 233-253

Contributors

author

Katarzyna Więcek

• Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin

References

• Bielecki M., Wychowanie dziecka zgodnie z przekonaniami rodziców oraz jego wolność religijna w kontekście orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 3 listopada 2009, w: Szkoła. Edukacja i wychowanie, red. A. Balicki, T. Guz, W. Lis, Lublin 2010, s. 37-50.
• Chiappetta L., Il Codice di Diritto Canonico. Commento giuridico-pastorale, Napoli 1988.
• Composta D., Commento al can. 803, w: Commento al Codice di Diritto Canonico, red. P.V. Pinto, Città del Vaticano 2001, s. 499.
• Composta D., Commento al can. 806, w: Commento al Codice di Diritto Canonico, red. P.V. Pinto, Città del Vaticano 2001, s. 500.
• Dmowski S., Komentarz do art. 8 (nr 1), w: Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Cześć ogólna. Tytuł II. Osoby, red. S. Dmowski, S. Rudnicki, wyd. 6, Warszawa 2004, s. 66-71.
• Komorowski T., Prawo w praktyce oświatowej. Poradnik dla nauczycieli i kadry kierowniczej, wyd. 7, Poznań 2007.
• Krukowski J., Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych, Lublin 2000.
• Kurzyna-Chmiel D., Podstawy prawne i organizacyjne oświaty. Prawo oświatowe w zarysie, Warszawa 2009.
• Łopatka A., Dziecko. Jego prawa człowieka, Warszawa 2000.
• Maj A., Szkoła katolicka w polskim systemie szkolnictwa, „Pedagogia Christiana” 2007, t. 19, s. 125-136.
• Mezglewski A., Szkolnictwo wyznaniowe w Polsce w latach 1944-1980. Studium historyczno-prawne, Lublin 2004.
• Misztal H., Prawo rodziców do wychowania dzieci według własnych przekonań, „Teka Komisji Prawniczej Polskiej Akademii Nauk Oddział w Lublinie” 2009, t. 2, s. 64-75.
• Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011.
• Pilich M., Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, wyd. 3, Warszawa 2009.
• Sobański R., Osoby fizyczne i prawne, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. Tom I. Księga I. Normy ogólne, red. J. Krukowski, R. Sobański, Poznań 2003, s. 163-201.
• Sobczyk P., Wolność religijna w działalności orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego, w: Prawo wyznaniowe w Polsce (1989-2009). Analizy – dyskusje – postulaty, red. D. Walencik, Katowice – Bielsko-Biała 2009, s. 67-80.
• Warchałowski K., Nauczanie religii i szkolnictwo katolickie w konkordatach współczesnych, Lublin 1998.
• Warchałowski K., Szkolnictwo oraz działalność oświatowo-wychowawcza kościołów i innych związków wyznaniowych, w: Prawo wyznaniowe, red. J. Krukowski, K. Warchałowski, Warszawa 2000, s. 161-186.
• Wroceński J., Sytuacja prawna szkolnictwa wyznaniowego w III Rzeczypospolitej Polskiej, w: Ecclesia et status. Księga jubileuszowa z okazji 40-lecia pracy naukowej Profesora Józefa Krukowskiego, red. A. Dębiński, K. Orzeszyna, M. Sitarz, Lublin 2004, s. 961-982.
• Zasępa T., Szkoła katolicka w XXI wieku, w: Szkoła katolicka w XXI wieku, red. T. Zasępa, Lublin 2003, s. 9-19.
• Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2002, Radom 2003