Refleksje wokół prawnych uwarunkowań wspomaganej prokreacji

• Authors: Leszek Bosek

Title variants

EN

Reflections on the legal regulation of assisted procreation

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest określenie podstawowych założeń regulacyjnych wspomaganej prokreacji w Polsce. Artykuł koncentruje się na analizie porównawczej obowiązujących w państwach europejskich i Stanach Zjednoczonych przepisów prawnych. Przeprowadzona analiza wskazuje, że nie istnieje jeden „racjonalny” model regulacyjny, który mógłby być wzorcem dla tworzonych w Polsce przepisów. Systemy prawne – nawet zaliczające się do europejskiej tradycji prawnej – różnią się zasadniczo i są determinowane przede wszystkim aksjologią systemów konstytucyjnych. Artykuł prezentuje polskie standardy konstytucyjne, które są podstawowym punktem odniesienia do tworzenia niewadliwych przepisów prawa. Przeprowadzona analiza wskazuje, że z konstytucji nie można wywieść ani ogólnego zakazu wspomaganej prokreacji, ani prawa podmiotowego do pozaustrojowego tworzenia embrionów ludzkich. Ustawodawca zwykły tworząc system instytucjonalny wspomaganej prokreacji nie może jednak postępować dowolnie. Jest on związany przede wszystkim konstytucyjnymi gwarancjami ochrony godności i życia ludzkiego. Artykuł 30 konstytucji odwołuje się do ściśle określonej koncepcji godności ludzkiej i wynikających z niej praw oraz wolności jednostki.

EN

The goal of the article is to determine the basic legal principles governing assisted procreation in Poland. The article presents a comparative analysis of legal regulations currently in force in European countries and in the United States. It concludes that there does not exist one “rational” regulative model that could serve as a model for Polish legislation. Legal systems – even those belonging to the European legal tradition – differ from one another fundamentally and are determined above all by the axiology of the respective constitutional systems. The article then presents the Polish constitutional standards that are the basic point of reference for generating sound legal regulations. It concludes that the constitution does not provide a basis for either a general prohibition of assisted procreation or for a subjective right to the extrasystemic production of human embryos. The legislature, however, cannot act arbitrarily in creating a system of assisted procreation. It is bound above all by constitutional guarantees protecting human life and dignity. Article Thirty of the Polish constitution contains a precisely formulated conception of human dignity and the individual rights and freedoms that follow from it.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2009
• Issue: 20
• Pages: 37-61

Contributors

author

Leszek Bosek

Identifiers

DOI

10.13153/diam.20.2009.343