Niezbywalność prawdy a cnota tolerancji w dialogu międzykulturowym i międzyreligijnym w pismach Josepha Ratzingera-Benedykta XVI

• Authors: Woźniak Jakub J.

Title variants

EN

The Inalienability of Truth Versus the Virtue of Tolerance in Intercultural and Interreligious Dialogue

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przyglądając się współczesnemu światu i panującym tendencjom możemy zaobserwować, że wartość nadrzędna, jaką jest prawda zostaje, spłycona i usytuowana w przestrzeni publicznej i prywatnej jako wartość, która traci na znaczeniu. Ponadto prawdę ukazuje się jako wartość subiektywną, która zakłada, że wszelkie poznanie zależy wyłącznie od człowieka i jego prywatnych odczuć Wzajemne poszukiwanie prawdy, jak podkreśla to Joseph Ratzinger-Benedykt XVI, staje się wspólnym celem wszystkich religii i kultur. Wszyscy ludzie niezależnie od wyznania, pochodzenia czy kultury ciągle pragną poznawać, a przedmiotem tego poznania staje się prawda. Poznanie prawdy staje się możliwe dzięki dwóm drogom: drodze rozumu (drodze filozoficznej) i drodze wiary (spotkaniem z żywą Osobą ). Benedykt XVI w encyklice Caritas in veritate ukazuje, że prawda ma charakter dialogiczny: od słowa, które rozpoczyna rozmowę do dialogu, którego konsekwencją staje się przekazywanie i odbieranie informacji, a wynikiem tego jest stworzenie wspólnoty, w której odbywa się rozmowa. Dzięki takiemu spotkaniu osób staje się możliwe uwolnienie od subiektywnych opinii i odczuć, które zamykają człowieka w jego świecie i przyczyniają się do otwarcia na innych, a tym samym na inne spojrzenie. Poszukiwanie prawdy w spotkaniu z religiami i kulturami staje się możliwe dzięki cnocie tolerancji, którą nabywamy. Cnota tolerancji umożliwia porozumienie, jednak by osiągnąć to porozumienie należy przestrzegać kilku zasad: rzeczowości, uczciwości i odpowiedzialności, o których wspomina Benedykt XVI. Ponadto porozumienie to staje się także możliwe, kiedy przestrzegane są zasady właściwie rozumianego dialogu. Prawidłowo rozumiany dialog posiada kilka elementów: słowa, słuchanie, spotkanie, zrozumienie, a także jasność, unikanie synkretyzmu i relatywizmu oraz poszanowanie innych. Tym samym zauważamy, że poszukiwanie prawdy w tolerancji powinno być celem jednoczącym wszystkie religie i kultury pośród podziałów i sprzeczności.

EN

Looking at the modern world and the dominant tendencies it might be observed that the overriding value of truth is trivialized and situated in the public or private sphere as something insignificant. Moreover, truth is presented as a subjective value which suggests that any form of cognition depends on man and his private perceptions and attitudes without any search for new ways of knowing. The mutual search for truth, as Joseph Ratzinger – Benedict XVI – emphasizes, is a common goal of all religions and cultures. All people, regardless of their beliefs, origin or culture, wish to know, and truth becomes the subject of this cognition. There are two possible ways of knowing truth: the way of reason (a philosophical way) and the way of faith (a meeting with a living Person). In his encyclical Caritas in veriatate, Benedict XVI observes that truth has a dialogical character: from a word which starts a conversation to a dialogue in which information is given and received. The result is the creation of a community where the conversation takes place. Such a meeting of people makes it possible to abandon the subjective opinions and perceptions which close man in his own world, and contributes to openness to other people and to adopting a new perspective. The search for truth during the encounter with other religions and cultures is possible thanks to the virtue of tolerance which we acquire. The virtue of tolerance makes understanding possible, but in order to achieve this understanding it is important to observe certain principles such as conciseness, honesty and responsibility, all of which Benedict XVI mentions. Moreover, understanding is possible when the rules of dialogue are obeyed. Dialogue understood in this way should involve the following elements: words, listening, meeting, understanding, clarity, avoidance of syncretism and relativism, as well as respect for others. Thus we may observe that the search for truth in tolerance should be a unifying goal for all religions and cultures which face divisions and contradictions.

Keywords

PL

prawda; tolerancja; dialog; Joseph Ratzinger-Benedykt XVI

EN

truth; tolerance; dialogue; Joseph Ratzinger-Benedict XVI

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2018
• Issue: 42
• Pages: 175-187

Contributors

author

Woźniak Jakub J.

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Arber, W., Nauka i wiara religijna, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 12/348 (2012), s. 11-12.
• Arystoteles, Metafizyka I, t. 1, tł. T. Żelaźnik, Lublin 1996.
• Augustyn, O prawdziwej wierze, tł. J. Ptaszyński, Kraków 1999.
• Benedykt XVI, Caritas in veritate o integralnym rozwoju ludzkim w miłości, AAS 8/101 (2009), s. 641-709.
• Benedykt XVI, Imię Boga jest imieniem sprawiedliwości, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 2/ 300 (2008), s. 32-35.
• Benedykt XVI, Pokój w prawdzie. Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na XXXIX Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2006 r., „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 2/280 (2006), s. 4-7.
• Benedykt XVI, Posłuszeństwo prawdzie umożliwia dialog, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 7-8/ 315 (2009), s. 25-27.
• Benedykt XVI, „Verbum Domini” o słowie Bożym w życiu i misji Kościoła, AAS 11/102 (2010), s. 681-787.
• Benedykt XVI, Poszukiwanie prawdy nie stanowi zagrożenia dla tolerancji czy pluralizmu kulturowego, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 11-12/318 (2009), s. 13-15.
• Benedykt XVI, Powołaniem Kościoła jest przyjmowanie wszystkich, ale nigdy kosztem prawdy chrześcijańskiej, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 11/327 (2010), s. 25.
• Benedykt XVI, Seewald P., Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu, tł. P. Napiwodzki, Kraków 2011.
• Benedykt XVI, Szukajcie i brońcie prawdy, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 1/289 (2007), s. 1618.
• Benedykt XVI, Świat rozumu i świat wiary potrzebują siebie wzajemnie, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 11/327 (2010), s. 26-28.
• Benedykt XVI, Życie jest poszukiwaniem prawdy, dobra i piękna, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 9/306 (2008), s. 13-16.
• Duma, T., Problem prawdy w myśli Platona, „Studia Ełckie” 13 (2011), s. 7-30.
• Franciszek, Nie można być chrześcijaninem na pewien czas, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 7/353 (2013), s. 46-48.
• Jan od Krzyża, Droga na Górę Karmel, tł. B. Smyrak, Kraków 92013.
• Jan Paweł II, „Fides et ratio” o relacjach między wiarą a rozumem, AAS 1/91 (1999), s. 5-88.
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 22002.
• Konferencja Episkopatu Polski, Orędzie Biskupów Polskich o potrzebie dialogu i tolerancji w warunkach budowy demokracji, w: Listy Pasterskie Episkopatu Polski 1945-2000, t. 2, red. P. Libera, A. Rybicki, S. Łącki, Marki 2003, s. 1920-1937.
• Krokos, J., O prawdzie i wolności, http://www.nonpossumus.pl/biblioteka/jan_krokos/o_prawdzie_i_ wolnosci/020.php [11.10.2017].
• Maryniarczyk, A., Prawda, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 8, red. A. Maryniarczyk i in., s. 458-466.
• Mróz, M., Etyka tolerancji a niezbywalność ewangelizacyjnej misji Kościoła dzisiaj. Kilka uwag na kanwie myśli św. Tomasza z Akwinu o cnocie wiary, „Soter” 40/68 (2011), s. 135-148.
• Mróz, M., Tolerancja, w: Leksykon socjologii religii, red. M. Libiszkowa-Żółtkowska, J. Mariański, Warszawa 2004, s. 424-426.
• Pawlikowski, T., Prawda następstwem istnienia. Problem prawdy w interpretacji św. Tomasza z Akwinu, Lublin 2013.
• Niezbywalność prawdy a cnota tolerancji w dialogu międzykulturowym187
• Platon, Kratylos, tł. K. Tuszyńska-Maciejewska, Wrocław 1990.
• Ratzinger, J., Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, tł. M. Górecka, W. Szymona, Lublin 2015.
• Ratzinger, J., Kościół – znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne, tł. W. Szymona, Lublin 2013.
• Ratzinger, J., Seewald, P., Bóg i świat. Wiara i życie w dzisiejszych czasach, tł. G. Sowinski, Kraków 2005.
• Ratzinger, J., Seewald, P., Sól ziemi. Chrześcijaństwo i Kościół katolicki na przełomie tysiącleci, tł. G. Sowinski, Kraków 2005.
• Ratzinger, J., Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata, tł. R. Zajączkowski, Kielce 22005.
• Ratzinger, J., Wykłady bawarskie z lat 1963-2004, tł. A. Czarnocki, Warszawa 2009.
• Sarah, R., Diat, N., Moc milczenia. Przeciw dyktaturze hałasu, tł. A. Kuryś, Warszawa 2017.
• Toleration, w: Online Etymology Dictionary, https://www.etymonline.com/word/toleration [31.03.2018].
• Tomasz z Akwinu, Quaestiones disputatae De veritate, tł. A. Białek, Lublin 1999.
• Tomasz z Akwinu, Summa Theologiae O Bogu, cz. 2, tł. P. Bełch, Londyn 1977.
• Watts, G., Pracownik Winnicy Pańskiej. Portret papieża Benedykta XVI, tł. J. Wilk, Częstochowa 2005.
• Woleński, J., Aletheia in Greek thought until Aristotle, „Annals of Pure and Applied Logic” 127 (2004), s. 339-360.