Biblioteki – nowoczesne przestrzenie kultury

• Authors: Osłowska Iwona

Title variants

EN

Libraries – Contemporary Cultural Space?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teza/cel artykułu – Celem artykułu jest pokazanie odmienionego oblicza współczesnych bibliotek, które odgrywają dużą rolę w sektorze kultury i przemysłów kreatywnych, a przez badaczy są zaliczane do kręgu określanego „jądrem kreatywności” bądź „rdzeniem kreatywności”. Obecnie gromadzą nie tylko dorobek kulturalny ludzkości, ale przede wszystkim aktywnie uczestniczą w jego promowaniu. Pojawia się więc pytanie, co i w jakim stopniu decyduje o tym, że dzisiejsze biblioteki są częścią culture industry? W artykule omówiono zagadnienia, które mają wpływ na takie ich postrzeganie, tj. wielofunkcyjny charakter, nowe technologie, oryginalny design. Metody badań – Zastosowano metodę analizy piśmiennictwa poświęconego problematyce przyszłości bibliotek i roli sektora kultury. Przeglądowi poddano również strony internetowe wybranych bibliotek. Wyniki i wnioski – Na wizerunek dzisiejszych bibliotek niebagatelny wpływ miał Internet i postęp techniczny. Czytelnicy z każdego miejsca na świecie, bez wychodzenia z domu, dzięki otwartemu dostępowi, mogą zajrzeć nie tylko do katalogów wybranej książnicy, ale też do wielu publikacji, które zostały już zamieszczone w domenie publicznej. Poza tym doszło też do zmiany samego sposobu postrzegania bibliotek przez społeczeństwo, dla którego czasami lokalne wypożyczalnie bywają jedynym źródłem bezpośredniego kontaktu z kulturą. Niekiedy są dla wielu osób tzw. trzecim miejscem, gdzie po pracy, poza domem mogą ciekawie spędzić czas wolny. Z myślą o takich czytelnikach biblioteki organizują m.in.: odczyty, wystawy, pokazy slajdów. Biorą udział w różnych projektach, jak np. Noc Muzeów czy Noc Bibliotek. Dodatkowo na ich atrakcyjność wpływa też ciekawa architektura i design. Jak pisał Walter Gropius, w architekturze jest tylko ciągła zmiana, czego żywotnym przykładem są dawne i dzisiejsze biblioteki. Ich zewnętrzna, jak i wewnętrzna szata zmieniała się przez wieki, niejednokrotnie zachwycając oglądających, jak i stałych użytkowników. Te trzy wymienione elementy – design/architektura, wielofunkcyjność, otwarty dostęp – sprawiają, że biblioteki są obecnie nowoczesnymi przestrzeniami kultury.

EN

Thesis / Objective – The article is aimed at presenting an altered image of contemporary libraries which play a significant role in the sector of culture and creative industries, identified by the researchers as members of the “creative core” community. Nowadays libraries not only collect the cultural heritage of the mankind but also promote it actively. The question is: what, and to what extent, makes contemporary libraries a part of culture industry? The author discusses issues that make libraries being perceived as such, i.e. multifunctional nature, new technologies, unique and creative design. Research methods – The literature analysis was used to browse through the publications on the future of libraries and the role of the sector of culture. The analysis also covered selected library websites. Results and conclusions – The image of contemporary libraries has been heavily influenced by the development of Internet and computer technologies. The library users can access library catalogs and numerous full-text publications without leaving their homes or being obliged to visit the library facilities. Moreover, libraries have become differently perceived by the society as the local lending spots sometimes offer the only direct access to culture. Many people use them as a “third place” where they can spend their free time in a creative way, participating in lectures, exhibitions, slide shows or night shows such as the Night of Museums or the Night of Libraries. Libraries have become more attractive with their modern architecture and design – Walter Gropius wrote that the only constant element in architecture is its continual change, which is visibly exemplified by both the old and the modern libraries. Their external and internal design have been changing over centuries, always enchanting both visitors and the users. Three elements mentioned above: design/architecture, multifunctionality and open access make libraries modern cultural spaces.

Keywords

PL

Design; Architektura bibliotek; „Trzecie miejsce”; Otwarty dostęp

EN

Design; Library architecture; „Third place”; Open access; Private collections

• Publisher: Polish Librarians Association, Warsaw, http://www.sbp.pl/en
• Journal: Przegląd Biblioteczny
• Year: 2018
• Volume: 86
• Issue: 4
• Pages: 554-583

Contributors

author

Osłowska Iwona

References

• Attfield, Judith (2000). Wild Things: The Material Culture of Everyday Life. New York: Berg Publishers.
• Balcerzak, Paweł (2007). O wzornictwie przemysłowym. Definicje, procedury, korzyści. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych.
• Brown, Tim (2008). Design thinking. Harvard Business Review, June, pp. 84-92.
• Campbell, James W.P. (2013). The Library: A World History. Chicago: University of Chicago Press.
• Centra życia kulturalnego: z Dariuszem Jaworskim, rozmawia Marcin Kube (2017). Rzeczpospolita, nr 279, s. Q 2-3.
• Charter, Roger (2009). Od historii książki do historii lektury. W: P. Rodak, Pismo, książka, lektura. Rozmowy: Le Goff, Charter, Hébrard, Fabre, Lejeun. Warszawa: Wydaw. Uniwersytetu Warszawskiego, s. 57-107.
• Cyrklaff, Magdalena J. (2015). Rewolucje social media a promocja instytucji non profit. Jak wypromować bibliotekę na portalu Facebook.com? W: Książka i biblioteka w procesie komunikacji społecznej. Pod. red. Renaty Aleksandrowicz, Haliny Rusińskiej-Giertych. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, s. 439-452.
• Dyckhoff, Tom (2018). Epoka spektaklu. Perypetie architektury i miasta XXI wieku. Kraków: Karakter.
• Eco, Umberto (2008). Dzieło otwarte: forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych. Warszawa: Wydaw. W.A.B.
• Erlhoff, Michael (2007). Projektowanie nieintencjonalne. Spojrzenie empiryczne. 2+3D, nr 4, s. 84-86.
• Faulkner-Brown, Harry (1994). Factors affecting the planning and design of academic libraries, Speakers` notes for The British Council Seminar. In: Library planning and design, Newcastle upon Tyne, 11-24 Sept. 1994.
• Fedorowicz, Małgorzata (2010). Design thinking i blended librarianship – nowe tendencje w bibliotekarstwie amerykańskim. Toruńskie Studia Bibliologiczne, nr 2, s. 71-82.
• Gropius, Walter (2014). Pełnia architektury. Kraków: Karakter.
• Horkheimer, Max; Adorno, Theodor W. (2002). Dialectic of enlightenment. Philosophical fragments. Stanford: Stanford University Press.
• Ingarden, Roman (1946). O dziele architektury. Jelenia Góra: WINW.
• Jasiewicz, Justyna (2017). Cyfryzująca biblioteka. W: Instytucje kultury jako ośrodki życia społecznego. Pod red. Anny Mierzeckiej, Elżbiety Barbary Zybert. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 175-188.
• Jencks, Charles A. (1987). Ruch nowoczesny w architekturze tłum. Agnieszka Morawińska, Hanna Pawlikowska. Warszawa: Wydaw. Artystyczne i Filmowe.
• Karzewska, Bożena (2017). Integracyjna rola bibliotek. Seniorzy. W: Instytucje kultury jako ośrodki życia społecznego. Pod red. Anny Mierzeckiej, Elżbiety Barbary Zybert. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 134-146.
• Kisilowska, Małgorzata (2015). Biblioteki publiczne a „kultura iwentu” i kulturowa wszystkożerność. W: Megabiblioteki. Wybrane tendencje w bibliotekarstwie publicznym. Pod red. Doroty Pietrkiewicz, Elżbiety Zybert. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 63-81.
• Klein, Naomi (2004). Librarianship as a radical profession. Progressive Librarian, no. 23, p. 46-54.
• Kołodziejska, Jadwiga (2011). Między tradycyjnością a nowoczesnością bibliotek. Przegląd Biblioteczny, R. 79, z. 2, s. 179-191.
• Krajewski, Marek (2011). Instytucje kultury a uczestnicy kultury. Nowe relacje Przykład: MS2 w Łodzi. W: Strategie dla kultury. Kultura dla rozwoju. Pod red. M. Śliwy. Kraków: Małopolski Instytut Kultury, s. 26-28.
• Krupiński, Janusz (1993). Z-wiednie: ontologiczne podstawy sztuki projektowania. Kraków: Akademia Sztuk Pięknych.
• Kruszewski, Tomasz (2015). Estetyka instytucji kultury i jej atrybuty w procesie zadomowienia. W: Książka i biblioteka w procesie komunikacji społecznej. Pod. red. Renaty Aleksandrowicz, Haliny Rusińskiej-Giertych. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, s. 353-368.
• Kruszewski, Tomasz (2012). Przestrzenie biblioteki: o symbolicznej, fizycznej i społecznej obecności instytucji. Toruń: Wydaw. Naukowe UMK.
• Krzemińska, Agnieszka (2018). Świątynie słów. Polityka, nr 36, s. 64-66.
• Lushington, Nolan (2002). Libraries designer for users: a 21st century guide. New York: Neal-Schuman Publishers.
• Matras-Mastalerz, Wanda (2015). Biblioteka miejscem dialogumiędzypokoleniowego W: Książka i biblioteka w procesie komunikacji społecznej. Pod. red. Renaty Aleksandrowicz, Haliny Rusińskiej-Giertych. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, s. 369-382.
• McCarthy, Richard C. (2007). Managing your library construction project: a step-by-step guide.Chicago: American Library Association.
• McDonald, Andrew (2006). The Ten Commandments revisited: the Qualities of Good Library Space., LIBER Quarterly: The Journal of European Research Libraries, Vol 16, Issue 2.
• Oldenburg, Ray (1999). The great good place : cafés, coffee, coffee shops, bookstores, bars, hair salons, and other hangouts at the heart of a community. Nowy Jork: Da Capo Press.
• Piłat-Boruch, Magdalena (2014). Socjologia designu. Warszawa: CeDeWu.
• Piotrowska, Ewa; Zając, Renata (2004). Nowoczesna architektura bibliotek. Konspekt, nr 19, s. 74-79.
• Płucieniczak, Beata (2014). Biblioteka jako miejsce spotkania z „Innym”. W: Czas przemian – czas wyzwań: rola bibliotek i ośrodków informacji w procesie kształtowania kompetencji współczesnego człowieka. Praca zbior. pod red. Justyny Jasiewicz, Elżbiety Barbary Zybert. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 177-185.
• Power, Dominic; Nielsen, Tobias (2010). Priority Sector Report: Creative and Cultural Industries. Stockholm: Europe Innova, Europejskie Obserwatorium Klastrów.
• Pugacewicz, Iwona (2017). Biblioteka Saint Geneviève i jej tożsamość środowiskowa. W: Instytucje kultury jako ośrodki życia społecznego. Pod red. Anny Mierzeckiej, Elżbiety Barbary Zybert. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 156-174.
• Ratajewski, Jerzy (2002). Wprowadzenie do bibliotekoznawstwa, czyli wiedza o bibliotece w różnych dawkach. Warszawa: Wydaw. SBP.
• Rosińska, Monika (2010). Przemyśleć u/życie: projektanci – przedmioty – życie społeczne. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
• Sanderhoff, Merete (2014). Foreword. In: Sharing is Caring. Openness and sharing in the cultural heritage sector. Kopenhaga: Statens Museum for Kunst, pp. 9-11.
• Sparke, Penny (2012). Design: historia wzornictwa. Warszawa: Arkady.
• Szultka, Stanisław, red. (2014). Kreatywny łańcuch. Powiązania sektora kultury i kreatywnego w Polsce. Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
• Tarkowski, Alek; Bendyk, Edwin (2011). Scenariusze przyszłości dla bibliotek. Warszawa: Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
• Tokarska, Anna, red. (2013). Bibliotekarstwo. Warszawa: Wydaw. SBP.
• Tomaszewska, Anna Wanda (2013). Przemysły kreatywne w Polsce. Stan oraz przykłady strategii i programów na rzecz wsparcia kreatywności w skali lokalnej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 793, s. 7-24.
• Tomczak, Małgorzata (2016). Przedmowa do wydania polskiego. W: Architektura nowoczesna. Wykłady Frank Lloyd Wright, Kraków: Karakter, s. 5-9.
• Wilk, Paulina (2016). Czytanie jest wciąż piękne. Rzeczypospolita, nr 185, s. A 11.
• Wojciechowska, Maja red. (2007). Marketing biblioteczny: rozważania, dyskusje,konteksty.Gdańsk: Wydaw. Ateneum – Szkoły Wyższej.
• Wojciechowski, Jacek (2002). Idee i rzeczywistość: bibliotekarstwo pragmatyczne. Warszawa: Wydaw. SBP.
• Woodward, Jeannette (2000). Countdown to a New library: managing the building Project. Chicago:American Library Association.
• Wójcik, Magdalena (2013). WEB 2.0 w działalności usługowej instytucji książki. Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Wright, Frank Lloyd (2016). Architektura nowoczesna. Wykłady. Kraków: Karakter.
• Wrocławska, Maria; Justyna Jerzyk-Wojtecka, red. (2011). Biblioteka jako „trzecie miejsce”– międzynarodowa konferencja Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego: materiały konferencyjne. Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego.
• Zybert, Elżbieta Barbara (2017). Pomysły na biblioteki publiczne XXI wieku. W: Instytucje kultury jako ośrodki życia społecznego pod red. Anny Mierzeckiej, Elżbiety Barbary Zybert. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 14-47.
• Zybert, Elżbieta Barbara (2013). Wstęp. W: Biblioteki. Tożsamość. Kultura pod red. Iwony. H. Pugacewicz, Elżbiety Barbary Zybert, Warszawa: Wydaw. SBP.
• Zysiak, Agata (2011). Jak pozostać wiernym w niestałym świecie? Czym, gdzie i dla kogo ma być nowoczesna biblioteka? W: Biblioteka jako „trzecie miejsce” – międzynarodowa konferencja Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego: materiały konferencyjne. Pod red. Marii Wrocławskiej, Justyny Jerzyk-Wojteckiej. Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego, s. 18-28.