Kult eucharystyczny na podstawie średniowiecznych mszalnych rękopisów węgierskich

• Authors: Radislav Adamko

Title variants

EN

The Eucharistic Tradition on the Basis of Hungarian Medieval Mass Manuscripts

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W XI i XII wieku w odpowiedzi na spory teologiczne nastąpił znaczący rozwój kultu eucharystycznego, którego kulminacją było ustanowienie w 1264 r. święta Bożego Ciała. Jednym z impulsów do wprowadzenia tego święta był cud eucharystyczny w Bolsenie, warto jednak pamiętać o innym, mniej znanym cudzie eucharystycznym w Koszycach. Miasto to stało się popularnym ośrodkiem pielgrzymkowym, zaś kult eucharystyczny na Węgrzech znacząco się ożywił. Dowodem tego są zachowane księgi muzyczno-liturgiczne, w których odnaleźć można liczne innowacje i nowe pieśni. Wersety allelujatyczne, tropy oraz adaptacje melodii różniły się niekiedy od tych obecnych w Europie zachodniej i środkowej. Odrębność i niezależność tradycji Ostrzyhomskiej (a także mniejszych tzw. tradycji peryferyjnych) przejawiała się również w odmiennym wyborze śpiewów i tekstów psalmowych oraz w licznych wariantach tekstowych i melodycznych.

EN

Eucharistic worship was significantly developed in the 11th and 12th centuries as a reaction to theological disputes. The establishment of the Feast of Corpus Christi in 1264 became the culmination of, and at the same time confirmation of the adoration tendencies in the Eucharistic tradition. In the Middle Ages, Košice was a well-known pilgrimage destination throughout Central Europe. One could see here the relics of the Lord’s Blood as evidence of the Eucharistic miracle that took place in Košice. On the basis of the Eucharistic miracle, there is a mention in the papal bible from 1402, in which Pope Boniface IX granted appropriate indulgences to Košice. Eucharistic worship during the Middle Ages in Hungary was very widespread and alive. This is evidenced by the preserved liturgical and music books regarding the celebration of the Eucharistic liturgy. We find in them numerous innovations of the Mass form by introducing new songs – alleluia verses and tropes, and adaptations of melodies other than those in Western and neighboring Central European countries. Separation and independence of the Ostrihom’s tradition (and possibly smaller so-called peripheral traditions), also manifested itself in a different selection of psalms and texts as well as in numerous textual and melodic variants.

Keywords

PL

kult eucharystyczny; średniowieczne Węgry; śpiew gregoriański; manuskrypt

EN

Eucharistic worship; Middle Ages in Hungary; Gregorian chant; Manuscripts

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2018
• Volume: 65
• Issue: 13: Muzykologia
• Pages: 7-23

Contributors

author

Radislav Adamko

• Wydział Pedagogiki, Uniwersytet Katolicki w Ružomberku (Słowacja)

References

• Adam A., Liturgický rok: Historický vývoj a současná praxe, Vyšehrad, Praha 1998.
• Historia duchowości, t. IV: Duchowość średniowiecza. red. B. Calati, R. Grégoire, A. Blasucci, Homo Dei, Kraków 2005.
• Nowak W., Odnowa kultu eucharystycznego w Kościele a sanktuaria eucharystyczne Warmii przed Soborem Trydenckim. „Liturgia Sacra” 17(2011), nr 1, s. 25-36.
• Mihályfi Á., Verejné bohoslužby: Katolícka liturgika, Knihtlačiareň Havelka, Banská Bystrica1937.
• Pikulik J., Polskie graduały średniowieczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2001.
• Radó P., Einchiridion Liturgicum, t. II, Herder, Romae–Friburgi Brisg.–Barcinone 1961.
• Szendrei J., Graduale Strigoniense: Musicalia Danubiana, vol. 12*/1, MTA Zenetudomány Intézet, Budapest 1993.
• Szendrei J., Tropenbestand der ungarischen Handschriften, w: Cantus Planus, Papers read at the Third Meeting of the International Musicological Society Study Group, Tihany, Hungary, Budapest Hungarian Academy of Sciences, Institute for Musicology, 19-24 September 1988, 1990.
• Tropi Proprii missae, cz. I. red. A. Vlhová-Wörner, Bärenreiter, Praha 2004.
• Zubko P., Dejiny Košickej cirkvi v prameňoch, Vydavateľstvo Michala Vaška, Prešov 2006.
• Zubko P., Kult Svätej Krvi v Košiciach: Rozprávanie o stratených stredovekých relikviách, Košice 2012.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2018.65.13-1