Cywilizacja łacińska kolebką współczesnej demokracji

• Authors: Wojtyła Wojciech

Title variants

EN

Latin civilization the cradle of modern democracy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W czasach, gdy demokracja jest na ustach polityków, dziennikarzy, filozofów i zwy-kłych obywateli, rodzi się pytanie: skąd czerpać jej najlepsze wzorce? Najlepsze, czyli takie, które staną się dla niej zarówno solidnym fundamentem, który uchroni ją przed rozchwianiem i które zarazem wyznaczą dla niej pewny horyzont, ku któremu należy dążyć. Niniejszy artykuł wyrasta z przekonania, że szukając owych wzorców, należy odwołać się do tych wartości i ideałów, które zrodziły się w starożytnej Helladzie w czasach Sokratesa, Platona i Arystotelesa, i które wraz z Ewangelią i prawem rzymskim stworzyły cywilizację europejską, która stała się kolebką współczesnej demokracji. Pierwszym krokiem na drodze do ukazania łacińskich korzeni demokracji będzie wyjaśnienie znaczenia samego słowa ,,cywilizacja”, odnośnie do którego istnieje wiele nieporozumień. Pomocne okażą się w tym miejscu analizy dwóch polskich myślicieli – Feliksa Konecznego (zm. 1949 r.) oraz Józefa M. Bocheńskiego (zm. 1995 r.). Następnie ukazana zostanie specyfika cywilizacji europejskiej, zwanej również łacińską, chrześcijańską czy też łacińsko-chrześcijańską. Rozważania zawarte w niniejszym artykule zmierzać będą do ukazania, że największym osiągnięciem tej cywilizacji było wypracowanie pojęcia ,,osoby”, bez którego w ogóle nie można mówić o demokracji.

EN

At a time when democracy is on the lips of politicians, journalists, philosophers and ordinary citizens, arises the question: Where to get the best models? The best model means that it will be a solid foundation that will protect democracy against destabilization, and which at the same time designate sure horizon toward which one should aim. This article stems from the conviction that the search for these patterns should refer to those values and ideals that were born in the ancient Hellas in the times of Socrates, Plato and Aristotle, and which together with the Gospel and Roman law and created a European civilization that became the cradle of contemporary democracy. The first step on the road to show the Latin roots of democracy will be to explain the meaning of the word “civilization” about it which there are many misconceptions. The analysis of two Polish thinkers, Feliks Koneczny (d. 1949) and Józef M. Bocheński (d. 1995), will prove helpful here. Next, the specificity of European civilization, also known as Latin, Christian, or Latin-Christian, will be shown. The considerations contained in this article will aim to show that the greatest achievement of this civilization was to develop the concept of "person" without which one can not speak of democracy at all.

Keywords

PL

cywilizacja; demokracja; osoba; godność; prawo

EN

civilization; democracy; individual dignity; rights

• Publisher: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu
• Journal: Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia
• Year: 2017
• Volume: 24
• Pages: 303-314

Contributors

author

Wojtyła Wojciech

References

• Bartnik Cz. S., Personalizm, Lublin 2000.
• Bocheński J. M., W obronie cywilizacji chrześcijańskiej, w: Tenże, Polski testament. Ojczyzna, Europa, Cywilizacja, Komorów 1999, s. 109-125.
• Heller M., Filozofia przyrody. Zarys historyczny, Kraków 2007.
• Jagodziński M., Antropologia komunijna, Lublin 2015.
• Jan Paweł II, EncyklikaCentesimusannus, Rzym, 1 V 1991.
• Jan Paweł II, Encyklika Evangelium Vitae, Rzym, 25 III 1995.
• Jaroszyński P., Kultura i cywilizacja. Od Cycerona do Konecznego, w: ,,Człowiek w Kulturze” 1998 nr 10, s. 13-29.
• Koneczny F., O wielości cywilizacji, Kraków 1935.
• Koneczny F., Prawa dziejowe, Komorów 1999.
• Koneczny F., O ład w historii, Londyn 1977.
• Kowalczyk S., Filozofia kultury, Lublin 1996.
• Kowalczyk S., Człowiek a społeczność. Zarys filozofii społecznej, Lublin 2005.
• Krąpiec M. A.,, Ja-człowiek, Lublin 2005.
• Kuriański M., Feliksa Konecznego (1862-1949) charakterystyka siedmiu cywilizacji. Część I: Cywilizacje starożytne, ,,Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne”, Rok X 2011, Nr 1(18), s. 104-130.
• Platon, Timajos, w: Tenże, Dialogi, tłum. W. Witwicki, Warszawa 1993, s. 299-366.
• Ratzinger J., Wprowadzenie do chrześcijaństwa, Kraków 2006.
• Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. II. Platon i Arystoteles, Lublin 1996.
• Styczeń T., Objawiać osobę, w: Tenże, Wprowadzenie do etyki, Lublin 1993.
• Tarasiewicz P., ,,Kultura” i ,,Cywilizacja” -próba korelacji, w: Roczniki Kulturoznawcze, t. II (2011), s. 71-88.
• Zięba M., Chrześcijanie, polityka, ekonomia. Prawdy i kłamstwa, Kraków 2003.