Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2020 | 20 | 181-234

Article title

Stare druki i rękopisy weterynaryjne w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Katalog

Content

Title variants

EN
Old prints and veterinary manuscripts in the collections of the University Library in Toruń. Catalogue
DE
Die alten Drucke und Handschriften zur Tiermedizin in den Beständen der Universitätsbibliothek in Thorn. Ein Katalog

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Artykuł jest pokłosiem prac związanych z przygotowaniem wystawy okoliczno­ściowej związanej z otwarciem Centrum Weterynarii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu w roku akademickim 2018/2019. Zaprezentowano wówczas m.in. bogatą kolekcję starych druków o tematyce weterynaryjnej, które stały się podstawą do powstania prezen­towanego katalogu. Autorka zbiera w nim nie tylko tytuły dotyczące stricte problematyki lecznictwa zwierząt, lecz także ich hodowli i pielęgnacji. Zbiory Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu (dalej: BU UMK) okazały się bardzo liczne. Zwłaszcza oświeceniowe piśmiennictwo weterynaryjne prezentuje wysoki poziom naukowy tego okresu, zasobny w dzieła założy­cieli i profesorów słynnych francuskich, niemieckich i polskich szkół weterynaryjnych XVIII w., np. Claude’a Bourgelata, Johanna Christiana Polycarpa Erxlebena, Jakuba Gottlieba Wolsteina czy Krzysztofa Kluka. Część wstępna artykułu omawia cenniejsze pod wzglę­dem naukowym i proweniencyjnym egzemplarze. Autorka prezentuje ponadto odnalezione w BU UMK zbiory hippatryczne pochodzące z biblioteki książąt von Hohenlohe-Ingelfingen z pałacu w Koszęcinie. Proweniencja ta była jak dotąd nieznana, podobnie jak fragmenty biblioteki rodu Potulickich oraz grecysty Karla Ottona Rehdantz.
EN
The article is the result of the work connected with the preparation of an occasional exhibition related to the opening of the Veterinary Center at Nicolaus Copernicus University in Toruń in the 2018-2019 academic year. At that time, a rich collection of old prints on veterinary issues, which became the basis for the creation of the presented catalogue, was exhibited. The author collects not only titles strictly related to the treatment of animals, but also their breeding and care. The collections of the University Library in Toruń turned out to be quite numerous. Especially the Enlightenment veterinary literature presents a high scientific level, rich in the works of the founders and professors of famous French, German and Polish veterinary schools of the 18th century, e.g. Claude Bourgelat, Johann Christian Polycarp Erxleben, Jakub Gottlieb Wolstein or Krzysztof Kluk. The introductory part of the article discusses the copies that are most valuable in terms of science and provenance. The author also presents hippatrical collections from the library of the von Hohenlohe-Ingelfingen princes from the palace in Koszęcin. This provenance along with the fragments of the library of the Potulicki family and Greek-language scholar Karl Otto Rehdantzian have been so far unknown.
DE
Der Artikel geht auf die Vorbereitung einer Gelegenheitsausstellung und die Eröffnung des Zentrums für Tiermedizin an der Nikolaus-Kopernikus-Universität in Thorn im akademischen Jahr 2018/2019 zurück. Man zeigte damals u.a. eine reiche Sammlung von alten Drucken aus dem Bereich der Tiermedizin, die als Grundlage des im Beitrag dargestellten Katalogs dienten. Die Autorin zeigt darin einige Exemplare, die sich nicht nur auf die Problematik der Tiermedizin, sondern auch auf die der Tierzucht und -haltung beziehen. Die Bestände der Universitätsbibliothek in Thorn sind zahlreich. Insbesondere das Aufklärungsschrifttum zur Tiermedizin weist ein hohes wissenschaftliches Niveau dieser Zeit nach und ist reich an Werken der Begründer und Professoren von berühmten französischen, deutschen und polnischen Tiermedizinschulen aus dem 18. Jahrhundert, wie etwa Claude Bourgelat, Johann Christian Polycarp Erxleben, Jakob Gottlieb Wolstein oder Krzysztof Kluk. Der Ausgangsteil des Artikels schildert die aus der wissenschaftlichen Sicht und wegen der Herkunft wertvollsten Exemplare. Die Autorin präsentiert darüber hinaus die in der Universitätsbibliothek in Thorn entdeckten Bestände zur Pferdehaltung aus der Bibliothek der Fürsten von Hohenlohe-Ingelfingen aus dem Palast in Koszęcin. Diese Provenienz war bisher unbekannt, ähnlich wie die Fragmente der Bibliothek der Familie Potulicki sowie des Griechenland-Kenners Karl Otton Rehdantzian.

Year

Volume

20

Pages

181-234

Physical description

Dates

published
2020-12-15

Contributors

  • Uniwersytet Gdański. Wydział Historyczny

References

  • Chlewicka, Aldona. 2000. „Aniela Potulicka, działaczka społeczna, patriotka i bibliofilka.” W Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku, red. K. Jakubiak, 335–347. Bydgoszcz: Wydawnictwa Uczelniane WSP.
  • Eis, Gerhard. 1960. Meister Albrants Roßarzneibuch: Verzeichnis der Handschriften. Text der ältesten Fassung. Literaturverzeichnis. Konstanz: Terra-Verlag.
  • Eis, Gerhard. 1985. Meister Albrants Roßarzneibuch im deutschen Osten. Mit einem Nachwort zur Neuauflage. Hildesheim: Olms.
  • Eis, Gerhard. 1967. Mittelalterliche Fachliteratur. Stuttgart: Metzler.
  • Eis, Gerhard. 1982. Medizinische Fachprosa des späten Mittelalters und der frühen Neuzeit. Amsterdam: Rodopi.
  • Goszczyk, Edward. 2008. Panowie na Koszęcinie: od dziejów najdawniejszych po Zespół „Śląsk”. Koszęcin: Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny – Śląskie Centrum Edukacji Regionalnej.
  • Grysińska, Katarzyna. 2007. „Ziemianie a nauka. Fundacje na rzecz nauki polskiej tworzone przez wielkich posiadaczy ziemskich na przykładzie Fundacji Potulickiej i Fundacji Smoguleckiej.” W Kujawsko-Pomorskie rodowody wybitnych uczonych, red. Z. Biegański, W. Jastrzębski, 107–137. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe.
  • Hoche, Richard. 1888. „Rehdantz, Karl Otto Albert.“ In Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 27. 587–588 [Online-Version]; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd104366710.html#adbcontent.
  • Janeczek, Maciej, Aleksander Chrószcz, Tomasz Ożóg, i Norbert Pospieszny. 2012. Historia weterynarii i deontologia. Warszawa: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
  • Cubrzyńska-Leonarczyk M. red. 2018. Katalog druków XV i XVI wieku w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, 8. Zbiorczy indeks proweniencyjny. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Komorowski, Manfred. 1980. „Das Schicksal der Staats- und Universitätsbibliothek Kӧnigsberg.” Bibliothek Forschung und Praxis 4: 145.
  • Krupa, Sławomira. 2007. „Dzieje rodziny Hohenlohe-Ingelfingen z Koszęcina w świetle dokumentów przechowywanych w Archiwum Państwowym w Katowicach.” Szkice Archiwalno-Historyczne 3: 67–88.
  • Milewska-Kozłowska, Joanna. 2004. „Kolekcja proweniencji greifswaldzkiej w zbiorach Biblioteki UMK w Toruniu.” Rocznik Toruński 4: 95–102.
  • Milewska-Kozłowska, Joanna, Maria Strutyńska, i Bożena Bednarek-Michalska. 2004. Collections of Greifswald provenance at the NCU Library in Toruń. Toruń: Nicolaus Copernicus University Library. https://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/publication/2076/edition/2468/content.
  • Możdżeń, Julia, Elżbieta Hudzik. 2019. „Cenne zbiory weterynaryjne.” Głos Uczelni 1–2: 25–26.
  • Mycio, Andrzej. 2011. „Neue Quellen zur Geschichte der Deutschbalten. Zu Archivalien in der Universitätsbibliothek in Thorn (Toruń).” Zeitschrift für Ostforschung 30 (3): 418–429.
  • Mycio, Andrzej. 2012. „Nowożytne rękopisy w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu.” Czasy Nowożytne 25: 193–208.
  • Mycio, Andrzej. 2009–2010. „Struktura proweniencyjna rękopisów pochodzących z tak zwanych zbiorów zabezpieczonych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu.” Folia Toruniensia 9–10: 45–55.
  • Mycio, Andrzej. 2013. „Znaczenie kodeksu rękopiśmiennego w XVIII-wiecznej Europie na przykładzie biblioteki historyka Pomorza Ludwiga Wilhelma Brüggemanna”. W Książka i prasa w kulturze, red. K. Domańska, B. Iwańska-Cieślik, 52–67. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
  • Mycio, Andrzej. 2009–2010. „Struktura proweniencyjna rękopisów pochodzących z tak zwanych zbiorów zabezpieczonych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu”, Folia Torunensia 9–10: 45–55.
  • Perenc, Aleksander. 1958. Historia lecznictwa zwierząt w Polsce, wyd. 2, oprac. i uzup. K. Millak. Wrocław–Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
  • Perenc, Aleksander. 1955. Pierwsze druki weterynaryjne w Polsce. Lublin: nakładem Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  • Pfefferkorn, Oliver. 2011. „Die Textsorte Rossarzneibuch in frühneuhochdeutschen Handschriften und Drucken”. W Frühneuhochdeutsch – Aufgaben und Probleme seiner linguistischen Beschreibung, hrsg. v. A. Lobenstein-Reichmann, O. Reichmann, 583–610. Hildesheim: Olms.
  • Przybyłowa, Janina. 1968. „Z dziejów Biblioteki Sczanieckich w Nawrze.” Zeszyty Naukowe UMK, Nauki Humanistyczno-Społeczne 29, Nauka o książce 5: 69–89.
  • Schrader, Georg Wilhelm. 1967. Biographisch-literarisches Lexicon der Thierärzte aller Zeiten und Länder: sowie der Naturforscher, Aerzte, Landwirthe, Stallmeister u.s.w., welche sich um die Thierheilkunde verdient gemacht haben, gesammelt v. G. W. Schrader, vervollständigt und hrsg. v. E. Hering, Nachdr. d. Orig.-Ausg. 1863. Leipzig: Zentral-Antiquariat der Deutschen Demokratischen Republik.
  • Skrzypek, W. 1991. „Pierwsze wydanie «Historii lecznictwa zwierzat w Polsce...» sukcesem autorskim Aleksandra Perenca”, Medycyna Weterynaryjna 47: 44–45.
  • Strutyńska, Maria. 2011. „Badania proweniencyjne starych druków w Bibliotece UMK w Toruniu”, Folia Torunensia 11: 53–60.
  • Strutyńska, Maria. 1999. Struktura proweniencyjna zbioru starych druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Przewodnik po zespołach. Problemy badawcze i metodologiczne, Toruń: Wydawnictwo UMK.
  • Tondel, Janusz. 1992. Biblioteka Zamkowa (1529–1568) księcia Albrechta Pruskiego w Królewcu. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
  • Tondel, Janusz. 2001. Książka w dawnym Królewcu Pruskim, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
  • Tondel, Janusz. 1992. „Nova bibliotheca w Królewcu w latach rządów księcia Albrechta Pruskiego: jej charakter i znaczenie.” Studia o bibliotekach i zbiorach polskich 3: 7–15.
  • Tondel, Janusz. „1992. Źródła zaopatrywania Nowej Biblioteki w Królewcu w okresie rządów księcia Albrechta Pruskiego.” Z badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi 13: 41–79.
  • Walter, Alex. 2008. “Die Kӧnigsberger Universitätsbibliothek in der Frühen Neuzeit. Grundzüge ihrer Geschichte, bibliotheksgeschichtliche Quellen, Perspektiven der Forschung.” W Die Universität Kӧnigsberg in der Frühen Neuzeit, hrsg. v. H. Marti, M. Komorowski, 264–305. Kӧln–Weimar–Wien: Böhlau Verlag.
  • Wracławek, Sławomira. 1998. „Kancelaria i archiwum książąt Hohenlohe-Ingelfingen z Koszęcina.” Szkice Archiwalno-Historyczne 1: 137–146.
  • Żywulski, Łukasz. 2010. „Stan badań nad kolekcją druków pochodzących z biblioteki kościoła parafialnego w Galinach k. Bartoszyc” W Studia z dziejów książki i prasy – przegląd badań za lata 2007–2010. Praca zbiorowa, red. Z. Kropidłowski, D. Spychała, K. Wodniak, 159–175. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
  • Żywulski, Łukasz. 2009. „Odkryta na nowo biblioteka kościoła parafialnego w Galinach w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu.” Komunikaty Mazursko-Warmińskie 4: 587–591.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-fced5ae0-b2be-4295-b898-10a8a2f92a13
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.