Związek przyczynowy, jako podstawowy warunek pozwalający na przypisanie odpowiedzialności sprawcy przestępstwa skutkowego – próba uporządkowania pojęć.

• Authors: Remigiusz Rabiega

Title variants

EN

Causality as the basic condition of assignment of offender’s liability for effect endeavour to unscramble terms

Abstracts

PL

W związku z propozycją Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego, odnośnie wprowadzenia do obecnie obowiązującego Kodeksu karnego przepisu regulującego zagadnienie przypisania skutku w prawie karnym – niniejszy szkic skupia się na węzłowych zagadnieniach, wiążących się z przedmiotową tematyką. W ujęciu autora – podstawowym czynnikiem, przy badaniu związku przyczynowego, jest powszechnie stosowany warunek sine qua non, który to (z racji na dość szeroki zakres wykorzystania) musi być ograniczony do sytuacji istotnych z punktu widzenia prawa karnego. Rzeczony warunek stanowi pierwszy element wartościowania, który następnie doprecyzowany jest poprzez ustalenie, czy zaistniało naganne przyczynienie się określonego sprawcy do zrealizowania przezeń znamion konkretnego typu czynu zabronionego pod groźbą kary. Autor przyjmuje, że związek przyczynowy stanowi jedno ze znamion opisujących czyny zabronione znamienne skutkiem. W związku z tym, społeczna szkodliwość czynu –także musi wypełnić swoją materialną treścią tytułowy element. Ponadto niniejszy artykuł wyraźnie rozgranicza zagadnienie samej przyczynowości od przypisania odpowiedzialności sprawcy za skutek w prawie karnym, gdyż to dopiero ona stanowi punkt wyjścia dla stosowania (bądź niestosowania) właściwej reakcji prawnokarnej.

EN

In connection with the proposal of Criminal Law Codification Commission, regarding the introduction to the current Criminal Code provision which will regulate the issue of assignment effect in criminal law - this sketch focuses on key issues associated with thisground. In opinion of the author - an essential factor when examining the causality is commonly used condition sine qua non, which (due to a fairly wide range of use) must be limited to situations relevant to the criminal law. The discussed condition is the first element of adjudication, which is then clarified by determining whether there is reprehensible to contribute a specific perpetrator to actualize by him the constituent hallmarks of a particular type of criminal offense. The author assumes that the causal relationship is one of the constituent hallmarks of offenses which is describe by effect. Therefore, the social danger of the act - also must complete the title element by its own material content. In addition, this article clearly distinguishes the same issue of causation from the attach of responsibility for the result of the offender in the criminal law, because it is only the starting point for the use (or non-use) of the relevant criminal law response.

Keywords

PL

Prawo karne; związek przyczynowy; znamiona przestępstwa; odpowiedzialność karna

EN

Criminal law; Causality; Hallmarks of crime; Criminal liability

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Acta Iuris Stetinensis
• Year: 2014
• Issue: 8

Contributors

author

Remigiusz Rabiega

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Postanowienie SN z dn. 15.02.2012 r., II KK 193/11.
• Wyrok SN z dn. 8.03.2000 r., III KKN 231/98, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba
• Karna oraz Izba Wojskowa” 2000, nr 5–6, poz. 45.
• Wyrok SN z dn. 28.04.2000 r., V KKN 318/99, „Krakowskie Zeszyty Sądowe” 2001, nr 1, poz. 16.
• Wyrok SN z dn. 1.12.2000, IV KKN 509/98, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna oraz Izba Wojskowa” 2001, nr 5–6, poz. 45.
• Wyrok SN z dn. 24.02.2005 r., V KK 375/04, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna oraz Izba Wojskowa” 2005, nr 3, poz. 31.
• Wyrok SA we Wrocławiu z dn. 13.07.2006 r., II Aka 163/2006, „Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych” 2006, nr 12, poz. 63.
• Wyrok SN z dn. 27.09.2010 r., V KK 34/2010, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna oraz Izba Wojskowa” 2010, nr 12, poz. 105. „Zeszyty Orzecznicze” 1948, poz. 39.
• Andrejew I., Ustawowe znamiona przestępstwa, Warszawa 1959.
• Bielski M., Kryteria obiektywnego przypisania skutku na tle współczesnej polskiej dogmatyki prawa karnego, w: Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa
• Profesora Andrzeja Zolla, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012, t. II.
• Bojarski T., Polskie prawo karne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2006.
• Buchała K., Niektóre problemy zachowania w warunkach umiarkowanego ryzyka, „Studia Prawnicze” 1986, nr 1–2.
• Buchała K., Prawo karne materialne, Warszawa 1980.
• Cieślak M., O przyczynowości zaniechania w prawie karnym, w: Marian Cieślak. Dzieła wybrane, red. S. Waltoś, Kraków 2011, t. V.
• Dębski R., Pozaustawowe znamiona przestępstwa: o ustawowym charakterze norm prawa karnego i znamionach typu czynu zabronionego nie określonych w ustawie, Łódź 1995.
• Giezek J., Komentarz do art. 9 k.k., w: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2012.
• Giezek J., Przyczynowość oraz przypisanie skutku w prawie karnym, Wrocław 1994.
• Giezek J., Zgodne z prawem zachowanie alternatywne jako kryterium przypisania skutku, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2004, nr 4.
• Grześkowiak A., Komentarz do art. 9 k.k., w: Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2012.
• Honig von R., Kausalität und objektive Zurechnung, w: Festgabe für R. von Frank, Tübingen 1930, Bd. I.
• Jędrzejewski Z., Wina i bezprawność w prawie cywilnym i karnym, „Ius Novum” 2008, nr 4.
• Kaczmarek T., O metodologicznej użyteczności testu warunku sine qua non w objaśnianiu przyczynowości, w: Prawo, społeczeństwo, jednostka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Kubickiemu, red. A. Łopatka, B. Kunicka-Michalska, S. Kiewlicz, Warszawa 2003.
• Kaczmarek T., Wybrane aspekty ontologicznych i normatywnych podstaw przypisania skutku, w: Podstawy odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe, red. J. Majewski, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2004, nr 4.
• Kardas P., Błąd w sztuce medycznej a odpowiedzialność karna lekarza, „Bioetyczne Zeszyty Pediatrii” 2007, nr 4.
• Kardas P., Dozwolone ryzyko sportowe – pozaustawowa okoliczność wyłączająca bezprawność czynu (kontratyp) czy element precyzujący płaszczyznę bezprawności?, „Przegląd Sądowy” 2009, nr 1.
• Lachowski J., Rozdział I. Przestępstwo i jego struktura. § 8. Strona podmiotowa czynu zabronionego. III. Nieumyślność, w: System prawa karnego, t. 3: Nauka o przestępstwie.
• Zasady odpowiedzialności, red. R. Dębski, Warszawa 2013.
• Lernell L., Zagadnienia związku przyczynowego w prawie karnym, Warszawa 1962.
• Marek A., Prawo karne. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 1986.
• Mayer M.E., Die Causalzusammenhang zwischen Handlung und Erfolg im Strafrecht, 1899.
• Nowe kodeksy karne z 1997 r. z uzasadnieniami, Warszawa 1997.
• Nowosad A., Związek przyczynowy w kwalifikowanej bójce lub pobiciu, „Prokuratura i Prawo” 2011, nr 11.
• Pohl Ł., Struktura normy sankcjonowanej w prawie karnym. Zagadnienia ogólne, Poznań 2007.
• Rabiega R., Kilka refleksji na temat tzw. mieszanej strony podmiotowej w polskim prawie karnym, „Ius Novum” 2013, nr 3.
• Rabiega R., O zaniechaniu i usiłowaniu w kontekście mieszanej strony podmiotowej czynu zabronionego pod groźbą kary, „Ius Novum” 2011, nr 2.
• Roxin C., Gedanken zur Problematik der Zurechnung im Strafrecht, Festschrift für R. Honig, Göttingen 1970.
• Schaff A., Wstęp do teorii marksizmu, Warszawa 1949.
• Wąsek A., aktualizacja M. Kulik, Komentarz do art. 9 k.k., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2012.
• Wolter W., Nauka o przestępstwie. Analiza prawnicza na podstawie części ogólnej kodeksu karnego z 1969 r., Warszawa 1973.
• Wolter W., Związek przyczynowy i związek adekwatny, s. 55, cyt. za: L. Lernell, Zagadnienia związku przyczynowego...
• Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2010.
• Zoll A., Komentarz do art. 9 k.k., w: Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Komentarz do art. 1–116 k.k., red. A. Zoll, Warszawa 2012.
• Zoll A., Odpowiedzialność karna lekarza za niepowodzenie w leczeniu, Warszawa 1988.
• Zoll A., Ogólne zasady odpowiedzialności karnej w projekcie kodeksu karnego, „Państwo i Prawo” 1990, nr 10.